Rome, 13 januari 2023 - De deze week onverwacht overleden Australische kardinaal George Pell is geïdentificeerd als de auteur van een controversiële memo die vanaf maart 2022 in Rome circuleerde en waarin het pontificaat van paus Franciscus wordt beschreven als “een ramp in veel of de meeste opzichten; een catastrofe”.
Vaticanist Sandro Magister, die de memo afgelopen maart op zijn weblog publiceerde, heeft nu onthuld dat kardinaal Pell de schrijver ervan was. De Australiër ondertekende het document met het pseudoniem Demos.
De 81-jarige Pell overleed aan een hartstilstand kort na een heupoperatie in het ziekenhuis Salvator Mundi in Rome, nadat hij enkele dagen eerder aan de uitvaart van paus Benedictus XVI had deelgenomen. Morgen zal voor Pell in de Sint-Pietersbasiliek de requiemmis worden opgedragen door kardinaal-deken Giovanni Battista Re; aan het einde zal paus Franciscus het ritueel ‘Laatste aanbeveling ten afscheid’ verrichten.
De memo, gedateerd ‘Vastentijd 2022’, telt bijna 2000 woorden. Het document is verdeeld in twee delen: ‘Het Vaticaan vandaag’ en ‘Het volgende conclaaf’. Hierin schetst Demos een Kerk in crisis en roept hij op tot de verkiezing van een nieuwe pontifex die de orde en orthodoxie zal herstellen.
In een stevige klaagzang trekt Demos/Pell het leiderschap van de Argentijnse paus in twijfel en beschuldigt hij Franciscus ervan een bron van verwarring voor de universele Kerk te zijn geworden. Hij merkt op dat Duitse bisschoppen standpunten hebben ingenomen die duidelijk in strijd zijn met de kerkelijke leer, terwijl Rome zwijgt. Dit zwijgen, voegt Pell eraan toe, krijgt betekenis als je het afzet “tegen de actieve vervolging van de Traditionalisten en de contemplatieve kloosters”.
“De christocentrische erfenis van Johannes Paulus II in geloof en moraal wordt systematisch aangevallen”, beweert Pell. Hij noemt de “idolatrische” episode van de Pachamama, de aanvallen op contemplatieve religieuze ordes en de heroriëntatie van de Pontificale Academie voor het Leven als voorbeelden van een radicaal andere aanpak.
Vervolgens waarschuwt Pell, die tussen 2014 en 2019 aan het hoofd stond van het departement dat orde op zaken moest stellen in de Vaticaanse financiën, dat een “gebrek aan respect voor de wet in het Vaticaan een internationaal schandaal dreigt te worden”. Hij bekritiseert paus Franciscus voor het herhaaldelijk ingrijpen in het proces tegen kardinaal Angelo Becciu, en voor het op staande voet ontslaan van curiale ambtenaren. Het is opmerkelijk dat kardinaal Pell zegt dat kardinaal Becciu “geen eerlijk proces heeft gekregen”. Becciu werd immers beschouwd als belangrijkste obstakel voor Pells hervormingspogingen.
Pell over verwijderen Becciu: ‘opgeruimd staat netjes’
“De financiële situatie van het Vaticaan is ernstig”, vervolgt het voormalige hoofd van het Secretariaat voor de Economie. Hij wijst op de jaarlijkse tekorten, de ondergefinancierde pensioenrekening en de schandalige verliezen op vastgoedinvesteringen. Demos wijst erop dat paus Franciscus eerst financiële hervormingen steunde, vervolgens Becciu steunde en vervolgens weer overstapte om Becciu te ontslaan en opdracht gaf om hem te vervolgen.
Kardinaal Pell beweert dat paus Franciscus een “verwaarloosbare” invloed heeft in de politieke wereld, en betreurt zijn omissie om loyale Chinese katholieken te steunen, evenals de Byzantijns-katholieken van Oekraïne. “Deze kwesties moeten door de volgende paus opnieuw worden bekeken”, schrijft Demos ter afsluiting van het eerste deel van zijn memo.
In het tweede deel van de memo, duidelijk bedoeld om het denken van de kardinalen die de volgende paus zullen kiezen te beïnvloeden, schrijft Demos: “De eerste taken van de nieuwe paus zullen zijn de normaliteit te herstellen, de doctrinaire helderheid in geloof en moraal te herstellen, de juiste eerbiediging van het recht te herstellen en ervoor te zorgen dat het eerste criterium voor de benoeming van bisschoppen de aanvaarding van de apostolische traditie is.”
De nota stelt verder dat de katholieke leiders “vaak de vijandige kracht van de secularisatie hebben onderschat” en wijst op een ernstige daling van het aantal katholieken en de regelmaat waarmee zij hun geloof belijden. “Er is een nieuwe lente bij de protestantse liberalen in de katholieke kerk.” Hij benadrukt opnieuw een toekomstige paus een einde moet maken aan de verwarring in de leer door de dwalingen van het Duitse episcopaat te veroordelen.
Pell ziet het huidige functioneren van de bisschoppensynode duidelijk niet als een oplossing voor de gevaren die hij aanhaalt. Hij voorspelt dat de synodevergaderingen “veel tijd en geld zullen kosten, en waarschijnlijk eerder energie zullen wegnemen van evangelisatie en dienstbaarheid dan deze essentiële activiteiten te verdiepen”.
Demos schrijft dat “veel werk nodig is aan de financiële hervormingen in het Vaticaan”. Hij zegt echter dat de financiële hervorming “niet het belangrijkste criterium mag zijn bij de keuze van de volgende paus.” Financiële procedures zijn belangrijk, schrijft hij, “maar ze zijn veel minder belangrijk dan de geestelijke en doctrinaire bedreigingen waarmee de Kerk wordt geconfronteerd, vooral in de Eerste Wereld”.