Tom Kleijn treedt normaal niet op de voorgrond met zijn baan als journalist. Toch is deze winst zeker geen primeur voor de ambitieuze reportagemaker. Zo won de voormalig stagiair bij zenders als CNN en BBC een Emmy Award voor zijn reportage Hunting for Taliban.

Tom, gefeliciteerd! Je bent de 22ste slimste mens van Nederland. Hoe voelt dat nou?

Tom Kleijn: ‘Ik vind het ongelooflijk en had het niet verwacht. En zeker niet op de manier hoe het gegaan is: want na vier afleveringen lag ik er al uit. Om vervolgens na 3,5 week terug te keren en uiteindelijk te winnen. Dat scenario had ik mij niet kunnen bedenken. Ik had tegenstanders die allemaal al zo’n zes à zeven keer de slimste van de dag waren geweest. Toen ik eenmaal de trofee in mijn handen had en al die namen van eerdere winnaars erop zag, was dat wel heel bijzonder.’

De eerste vraag van de eerste aflevering wist niemand! Werd het je even te heet onder de voeten?

(De vraag was Wie werd met de voornamen Aloysius Paulus Maria heel bekend, red.)

‘Ik had eigenlijk geen idee wat me te wachten stond. Natuurlijk had ik mij voorbereid door onder andere afleveringen van De slimste terug te kijken. Maar het kan zomaar zijn dat er een vraag komt waar je niks van weet. ‘Gelukkig’ wisten de andere kandidaten het antwoord Louis van Gaal ook niet. Het is iedereen zijn angst om er meteen uit te vliegen. Je moet er even inkomen, en dat gebeurt als je een paar vragen na elkaar goed beantwoordt.’

Ondanks deze valse start, ging het je erna voor de wind. Wanneer dacht je voor het eerst: ik zou wel eens kunnen winnen?

(Kleijn maakte een vliegende start door meteen in de eerste aflevering een topscore te behalen met 511 seconden, red.)

‘Ik was doodsbang voor die dagfinale. Het enige waar ik mee bezig was, was punten verzamelen. In die eerste aflevering zie ik mezelf supergeconcentreerd en gestrest kijken, terwijl ik dacht dat ik er heel ontspannen bij zat. Ik focuste me op het uit de dag finale blijven. En dat was maar goed ook, want bij de eerste dagfinale die ik speelde, blunderde ik er meteen uit.’

Je paste te vroeg in de dagfinale en het was klaar. Hoe ging je om met dit verlies?

(De vraag ‘Wat weet je van Ma flodder?’ deed Tom de das om, red.)

‘Ik paste te vroeg inderdaad. Hidde (de Brabander, red.) stond op 50 seconden en ik op 35. De tijd maakte voor mij niet zoveel meer uit. Ik gaf antwoord en paste, maar keek niet naar hoeveel seconden ik nog had. Hidde ging van 50 naar 30 seconden, en ik had nog 33 seconden over. De belangrijkste les: als je wilt gaan passen, neem één seconde de tijd. Ik had voordat ik paste, eerst even moeten kijken en dan had ik gewacht. Maar die finale is zo zenuwslopend, die seconden glippen door je vingers.

Hidde was een leuke tegenstander om van te verliezen. Het ging allemaal zo snel. Toen ik in de auto naar huis zat dacht ik: wat is hier nu eigenlijk gebeurd? Dat speelde de dagen daarna echt door mijn hoofd. Hier heb ik wel slecht van geslapen. Het duurde even voordat het uit mijn systeem was.’

Zag jij Jörgen Tjon A Fong als jouw grootste concurrent? Of vreesde je voor iemand anders?

(Jörgen was mede finalist, red.)

‘Nou, ik kende Jörgen nog niet totdat ik hem tegenkwam in de laatste aflevering. Pas na 3,5 week hoorde ik dat ik terug mocht komen voor de finaleweek. Ik vreesde Nandi (van Beurden, red.) wel een beetje. Renée (Kapitein, red.) was een ster in dagfinales. De finale-aflevering was voor mij de derde aflevering van die dag, dus ik zat er wel een beetje doorheen. Jörgen kwam helemaal fris in de studio. Ik besloot me gewoon te concentreren op mijn eigen spel.’

Hoe schatte je je kansen voor de het halen van de finaleweek in?

‘Ik speelde vier afleveringen achter elkaar, en toen duurde het even voordat ik weer in het spel zat. Ik had de hele tijd contact met de redacteur die mij updates gaf hoe ik ervoor stond in het klassement. De kans was klein dat ik het nog ging halen, dat was zenuwslopend. Er kwamen namelijk nog 20 kandidaten na mij, en die moesten het dus allemaal slechter doen.

