Hans raakt niet uitgesproken over zijn dochter Elsemiek. Vrienden en kennissen durven haar naam niet te noemen, omdat ze bang zijn om hem pijn te doen: 'Maar het is andersom. Je doet mij pijn als je die naam niet noemt.’ In De echo van MH17 blikt hij terug op de dag dat hij zijn enige dochter verloor.
De echo van MH17
Donderdag 17 juli 2014. Een zonovergoten dag met een gitzwarte rand. Vlucht MH17, die om 12.30 uur vertrekt van Schiphol richting Kuala Lumpur, wordt boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten. Het leven van de nabestaanden van de 298 omgekomen inzittenden zal nooit meer hetzelfde zijn. In De echo van MH17 vertellen zij over de afgelopen tien jaar.
Lopend door de branding
Hans de Borst (60) denkt altijd aan zijn dochter Elsemiek: 'Niet alleen het eerste jaar, maar als je ergens van die meiden ziet fietsen en je ziet er één waarvan ik denk ja, daar heb je haar! Maar als ik dan goed kijk, dan denk ik: nee is die véél, véél minder leuk dan die van mij.' In zijn woonkamer hangt een levensgrote foto van Elsemiek, lopend door de branding op een exotisch strand. Ze werd 17 jaar.
Van bescheiden meisje naar jonge vrouw
Hans en zijn vrouw gaan uit elkaar als Elsemiek drie jaar is. Iedere woensdag en om het weekend is Elsemiek bij haar vader: ‘Ze was heel relaxt hier thuis en soms had je wel eens het idee, moeten we niet leuke dingen gaan doen? Nee, het was juist ook gewóón leuk. Thuis kletsen over niks of samen een cake bakken. Als ik haar fiets hoorde in de garage, dan ging ik al een kopje thee zetten. Ouderwets, hè?’
'Elsemiek veranderde snel van een bescheiden meisje in een jonge vrouw die wist wat ze wilde'
Elsemiek is een echte boekenwurm met een vaste vriendinnenclub, waar ze veel tijd mee doorbrengt. Hans ziet haar in het laatste jaar van haar leven erg veranderen: ‘Ze was altijd een bescheiden meisje, maar ze was vrij vlot aan het veranderen in een jonge vrouw die wel aardig wist wat ze wilde.’
Op vakantie naar Maleisië
Op 17 juli 2014 gaat Hans eerder van zijn werk naar huis om de finish van de Tour de France te kijken. Een vriend belt dat er is een vliegtuig op weg naar Kuala Lumpur is neergestort: ‘Dat was de vlucht van Elsemiek. Ik had 's morgens nog even contact met haar op de sms of app dat ze om 9.00 uur de taxi hadden genomen en om 10.00 uur op Schiphol waren.’
Elsemiek ging op vakantie naar Maleisië met haar moeder, stiefvader en halfbroertje. Het nieuws dringt langzaam tot Hans door: ‘Ik was gewoon verdoofd. Je wil het wel snappen, maar je hoofd kan het helemaal niet snappen, want het belangrijkste van het leven is weg. Je bestaansrecht, je eigen reden van bestaan, maar dat kan je helemaal nog niet snappen.’
'Het belangrijkste van het leven is weg'
Verder leven
Een week later staat Hans op Eindhoven Airport waar de eerste stoffelijke resten uit Oekraïne aankomen: ‘Het was heel mooi, maar ook heel onwerkelijk. Ik dacht: wat hebben ze dat mooi gedaan voor die nabestaanden.’ En dan valt het kwartje: hij ís een nabestaande.
Na de Nationale Herdenking in november 2014 denkt Hans dat hij zijn leven weer kan oppakken, maar dat lukt niet. Zijn commerciële baan bij een bank boeit hem niet meer: ‘Die klant die over twee tientjes zeurt? Daar heb ik geen boodschap meer aan. Dat interesseert me echt niet meer.’ In 2018 geeft hij zijn betaalde baan op om zich volledig te kunnen wijden aan de vliegramp.
Onder het vloerkleed geveegd
Hans wordt actief in de werkgroep Waarheidsvinding, een groep van circa 25 nabestaanden, die het internet afspeurt naar nieuwe berichten rondom MH17. De rechtszaak is in 2022 afgesloten met de veroordeling van drie daders. Hans: ‘Er liggen nog steeds veel antwoorden in Rusland en die worden vanaf dag één onder het vloerkleed geveegd.’
De leden van de werkgroep zijn goede vrienden geworden. Samen reizen ze naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, waar nog twee procedures tegen de Russische Federatie lopen.
In juni zet de werkgroep altijd 298 witte stoeltjes in vliegtuigopstelling tegenover de Russische Ambassade in Den Haag. Zo blijven ze aandacht vragen voor het onrecht dat hun geliefden is aangedaan.
Namen van slachtoffer blijven noemen
Hans noemt de naam van zijn dochter regelmatig, maar merkt dat vrienden daar moeite mee hebben: ‘Ik heb er wel eens naar gevraagd. Gewoon in zo'n groep, als we bij een verjaardag zaten. En dan was het antwoord: we zijn bang dat we jou dan pijn doen. Maar het is andersom. Je doet mij pijn als je die naam niet noemt.’
Zolang hun namen genoemd worden, worden de 298 onschuldige slachtoffers van MH17 niet vergeten. Het staat daarom centraal tijdens de jaarlijkse herdenking bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen.
Nabestaanden kunnen zich bij Hans melden om namen op te lezen, maar de naam van Elsemiek hoort bij hem: ‘Zolang ik er ben, noem ík de naam Elsemiek op de herdenking.’
