Geen sneeuw, maar miezerregen 

De weersverwachting voor Gotland: temperaturen rond het vriespunt en kans op sneeuw. Kim-Lian van der Meij woont op het Zweedse eiland en neemt direct de telefoon op en stelt de journalist aan de andere kant teleur: ‘Nee, hoor geen sneeuw. Alleen wat miezerregen.’ 

Wat jammer! 

Kim-Lian: ‘Ja hè? We hebben wel bijna elk jaar een witte kerst, maar het is nu pas half november en we zitten vrij zuidelijk in Zweden. Toch merk je het verschil met Nederland. Het wordt pas om half tien licht en om drie uur gaat het alweer schemeren. Vandaar dat Zweden de kerstverlichting al begin november ophangen.’

Hoe vieren Zweden kerst?

‘Het grootste verschil is dat het vooral op 24 december wordt gevierd. Het is traditie om overdag Donald Duck te kijken op tv. Op dat moment wordt iedereen weer even kind. Daarna is er het julbord (een Zweeds kerstbuffet, red.), een tafel vol heerlijkheden: gehaktballetjes, kleine aardappeltjes, kaas en sill. Sill is een soort haring, rauw in sausjes. 

Verder is het vooral samenzijn. Ik heb mijn drie tieners ooit voorgesteld in de kerstvakantie naar een warm land te gaan. Dat wilden ze absoluut niet. Dan zouden ze alle tradities missen. Dat is toch het mooiste compliment dat je kan krijgen? Ze voelen de geborgenheid en warmte thuis en ik was heel trots dat ik dat mee heb kunnen geven. Ik was echt een beetje ontroerd.’ 

Staat er ook een kerststal in je huis?

‘Een heel bijzondere. De vader van mijn man Daniël is muziekinstrumentbouwer. Toen Daniël heel klein was, heeft zijn vader dat kerststalletje helemaal met de hand gemaakt. Het heeft een emotionele waarde. Als ik hem niet neerzet, wordt hij echt gemist.’ 

Wat kun je vertellen over De kerststal van Nederland?

‘We vertellen live vanaf een plein in Maastricht het kerstverhaal. Trouw aan het verhaal uit de bijbel, maar tegelijkertijd eigentijds en met veel zang. Op die manier brengen we de kerststal langzaam tot leven.’

En jouw rol?

‘Ik speel aartsengel Gabriël, heel leuk want ik heb nog nooit een engel gespeeld. Er hangt iets magisch rond een engel, iets mysterieus. In het verhaal verschijn ik zo maar in een lichtflits of knal en zit ik ineens op de achterbank bij Maria in haar auto. Het is ook een heel grappige engel, het eerste wat ze tegen Maria zegt is ‘Wees gegroet, Maria.’ En vervolgens: ‘Dat vind ik nou altijd leuk om te zeggen’. Bovendien is het leuk om een engel te spelen, omdat ik zelf in engelen geloof.’

Op welke manier?

‘Voor mij is het niet per se een witte gedaante met vleugels, het kan ook iemand op straat zijn die iets zegt wat je raakt of een fladderende vlinder die op je hand komt zitten. Ik noem dat signalen van bovenaf en het is altijd heel bijzonder als zoiets gebeurt. Het zijn voor mij doorgeefluiken, boodschappers. Een kanaal om te communiceren met iets dat groter is dan jezelf.’

Hoe vaak heb je dat?

‘Ik heb dat een paar keer meegemaakt en vaak juist op moeilijke momenten. Dan lees ik ineens iets, of hoor een flard van een gesprek op straat. En dan is het iets waar je veel aan hebt. Zoveel zelfs, dat het te toevallig is dat juist ik dat hoor en ook nog precies op dat moment. Ik geloof er heilig in dat zo’n boodschap voor mij bedoeld is en haal er vaak kracht uit, of vertrouwen.’

Kun je daar een voorbeeld geven?

