Het omzien naar de ander zit KRO-NCRV radio-dj Wijnand Speelman in de genen. Het maakt de presentator een bevlogen radiomaker. ‘Door de verhalen die ik vertel en de muziek die ik draai kan ik iemands leven mooier maken.’
Eigenlijk wilde je trucker worden?
‘Als kind ja, ik was gek van vrachtwagens. Ging mijn vader tanken, wilde ik daarna altijd stoppen op de parkeerplaats. In de hoop dat ik even in een cabine mocht kijken. Maar dominee worden leek me ook wel wat. De dominee die ik kende had aanzien. Hij bleef maar vertellen en iedereen luisterde ernaar.’
Zoals naar een radio-dj...
‘Er zijn wat overeenkomsten inderdaad! Ik luisterde naar Giel Beelen tijdens mijn krantenwijk en dat was iets magisch. Ik weet nu nog waar ik was toen hij op de radio vertelde dat zijn vader was overleden. Die emotie, even was ik onderdeel van zijn leven.
Ik was nooit van plan om professioneel radio-dj te worden. Toen ik mijn gymnasiumdiploma haalde, en de jongens uit mijn vriendengroep rechten en geneeskunde kozen, deed ik dat ook maar. Voor geneeskunde werd ik uitgeloot en het zij-instroom- traject hield ik een half jaar vol. “Als je echt zelf mocht kiezen, wat zou je dan willen?”, vroeg mijn vader. Dat was radio-dj, maar dat is een gevalletje ‘velen voelen zich geroepen, weinigen uitverkoren’ vreesde ik. Mijn vader wilde altijd scheikunde studeren, maar daar was geen droog brood mee te verdienen vonden zijn ouders. Tot vandaag heeft hij spijt dat hij zijn hart niet heeft gevolgd. Hij wilde dat ik het op z’n minst probeerde.’
Wat is de kracht van radio?
‘Weet je, het interesseert mij nooit of alle luisteraars het leuk vinden. Twee jaar geleden draaide ik Stay, van de Amerikaanse rapper Post Malone. De dag erna kreeg ik een berichtje van een meisje dat dit samen met haar ouders had gehoord. Haar vader, die heel ernstig ziek was, had nog grappig de gitaarsolo nagedaan. Die ochtend was hij overleden. Ze bedankte me en vroeg of ik het nummer nog een keer wilde draaien. Dat ik haar zo kon raken, dat is de kracht van radio. Met dit medium kun je van iets kleins iets heel groots maken. Een paar jaar geleden ontmoette ik Dennis, die met een paar jongens op bezoek was in de 3FM-studio. Ik vroeg hem wat hij deed. Hij zei: “Nu niks, want ik heb lymfeklierkanker.” Zijn laatste kans op genezing was een stamceldonor. De match kwam niet en Dennis is overleden. Dennis’ vuurtje om dit verhaal te vertellen brandt niet meer. Ik nam zijn fakkel over. Ik bedacht in maart de actie Wijnie 2020. In dit jaar van Amerikaanse presidentsverkiezingen wierf ik via de radio geen stemmen, maar stammen. Het doel was 2020 nieuwe stamceldonoren en die hebben we, ondanks deze gekke tijd, gehaald. Stamceldonor zijn is iets kleins, maar je redt er een leven mee.’
Voor 3FM Serious Request maak jij reportages vanuit ontwikkelingslanden. Hoe is dat?
‘Wat het Rode Kruis mij in die reizen laat zien, is echt als voedsel voor je geest. De mensen die ik leer kennen verrij- ken me. Met Venezolaanse vluchtelingen die ik ontmoette, heb ik nog steeds contact. Wat ik op reis meemaak is vreselijk, maar het laat mij zien hoe de wereld in elkaar zit. En we mogen daar niet voor wegkijken. Tijdens mijn laatste reis ontmoette ik slachtoffers van mensenhandel, moeders die seksueel waren uitgebuit en waarvan hun kind gevaar liep. Het raakte mij zo. Ik heb zelf een dochter en heb daarom meteen een connectie met die ouders. En de drang om te leven, om voor je kinderen te zorgen is universeel. Dat ik deze verhalen mag vertellen zie ik als een grote eer.
Waar komt die maatschappelijke drive vandaan?
‘Het zit in de genen denk ik. Als je zelf ervaren hebt hoe fijn het is als andere mensen naar je omkijken – zoals mijn ouders die mij altijd steunden – dan wordt dit vanzelf- sprekend. Toen ik begon als dj wilde ik alleen maar de beste worden. Maar de top is niet meer het doel. Onderweg kom ik al zoveel moois tegen. Kleine dingen die je doet kunnen zo waardevol zijn voor iemand anders. Dankzij mijn programma kan ik de stem zijn van mensen die zelf die barricade niet op kunnen. Er is niks mooiers dan dat. Het is de essentie van mijn hele radiocarrière.’