Het Vastgoedboeken-onderzoek van Pointer gaat over onteigende en doorverkochte Joodse woningen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Makelaars, notarissen en kopers van deze panden hebben tientallen miljoenen euro’s verdiend aan deze roofhandel. De administratie van deze transacties (ook wel de Verkaufsbücher genoemd) lag jarenlang in het Nationaal Archief, en is in 2019 gedigitaliseerd. Daarmee kon voor het eerst de omvang van de roofhandel in Joods vastgoed worden beschreven.

Door de publicaties van Pointer hebben inmiddels meer dan veertig gemeenten een onderzoek ingesteld naar hun rol in deze transacties. In enkele gevallen hebben gemeenten zelf panden gekocht, het rechtsherstel gefrustreerd, of achteraf belasting geheven aan terugkerende Joodse eigenaren. Het interactieve verhaal De Straat Die Niet Meer Bestaat won in mei de journalistiek jaarprijs De Tegel in de categorie Online.

Lees ook 'De straat die niet meer bestaat'

Eindredacteur Pointer, René Sommer, reageert blij. “Het is ongelooflijk dat we voor het tweede jaar op rij deze prestigieuze prijs winnen. Om weer bij de beste van de wereld te horen, is een enorme beloning voor het hele team dat heel hard heeft gewerkt aan de producties over de Vastgoedboeken.” In 2020 won Pointer een Sigma Award voor het interactive verhaal achter een identiteitsroof. 

De jury van de Sigma Awards is voornamelijk onder de indruk van de impact van het onderzoek. “De impact was direct zichtbaar: gemeenten, zo bleek, hebben zelden eigen onderzoek gedaan. Als direct gevolg van dit project zijn velen hiermee begonnen”, valt in het jurycommentaar te lezen.

Daarnaast wordt de aanpak van het onderzoek geroemd. “Dit project laat zien dat de krachtigste datajournalistiek soms geen fancy technologie of geavanceerde technieken vereist. Soms vloeit het voort uit het simpelweg verzamelen van de gegevens en het vertellen van de verhalen.”

Dertien winnaars

Dit jaar werden ruim 545 inzendingen van 267 nieuwsorganisaties uit 68 landen gedaan. Een pre-jury selecteerde in maart 140 projecten op de shortlist. Naast Pointer zijn er nog twaalf andere winnaars van de Sigma Awards gekozen. Daar zitten een aantal grote redacties tussen, zoals The New York Times, BuzzFeed News en The Atlantic, en kleinere organisaties zoals Agência Lupa (Brazilië), Convoca.pe (Peru) en Kloop.kg (Kirgizië). Elke winnaar ontvangt een certificaat en een geldprijs van 500 Amerikaanse dollar.

De prijzen worden niet in categorieën ingedeeld: de jury kiest simpelweg een aantal projecten uit waarvan zij vinden dat het bij de beste datajournalistiek in het afgelopen jaar thuishoort.

De Sigma Awards wordt georganiseerd door een groep van vooraanstaande datajournalisten, en ondersteund door het Google News Initiative. Het is de tweede keer dat deze prijs wordt uitgereikt.