Hoe is het om een zwarte man te zijn in het diepe zuiden van de Verenigde Staten? Margriet bezoekt Louisiana en gaat op zoek naar het antwoord op die vraag. Wie zijn de rolmodellen voor de jongens die hier opgroeien? En wat is de rol van een zwarte vader?
De relatie tussen vader en zoon is een gevoelig onderwerp in het zuiden van Amerika, blijkt al snel. Veel zwarte vaders zijn afwezig. "Er is een bepaalde onzekerheid bij zwarte mannen omdat veel van hen thuis geen vader hebben gehad. We hebben geen duidelijk beeld van hoe je als zwarte man moet zijn. Wij moeten dat zelf uitvinden", vertelt een van hen.
'De witte lijnen zijn uitgezet'
James Baldwin schrijft ruim vijftig jaar geleden het boek 'The Fire Next Time' over de situatie in zwart Amerika. Zijn woorden zijn eigenlijk een oproep: 'Zwarte bevolking, witte wereld, jullie moeten interesse tonen in elkaars geschiedenis. Dat is de enige weg om het met elkaar uit te vinden, en niet uit te vechten.' Aanvankelijk start hij zijn verhaal met een brief aan zijn neefje. 'James, jij als zwart jongetje, wees je ervan bewust dat je bent geboren in een witte wereld waarin de witte lijnen voor je zijn uitgetekend.' Die contouren blijken tot op de dag van vandaag onveranderd.
Van bendeleider naar 'Truth Trafficker'
De protesten die wereldwijd oplaaien na de dood van George Floyd sluiten naadloos aan bij de verhalen van de jongens die in Louisiana zijn opgegroeid. Eén op de drie mannen in deze staat is zwart. Een deel woont nog altijd in getto's waar geweld erbij lijkt te horen.
‘’Het is het voorportaal van de hel’’, zegt Arthur Reed die ooit een bendeleider was in de beruchtste wijk van Baton Rouge (hoofdstad van de Amerikaanse staat Louisiana). #Howtobeaman pic.twitter.com/JvRqPYL7Uq
— Margriet van der Linden (@dit_is_M) November 29, 2019
In de aflevering leren we Arthur kennen. Zevenentwintig jaar lang is hij hét kopstuk van de gettobende in zijn wijk, maar nu houdt hij de omgeving in de gaten als 'Truth Trafficker'. Hij tapt politiezenders af om bewijs te verzamelen van arrestaties, meldingen en incidenten. Arthur heeft zijn plek als kopstuk verruild voor een nieuw pad, maar zijn zoon Dexter bevindt zich middenin het bendegeweld. "Ik ben bang dat hij wordt neergeschoten", vertelt hij.
'Young, misguided and undecided'
Wat maakt het verleidelijk voor Dexter om in de voetsporen van zijn vader te treden? Had Arthur het anders moeten aanpakken? "I was young, misguided and undecided", reageert de tweeëntwintigjarige. Hij spreekt in de verleden tijd, maar uit de verhalen blijkt dat hij nog altijd onderdeel uit maakt van de bende. Hij leeft nog, maar heeft net als zijn vader de schotwonden voor eeuwig op zijn huid staan.
"Het leven op straat lijkt aantrekkelijk. Het snelle geld, mooie spullen…" Gaat hij zijn vader achterna, in de rol van bendeleider? "Ik wil datzelfde respect afdwingen", vertelt Dexter. En hoewel Arthur het liever anders zou zien, begrijpt hij het ook. "Ik wil niet dat hij die rol inneemt, maar ik snap het wel. Ik ben zo geworden doordat mijn vader hetzelfde pad heeft bewandeld. Ik ging hem achterna en nu zie ik datzelfde bij mijn zoon. Dat doet pijn."
Ze zagen hem aan voor iemand anders
Innocent Kill
Onschuldige moord en buitenproportioneel geweld door toedoen van politie blijkt in de staat alles behalve onbekend. Margriet ontmoet twee vrienden die tegelijkertijd vast hebben gezeten. Eén van hen is nu barbier en zijn meest trouwe klant is de vriend op wie hij in gevangenschap het vak heeft beoefend. De jongen draagt op zijn broek het gezicht van een derde vriend, Chris. Hij leeft niet meer, een innocent kill. "Hij is doodgeschoten door de politie toen hij wat eten ging halen. Ze zagen hem aan voor iemand anders." Hierover praten is lastig voor de jongens, maar dit verhaal staat helaas niet op zichzelf.
Zonder pak zien mensen mij als crimineel
Vergelijkbare verhalen blijven terugkeren. Zwarte mannen die op jonge leeftijd te maken krijgen met politiegeweld, het gevoel hebben te moeten excelleren om daaraan te kunnen ontsnappen. "Zwarte mannen krijgen meer uitdagingen op hun pad dan andere mannen", vertelt Sidney, student aan een zwarte universiteit. "Ik ben bang dat ik op eieren zal moeten lopen als ik straks weer in de echte wereld terecht kom, in wit Amerika dus. Als ik dit pak niet zou dragen, zien sommige mensen mij als een crimineel. Dat is ongelooflijk kwetsend."
Kwetsend, schrijnend maar nog altijd de realiteit. De dood van George Floyd lijkt de wereld wakker te schudden. 'No Justice, No Peace', klinken de huidige protesten. Tijd om die leus gehoor te geven: opdat de brief van James Baldwin straks een ondenkbaar verhaal uit een ver verleden zal zijn.