‘Nou…’ Lange stilte. ‘Dan wordt het te persoonlijk. Maar als ik zelf even in de knoop zit, voel ik dat ik gedragen word door een groter iets dat zegt dat het goed gaat komen. Het is een geruststelling. Dat vind ik ook het mooie van het kerstverhaal. Dat gaat ook over hoop. En over vertrouwen houden in het licht. Zeker in deze donkere tijden, want er is nogal wat aan de hand op de wereld.’ 

Omschrijf je jezelf als spiritueel?

‘Dat is nogal een ingewikkeld begrip en heel breed. Mensen denken dan snel aan yogamatjes en klankschalen. Het is meer dat ik me bewust ben van een soort energie. Ik mediteer en wandel hier door de bossen en merk dat er daardoor iets met me gebeurt. 

Mijn zintuigen gaan extra open, bijna alsof de planten en dieren met je praten. Begrijpen doe ik het niet. Maar je hoeft zoiets ook niet te rationaliseren. Ik leer juist steeds meer dat ik er verder geen vragen bij moet stellen. Dat ik het blind moet vertrouwen en alles wat gebeurt een reden heeft en oké is. Ik ben een controlfreak, maar het is totaal onmogelijk om alles te controleren. Voor mij werkt het dat ik kan vertrouwen op iets wat buiten mij is. Dat geeft me veel rust.’

Alsof je je bij een teambuildinguitje achterover laat vallen en erop vertrouwt dat je collega’s je opvangen? 

‘Dat is een hele mooie vergelijking. En als je het in een algemene vorm giet, zijn het geen collega’s maar God of een andere bron van liefde.’

Ben je gelovig opgevoed?

‘Mijn moeder is katholiek. Mijn vader atheïst, die gelooft helemaal nergens in. We gingen wel regelmatig naar de kerk om mijn moeder een plezier te doen. Daarvan heb ik vooral goede herinneringen aan de kerstmissen. Er was altijd een moment dat we van de pastoor de mensen om ons heen vrolijk kerstfeest mochten wensen. Als kind werd ik daar verlegen van, ik kende die mensen helemaal niet. Op latere leeftijd vond ik dat juist een heel fijn moment. Dan was daar ineens die verbinding, doordat je elkaar in de ogen kijkt. Het samenzijn.’

Als aartsengel Gabriël zorg je ook voor dat samenzijn?

‘Ja, ze heeft een hele mooie boodschap voor de wereld. En die verkondigt ze aan Jozef en Maria, aan de herders en iedereen die het wil horen. Als Gabriël zing ik dat ook via het nummer Avond, van Boudewijn de Groot, geen kerstlied maar toch heel toepasselijk.’

Waarom?

‘Ik kende dat nummer eigenlijk niet zo goed, maar het is zo prachtig en poëtisch. Uit elke zin kun je iets moois halen. Ik krijg vooral een heel warm gevoel van het refrein. Dat gaat zo: ‘’Je kunt niet zeker weten en alles gaat voorbij. Maar ik geloof, ik geloof, ik geloof, ik geloof, ik geloof in jou en mij.’’

Dat komt bij mij heel erg binnen en is precies waar we het net over hadden. Dat je vertrouwen hebt in het goede wat wij allemaal in ons hebben. Dat heeft hij heel mooi onder woorden gebracht.’

Heb je persoonlijk een kerstboodschap voor Nederland? 

‘Als je het nieuws aanzet of de kranten leest, lijkt het alsof er veel donkerte is in de wereld. Soms zou ik willen dat ik echt een engel was en met een vingerknip dingen kon veranderen. Dat kan ik niet, maar ik kan wel binnen mijn eigen kring, mijn eigen familie, vrienden en buren zoveel mogelijk liefde geven. Als iedereen dat doet, breidt die liefde zich als een olievlek uit. En elk klein ding kan helpen, want we zijn met zoveel mensen.’ 

De kerststal van Nederland zie je dinsdag 16 december 2025 om 20.30 uur bij KRO NCRV op NPO 1.