Dankzij de kandidaten die boven mij stonden, Jörgen, Nandi en Aimee, bemachtigde ik een plekje in de top vijf. Zij scoorden zó goed waardoor ze andere kandidaten wegspeelden. Dat was positief voor mij.’

Welke vraag is je het meest bijgebleven?

‘De laatste finalevraag over Bonaire. Ik had maar één goed antwoord nodig. Ik won en ik kreeg meteen allemaal confetti over me heen. Ik ben een journalist en denk altijd: het gaat niet om mij. Dit voelde onwennig. Ik wilde graag iets over mijn overwinning zeggen, maar ik had niks voorbereid.’

Wat is je lievelingsronde in het spel?

‘In ieder geval niet de eerste ronde (de ronde 3-6-9 ronde, red.). Dat duurt eindeloos met al die gesprekjes tussendoor. Het collectieve geheugen vond ik het leukst. Daar kon je het meest mee winnen en het meest mee verliezen. Bij de galerijronde had ik een paar keer dat ik alle acht antwoorden wist. Dat was wel heel fijn hoor. Zoals bij een ronde met gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, die was best ingewikkeld. Als je dan niet weet wat ze bedoelen, kun je van alles roepen, maar blijft het fout. Maar deze ronde ging goed en Maarten van Rossem was trots dat ik de historische gebeurtenissen wist.’

Je bent breed georiënteerd. Je weet antwoorden op vragen over politiek, algemene ontwikkeling en boulevard-achtige zaken. Zo wist je dat Yvonne Coldeweijer Rachel Hazes een gecremeerde kroket noemde. Is er een onderwerp waar je niets van afweet?

‘Ik ben niet goed in Bijbelse vragen, en ook van Griekse mythologie weet ik weinig. Dit zijn ook van die onderwerpen die ik er niet makkelijk even bij leer.’

Je bent ambitieus en fanatiek, zat dat je als kandidaat in de weg?

‘Ik kom uit een fanatieke spelletjesfamilie. Op een moment in het spel kreeg ik een vraag over acteur Keanu Reeves. Ik had een paar antwoorden goed, maar ik vroeg me dan af: waarom roep ik niet gewoon veel meer?! Ik denk dat het fanatisme daarin zit. Soms zijn antwoorden ook heel simpel, en denk je te ingewikkeld.’

Je lijkt de hele tijd vrij bescheiden als je weer een ronde goed gespeeld hebt. Althans, dat maak ik op uit je blik. Is dat valse bescheidenheid?

Lachend: ‘Schrijf dat vooral op! Er is best een verschil tussen de gewone uitzendingen en de finaleweek-uitzendingen. Ter voorbereiding op de finaleweek keek ik veel oude finales van De slimste mens. Dat hielp om meer ontspannen te zijn. Dus het kan zijn dat mijn blik tijdens die uitzendingen wat rustiger is.’

In de eindfinale speelde je tactisch. Had je dit bewust zo voorbereid?

‘Ik dacht: houd die seconden onder controle. Ik heb toen gewacht tot ik een paar seconden onder die van Jörgen zat, en toen heb ik gepast. Daarvan werd gezegd dat het in die fase nog niet zoveel zin heeft om tactisch te spelen. Maar ik deed dit vooral om rust in mijn hoofd te creëren. Dit was pas de tweede keer dat ik de finale speelde.’

Jörgen wilde ook tactisch spelen, maar dit liep niet zoals gepland…

‘Ja… dat liep inderdaad anders. Hij was de eerste die antwoord gaf, en niet als tweede en dat dacht hij wel. Hij wachtte tot hij met zijn seconden onder die van mij zat, maar ik moest nog en had toen aan één goed antwoord genoeg!’

Ten tijde van dit gesprek is de finale nog niet uitgezonden en de uitkomst nog uiterst geheim. Toms vriendin en moeder zijn de enigen die het weten. Iedereen om hem heen denk dat Tom eruit ligt.

Hoe denk je dat je zoon reageert op je overwinning?

‘Mijn zoon weet het nu nog niet. Hij is veertien en ik wil het hem niet aandoen dat hij straks op school een week zijn mond dicht moet houden. Mijn vriendin, die het wel weet, heeft er nooit aan getwijfeld dat ik zou winnen. Ook toen ik er na die vierde aflevering uit lag zei ze: Als je er straks weer in zit, ben jij de winnaar. Ik denk dat mijn zoon het harstikke leuk vindt, en dat hij wel een beetje stoer gaat zeggen: ‘Ik wist wel dat je ging winnen.’