Shangri-La: een mythisch paradijs

Bestaat er zoiets als een paradijs of is het een verlangen naar een droom die je zelf construeert? In deze essayistische roadmovie onderzoeken regisseurs Mirka Duijn en Nina Spiering het verhaal van Shangri-La, een mythisch paradijs uit de romanklassieker Lost Horizon (1933) van de Britse auteur James Hilton. 

Het boek Lost Horizon is gebaseerd op de Tibetaans-boeddhistische mythe van het spirituele koninkrijk Shambhala. In het boek komen vier personages na een vliegtuigongeluk terecht in het Kunlun-gebergte, waar ze een prachtig klooster vinden: het aardse paradijs. Ondanks dat het verhaal door de schrijver is verzonnen, het is fictie, is er sinds eind vorige eeuw een fysieke plek in Tibetaans China waar de inwoners het als werkelijkheid ervaren.

Web van feiten en fictie

Vanuit een diepgewortelde nieuwsgierigheid naar hoe dromen werkelijkheid kunnen worden, reizen Mirka en Nina voor hun film Shangri-La, Paradise Under Construction af naar China en ontdekken ze dat zich hier een bedevaartsoord voor toeristen heeft ontpopt. In plaats van antwoorden te krijgen raakt Mirka als hoofdpersonage van de film verstrikt in een web van feiten en fictie, waarheden en onwaarheden over de plek en zijn koloniale verleden.

De documentaire bestaat uit archiefbeelden en interviews met inwoners voor wie de gebeurtenissen uit Lost Horizon onderdeel zijn van hun echte verleden. Bij vlagen word je als kijker op het verkeerde been gezet en daarmee geconfronteerd met je eigen verlangens en aannames over wat waar en onwaar is. 

Shangri-La, Paradise Under Construction
Shangri-La, Paradise Under Construction

Fictie als werkelijkheid

De film toont de invloed van verhalen en verlangens op de werkelijkheid en laat zie hoe de toeristen met hun eigen verhalen en verlangens de werkelijkheid beïnvloeden. Terwijl de westerse bezoekers authenticiteit zien als iets wat ook in de geschiedenis verankerd moet zijn, blijkt op de plek zelf fictie een deel van de werkelijkheid te zijn. Door de vele kanten van het verhaal van Shangri-La te belichten, ontstaat een verrassend en complex verhaal waarin toerisme, de rol van de media en zelfs het maken van een documentaire kritisch bevraagd worden.

De herhaling van Shangri-La, Paradise Under Construction zie je zondag 25 augustus 2024 rond 15.25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2. Of kijk hem terug op NPO Start.