Filmmaker Jaap Verhoeven over wat het boeddhisme ons vertelt
Filmmaker Jaap Verhoeven maakte twee films over het bijzondere leven van Lama Govind. Jarenlang volgde hij deze beroemde ‘mountain yogi’ die een grote inspiratiebron voor hem was: ‘Hij hield erg van avontuur, van mensen, van dansen en zingen. Tegen Lama Govind kon je alles zeggen, ook de minder leuke dingen. Dat is uniek.'
De diepte van het boeddhisme
Sinds zijn jeugd is Jaap geïnteresseerd in meditatie. Hij studeerde en mediteerde met vele boeddhistische meesters uit verschillende tradities. Hij heeft altijd ontzag gehad voor de uitgestrektheid en diepte van Boeddha's leer. Als filmmaker volgt hij zijn zoektocht naar de essentie van deze leringen en wat ze ons vertellen over onszelf. Zonder zijn ogen te sluiten voor de vele valkuilen en simplificaties die zo vaak voorkomen in culturele botsingen, hecht hij waarde aan wat we kunnen meenemen uit deze oude tradities. Met zijn films inspireert hij ons om het leven van vandaag te verrijken en te verdiepen.
De films van Jaap Verhoeven zijn uitgezonden in Nederland en andere landen en zijn geselecteerd voor filmfestivals als onder andere BFFE Amsterdam en Buddhist Film Fest in Los Angeles. Verder werkt hij regelmatig samen met Jane Snijders, een editor en sound designer woonachtig in Amsterdam.
Inspiratiebron
De boeddhistische Lama Govind is en was een grote inspiratiebron voor de regisseur. Verhoeven: ‘Hij hield erg van avontuur, van mensen, van dansen en zingen en hij stond daarom heel dicht bij de bevolking in Spiti en Kinnaur. Dat is uniek, want de meeste leraren zijn hooggeplaatste Lama’s en er is dan een zekere distantie. Tegen lama Govind kon je alles zeggen, ook de minder leuke dingen. Er was altijd een directe, warme en vrolijke menselijkheid’.
Radicaal anders
Verhoeven was diep onder de indruk van Govind: ‘Zijn way heeft me nogal geraakt. Wij denken in het Westen dat ons comfort en onze sociale relaties zo belangrijk zijn. We proberen de leer van de boeddha soms toe te passen zodat dit leventje van ons wat makkelijker en aangenamer verloopt; goed karma bijvoorbeeld. Maar Lama Govind is een voorbeeld van iemand die zich daaruit radicaal terugtrok. Hij gebruikte zijn tijd als kluizenaar doelgericht voor zijn bevrijding. Deze kant van de boeddhistische leer wordt vaak een beetje over het hoofd gezien in het westen. Reden temeer voor mij om hem te volgen’.
De regisseur had samen met Govind plannen om een volgende film te maken over de traditie van Milarepa. Ze zouden samen gaan reizen langs verschillende heilige plaatsten. ‘Dat is er nu niet van gekomen, net voor ons vertrek overleed hij’.
Kijk ook deze films van Jaap Verhoeven
Guru in Disgrace
In 2017 schreven acht studenten van Sogyal Rinpoche hem een brief waarin ze Rinpoche beschuldigden van fysiek, psychologisch, emotioneel en seksueel misbruik. De brief deed de boeddhistische wereld opschrikken. Veel Rigpa-studenten zegden hun vertrouwen en lidmaatschap op. Zijn boeddhistische gemeenschap raakte verdeeld in voor- en tegenstanders. Sogyal trad terug als leraar en vluchtte naar Thailand, waar hij in 2019 overleed.
Visions of a teacher
Khyentse Norbu, ook bekend als Dzongsar Khyentse Rinpoche is een prominente incarnatie in de Tibetaanse boeddhistische traditie. In het Westen is hij vooral bekend als filmregisseur. In deze documentaire zien we hem in Nepal op de set voor zijn nieuwste film. Daar schakelt hij moeiteloos tussen het werken met de hippe filmcrew en het uitvoeren van oude boeddhistische rituelen. Als geen ander is Khyentse Norbu zich bewust van de uitdagingen waar het boeddhisme vandaag de dag voor staat. Hoe ziet hij zijn rol als leraar in deze tijd van demystificatie van goeroes?
The Mountain Yogi
Het Tibetaans boeddhisme kent vele verschijningsvormen, maar de traditie van Milarepa spreekt het meest tot de tot de verbeelding. Dit zijn de yogi's hoog in de Himalaya, die jarenlang onder barre omstandigheden en in totale afzondering mediteren. Lama Govid is zo'n kluizenaar, en we volgen hem als hij na twintig jaar afzondering zijn grot verlaat om zich te mengen onder de mensen van Kinnaur Valley.
