Wat is keratine?

Keratine is een lichaamseigen eiwit: het zit in onze haren, huid en nagels. Het zorgt voor stevigheid en bescherming: je haar breekt minder snel, je nagels blijven harder en je huid is beter bestand tegen invloeden van buitenaf. 

De gedachte is als volgt: door dit stofje aan shampoo toe te voegen, je haar mooier wordt dan ooit te voren. Tenminste, dat is wat de shampoofabrikant ons doet geloven. Maar waar halen ze al die keratine dan vandaan? Ze zullen het toch niet uit mensen halen?

Shampoo met dierlijke oorsprong

Net als ons eigen haar is ook het haar van schapen en geiten opgebouwd uit keratine. Ongewilde en verspilde wol wordt gebruikt om de keratine uit te winnen. Het is noodzakelijk om de wol in een vloeibare vorm te veranderen. Op deze manier kan het eiwit worden toegevoegd aan de shampoo. Maar ook kippenveren barsten van de keratine.

Keratineproducent Dorota Glanc zegt in de Keuringsdienst van waarde-uitzending: 'In dure shampoo hoort keratine te zitten die gemaakt is van wol.' Maar of ze daadwerkelijk wol gebruiken is nog maar de vraag.' Je kunt namelijk ook andere dierlijke producten gebruiken voor de productie van keratine.

Gemalen runder- of varkenshoeven

Een ander veelgebruikte bron voor keratine in shampoo zijn de hoeven van runderen en varkens. Want net als onze teennagels, zitten hoeven boordevol keratine. 

Om keratine bruikbaar te maken voor shampoos of conditioners, moet het eerst afgebroken worden tot kleinere fragmenten. Dat gebeurt meestal via:

• Zure of basische hydrolyse: De hoeven of horens worden weken in sterke zuren of basen, waardoor de lange keratinevezels in kleinere peptideketens uiteenvallen.
• Verhitten onder druk: Soms wordt warmte en druk gebruikt om het materiaal zachter te maken en het hydrolyseproces te versnellen.

Vissenschubben

Het zijn niet enkel koeien, varkens en schapen waar je keratine uit kunt halen. Vissenschubben zitten ook boordevol keratine. Dit eiwit zorgt er namelijk dat water wordt afgestoten. 

Keratine uit de schubben van bijvoorbeeld de tilapia, komt voornamelijk uit Azië, waar slimme Chinesen nog wat geld voor dit restproduct van de visverwerking weten te krijgen.

Keratine van menselijke bron

Het klinkt misschien onsmakelijk, maar ook menselijk haar wordt gebruikt om keratine uit te halen. In Europa is het gebruik van menselijke materialen in cosmetische producten verboden, maar in de rest van de wereld zijn er shampoofabrikanten die trots keratine uit menselijk haar door hun flesje roeren. 

Op zich geen gek idee. Het haar komt namelijk van salons, donaties of afval van pruiken en extensions. Zo wordt er niks weggegooid.

Het haar wordt gewassen en ontsmet om het van olie, vuil en stylingproducten te ontdoen. Net als bij wol, hoeven of schubben is het haar niet direct oplosbaar. Het wordt daarom behandeld met chemische of enzymatische hydrolyse om de lange keratinevezels in korte, oplosbare peptideketens te splitsen.

Conclusie

Die keratineshampoo kan zomaar begonnen zijn als schapenwol, koeienhoef of zelfs als vissenschub. Best een gek idee: terwijl jij in de badkamer staat te föhnen, smeer je in feite een mini-cocktail van dierlijke restproducten in je lokken. Keratine klinkt chic, maar wordt veelal dus gewoon gemaakt van slachtafval. Benieuwd of keratineshampoo ook echt het beloofde effect heeft? Kijk de Keuringsdienst van waarde-uitzending hier.