Binnenkort treedt Mark Rutte af als langstzittende minister-president van Nederland. "Het belangrijkste politieke moment in mijn leven”, noemt hij de MH17-ramp in de vierdelige serie van KRO-NCRV. Hij vertelt openhartig over zijn ervaringen en zijn gesprekken met Poetin. Vlucht MH17 is neergehaald boven bezet gebied in Oekraïne. Het naar huis halen van de slachtoffers verloopt uiterst moeizaam. Iedere dag belt Rutte met Poetin, die maar blijft zeggen dat hij niet over de separatisten gaat. Op een gegeven moment is Rutte het zat: "Vladimir. Sorry, we kennen elkaar zo lang. Jij hebt invloed, ik niet. Jij weet wie je moet bellen. Regel dit. Dit is heilig."

Na onderhandelingen mag een kleine groep het onveilige gebied in. Mark Rutte is zich bewust van de risico's die de mannen moeten nemen en dat hij een heel zwaar besluit moet nemen. Ongewapend experts een gebied in te sturen waar oorlogshandelingen plaatsvinden. “Maar ja, je weet niet wat de risico's zijn. Je weet het wel ongeveer, maar je kan nooit 100% zekerheid inschatten. Dat besluit vond ik een heel eenzaam besluit, maar ook een cruciaal besluit.”

Eerste grote doorbraak
Enkele dagen na de ramp, op maandag 21 juli heeft hij in Nieuwegein een eerste bijeenkomst met de nabestaanden. Veel duidelijkheid kan hij hen niet bieden: "Die dagen waren bomvol, maar zeker die maandag was van 's morgens vroeg tot 's avonds laat één grote bonk ellende." Gelukkig komt 's nachts het verlossende telefoontje. De treinen met de stoffelijke resten zijn onderweg naar veilig gebied: "Het gaan rijden van de trein was de eerste grote doorbraak. Want dat betekende, dat we de emoties overdag in Nieuwegein, die ik zo aanvoelde, dat we konden laten zien dat er in ieder geval een begin kon worden gemaakt van de hereniging."

Dat nachtelijke telefoontje maakt veel bij hem los: "Het is niet zo dat ik vaak tranen met tuiten huil, maar dat was wel zo'n moment. We moeten nog helemaal naar de gerechtigheid, maar dan heb je ieder geval die eerste stap kunnen zetten.”

“Het heeft mijn baan veranderd”
Door vliegramp met MH17 komt er veel op hem af: "Ik hoop dat ik ook vóór 17 juli 2014 wel in staat was om de enormiteit te ervaren, maar het heeft mij in de baan wel veranderd." Het telefoontje over de treinen was een schakelmoment: "De meest eenzame momenten zijn daarna wel geweest. Dat was het telefonisch overleg met Poetin of we het voor elkaar krijgen, maar ook het besluit om uiteindelijk mensen dat gebied in te sturen. Ik vond dat ontzettend spannend."

Groter dan Corona
Tot 17 juli 2014 kennen we Mark Rutte als de goedlachse politicus, maar ineens ontpopt hij zich als vader des vaderlands: "En dit was het, de grootste crisis tot dat moment. Iets groters is er niet geweest en dit zal altijd in die veertien jaar dat ik deze baan doe by far nummer één blijven. Het is groter dan Corona voor mij. Dat is ook heel groot natuurlijk, maar dit raakte zo direct aan een basaal gevoel van eerlijkheid en rechtvaardigheid".

De toekomstige baas van de NAVO bezweert dat het ‘MH17-boek’, ook na de rechtszaak, nooit dicht gaat: "Mijn opvolger zal dit als een absolute topprioriteit beschouwen om - zodra er weer iets kan worden bijgedragen - het in goede banen te leiden. Om dat te doen en om er te zijn voor de nabestaanden."

De Echo van MH17
Donderdag 17 juli 2014; de wereld wordt opgeschrikt door het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne. Een ramp waarbij iedere Nederlander meeleeft, een ramp met grote persoonlijke gevolgen voor de nabestaanden van de 298 slachtoffers. Maar ook een misdaad die de levens raakt van betrokken professionals. KRO-NCRV staat met een vierdelige documentaireserie stil bij de 10-jarige herdenking. Met nabestaanden en andere professioneel betrokkenen wordt een reconstructie gemaakt van de belangrijkste sleutelmomenten in de afgelopen tien jaar. Van de eerste paniek en chaos, tot identificatie en afscheid. Van de zoektocht naar gerechtigheid tot het voorzichtig vooruit durven kijken en het toeleven naar de 10-jarige herdenking. Een serie over verlies en heimwee maar ook over doorleven en veerkracht.

De Echo van MH17 is vanaf maandag 15 juli dagelijks te zien bij KRO-NCRV om 22.10 uur op NPO 2 of vooruit te kijken op NPO Start. In de gelijknamige KRO-NCRV podcast geeft Herman van der Zandt met nabestaanden context en duiding bij vier cruciale MH17 momenten. Beschikbaar vanaf maandag 15 juli via NPO Luister en de bekende podcastkanalen.