Fiona Dadema-Andeweg werkt in het Molukse en Indische verzorgingstehuis Rumah Kita in Wageningen. ‘Rumah Kita’ is Indonesisch voor ‘ons huis’, en zo voelt deze plek dan ook, niet alleen voor de ouderen die er wonen, maar ook voor Fiona zelf. Met haar Indische achtergrond betekende het werk bij Rumah Kita niet alleen veel voor de bewoners, maar ook voor haar persoonlijke herontdekking van haar cultuur.
Verbinding met de eigen cultuur
‘Ik werk al jaren in de zorg. Twee jaar geleden ben ik begonnen bij Rumah Kita. Het leek me wel goed om even te kijken bij mijn eigen cultuur. Hier had ik eerst niet zo’n goede band mee. Bij Rumah Kita heb ik mijn eigen cultuur leren kennen, er vielen ineens heel veel puzzelstukjes op hun plek. Dat gaat bijvoorbeeld over bepaalde gewoontes, de manier van omgaan met elkaar, saamhorigheid.’ Inmiddels voelt het tehuis als een tweede thuis voor Fiona.
Om goed te kunnen communiceren met de bewoners, moest Fiona ook de nationale taal van Indonesië, Bahasa, leren. ‘Ik had hier nog helemaal geen verstand van voordat ik hier kwam werken. Kennis van Bahasa is belangrijk voor de ouderen met dementie. Zij gaan vaak een beetje terug het verleden in met hun gedachten en dan spreken ze liever Bahasa,’ laat Fiona weten. Haar begrip van de taal helpt haar om de bewoners beter te begrijpen en hen een gevoel van herkenning en veiligheid te bieden.
'Bij Rumah Kita heb ik mijn eigen cultuur leren kennen, er vielen ineens heel veel puzzelstukjes op hun plek.'
De stille pijn van het verleden
Veel ouderen in Rumah Kita hebben in de Jappenkampen gezeten en de bersiapperiode meegemaakt. Dit was een turbulente tijd vlak na de Indonesische onafhankelijkheid, waarin revolutionaire strijders zich keerden tegen iedereen die geassocieerd werd met het Nederlandse koloniale bewind. Hierbij vielen veel slachtoffers onder Indo-Europeanen, Molukkers en andere groepen, wat leidde tot massale vlucht naar Nederland. ‘De ouderen praten hier eigenlijk nooit over. Ze hebben in hun leven bepaalde copingstrategieën aangeleerd om met deze trauma’s om te gaan. Deze strategieën werken door de dementie vaak niet goed meer,’ vertelt Fiona. Het verleden blijft op de achtergrond aanwezig, maar wordt zelden expliciet besproken.
Wederzijdse liefde
Sander Panhuyzen, ouderling bij Rumah Kita, wiens ouders ook geboren waren in Nederlands-Indië, benadrukt dat hij vooral de positieve gesprekken met de bewoners aangaat. ‘Ik krijg natuurlijk niet de pijnlijke verhalen te horen, zelden, dus als ik met hen praat, dan probeer ik eigenlijk de herinneringen naar boven te halen die zij erg prettig vinden en leuk vinden om over te praten: hoe ze gespeeld hebben in hun jeugd, de cultuur, de mooie natuur waar ze van genoten hebben, de reizen die ze hebben gemaakt op Java.’
Voor Sander is God’s liefde essentieel voor zijn werk en draagt hij deze als vrijwilliger over aan de mensen die hij helpt. Voor zowel Fiona en Sander is Rumah Kita een thuis waar wederzijdse liefde en respect centraal staan. ‘Als we mensen ophalen, bijvoorbeeld, dat zijn vaak de momenten dat je aandacht uitwisselt; jij geeft aandacht aan de bewoners, maar de bewoners, die zijn ook geïnteresseerd in jou. Dat zijn kostbare momenten, als mens, dat je zo elkaar tot zegen kunt zijn,' vertelt Sander.
Meer weten?
Wil je meer weten over Rumah Kita en de verhalen van haar bewoners? Kijk dan zaterdag naar een nieuwe aflevering van Petrus in het Land op NPO 2 of NPO Start!
Stream alle vorige afleveringen op NPO Start
Petrus in het land is elke zaterdag te zien om 17.10 uur bij KRO-NCRV op NPO 2 en NPO Start.
Elke week inspiratie in je mailbox?
Schrijf je dan in voor de KRO-NCRV inspiratienieuwsbrief
