Eén op de drie Nederlanders heeft last van slaapproblemen. Tim heeft ook veel slapeloze nachten en is erg ontvankelijk voor mogelijke oplossingen tegen slapeloosheid. Zo slikt hij melatoninepillen en overweegt hij het gebruik van een gele bril, waarvan wordt beweerd dat het bescherming biedt tegen blauw licht.

Heeft melatonine slikken zin? 

Tim reist met zijn vragen af naar dr. Marijke Gordijn, een chronobioloog gespecialiseerd in bioritme en slaap. Hoe zit het met die melatoninepillen? ‘Melatonine slikken heeft geen zin. Melatonine is een wijzer van je biologische klok. Dat maakt je lichaam zelf aan,’ aldus Marijke.

Als de melatonine in je lichaam toeneemt, val je sneller in slaap. Wanneer de melatonine afneemt, gebeurt het tegenovergestelde en blijf je dus langer wakker. ‘Melatonine wordt verkocht als slaapmiddel,’ vertelt Marijke. 'Maar je slaapt er niet beter van. Het enige wat het doet is dat je een beetje slaperig wordt.’

Experimenteren in de slaapkamer

Om de invloed van blauw licht op de slaap verder te onderzoeken, gaat Tim een experiment aan. Door middel van meerdere speekseltesten in verschillende scenario’s wordt duidelijk of het blauwe licht van een telefoon of laptop invloed heeft op de melatonineproductie.

Tim begint met de metingen zonder zijn telefoon. Daarna volgen avonden waarin hij urenlang scrolt op zijn telefoon of vlak voor het slapen afleveringen kijkt op zijn laptop. Een paar weken later doet Tim hetzelfde nog een keer en worden al zijn speekselmonsters opgestuurd naar het lab.

Is het blauwe licht krachtig genoeg? 

Tim belt met Marijke: ‘We hebben verschillende melatoninemetingen gedaan, en wat je eigenlijk verwacht is dat de melatonine in de avond laag is en vervolgens gaat stijgen op het moment dat jouw klok aangeeft dat je moet slapen.’

In het onderzoek is te zien dat het licht van de telefoon niet krachtig genoeg is om de stijging te verstoren. Marijke: ‘We zien dat de melatonine, zoals verwacht, stijgt op het moment dat je tijdens de test je telefoon gebruikt.’ 

Het licht van de laptop heeft daarentegen wel invloed op de melatonine: ‘Je melatonine was al hoger, maar vanaf het moment van gebruik wordt het volledig onderdrukt. Hieruit kunnen we concluderen dat er 's avonds te veel blauw licht afkomstig is van een laptopscherm.’

Slaapritme verstoord

Wel merkt Marijke iets op uit de metingen: ‘De tijdstippen waarop jij melatonine zou gaan aanmaken, verschillen heel erg. De klok, jouw slaap-waakritme, is dan ook niet heel erg stabiel.’ Tim heeft hier een verklaring voor: ‘Deze test was een week na Lowlands, waardoor mijn slaapritme sowieso al enigszins verstoord was.’ 

Marijke onderstreept dat verstoring van het slaapritme ook de blootstelling aan licht en donker verstoort. En juist dat is essentieel voor de productie van melatonine.

Waar of niet waar? 

De stelling: ‘Het blauwe licht van je telefoon verstoort je slaap’, is dus niet waar. Het gebruik van je laptop vlak voor het slapen kan wel van invloed zijn. 

Wel geldt: ‘De hoeveelheid licht van je telefoon is niet voldoende om de melatoninestijging te onderdrukken, maar daar tegenover is het gebruik van de telefoon ook nog steeds van invloed. Als jij met de telefoon iets doet wat je actief heel erg wakker houdt, zoals sociale media of reageren op WhatsApp, kan dat nog steeds je slaap verstoren,’ aldus Marijke.

De zoektocht naar een goede nachtrust voor Tim gaat dan ook verder. Heb je tips voor een betere nachtrust? Mail deze dan naar factcheckers@kro-ncrv.nl