Cultuurfilosoof Evert Jan Ouweneel: ‘Wij zijn aangelegd om leven, licht en liefde te proeven.’

Het leven lichter maken: dat is wat cultuurfilosoof Evert Jan Ouweneel probeert te doen met zijn denken en spreken. Door zeven magere jaren vol tegenslag leerde hij dat het bestaan zwaar en absurd kan zijn. Toch verkondigt hij in een nieuwe aflevering van De verwondering de onverwoestbare goedheid van leven, licht en liefde. De verwondering is te zien op zondag 30 maart om 08.25 uur bij KRO-NCRV op NPO2

Aan tafel bij Annemiek Schrijver zet hij meteen de toon: ‘Het groeiende goede in de wereld is deels afhankelijk van daden die niet in de geschiedenisboeken staan beschreven.’ Met dit citaat illustreert Evert Jan wat hij wil verkondigen: het eigenwijze geloof dat er tóch vooruitgang plaatsvindt, ook al denken wij vaak dat alles misgaat.

Evert Jan Ouweneel is cultuurfilosoof. Hij geeft advies en lezingen over uiteenlopende thema’s, en werkt hij als strategiedirecteur bij het Leger des Heils. Daarnaast schrijft hij boeken, zoals het eigenzinnige Godenstrijd, waaruit hij in gesprek met Annemiek voordraagt. 

Hij groeide op in de – naar eigen zeggen – ‘warme sekte’ van de Vergadering der Gelovigen, maar op zijn achttiende besloot hij zijn eigen pad te zoeken. ‘Het is goed voor je ego om te leren dat er heel veel goud te vinden is buiten je eigen traditie. Ik heb de rest van mijn leven nodig om dat te ontdekken.’

In de eerste zeven jaren van hun huwelijk werden Evert Jan en zijn vrouw geconfronteerd met de ‘absurditeit van het bestaan’. Er waren zware zwangerschappen. Zijn middelste kind overleed bijna bij geboorte en leed daarna aan een immuunziekte. Bovendien Evert Jan brak noodgedwongen zijn academische carrière af. 

‘Na zeven jaar zeiden we: “Nou, dan hebben we maar geen ambities. Zoek het maar uit kosmos!” En het bizarre was: vanaf dat moment gingen er allerlei deuren open.’ Loslaten, dat is de sleutel. Niet als een universele formule voor een gelukkig leven, benadrukt Evert Jan, ‘maar voor ons bleek: het heeft geen zin om de regisseur van ons leven te zijn.’ 

Aan tafel bij Annemiek stelt Evert Jan veel vragen, maar vooral om te bemoedigen. Het zijn handreikingen, als tegengeluid bij de zorgen die zo vaak onze geest vullen: ‘Het leven is zwaar genoeg, mag ik het op dit moment even wat lichter maken?’ Als je goed uitzoomt en goed kijkt, is er heel veel waardevolle vooruitgang te zien.

Tegelijk doet Evert Jan soms ook urgente oproepen: ‘We zijn het samenleven verleerd. Wie bewaart nog de schat van het grote verhaal dat ieder mens telt?!’ Of over de situatie op het wereldtoneel: ‘Als we in winnaars en verliezers gaan denken, ontstaat er een cyclus van haat, wraak en geweld, tot er alleen ruïnes over zijn.’

Maar toch keert hij dan steeds weer terug naar de onverwoestbare goedheid. ‘Dan blijkt altijd dat er dan mensen zijn die daden van liefde en barmhartigheid hebben verricht, middenin alle ellende.’ Op die kleine daden wijst Evert Jan de kijker in deze roerige tijd.

De verwondering met Evert Jan Ouweneel, zondag 30 maart om 08.25 uur bij KRO-NCRV op NPO2