Stel je voor dat je net aankomt op je nieuwe universiteit. Je bent negentien jaar oud en staat te popelen om nieuwe vrienden te maken en te beginnen met wat voelt als de rest van je leven. Zodra je de campus oploopt, lijkt iedereen je te herkennen. Alleen ze noemen je niet bij jouw eigen naam, maar bij die van je tweelingbroer. Een tweelingbroer waarvan je niet wist dat je die had.

Daar gaat deze documentaire over

Afgelopen winter werd het waargebeurde verhaal ‘Three Identical Strangers’ voor het eerst vertoond en deze maand was de film te zien op het IDFA. ‘The most amazing, incredible, remarkable true story ever told’, leest de filmposter. Ja, dit zijn absoluut een paar zeer Amerikaanse superlatieven, maar helemaal ongelijk kunnen we ze niet geven.

Want het verhaal wordt nog een tikkeltje absurder. Nadat de hereniging van de tweelingbroers het nieuws haalt, duikt er nog een jongen op. Met exact hetzelfde haar, dezelfde glimlach en zelfs dezelfde mollige handen. Het blijkt dat er hier geen sprake is van een tweeling, maar van een drieling. Bobby, Eddy en David zijn vlak na hun geboorte van elkaar gescheiden en worden geadopteerd door verschillende gezinnen. Geen van de adoptieouders wist van de tweelingbroertjes af, dus ze groeien op zonder énige wetenschap van elkaars bestaan.

Ongekende media-aandacht

Wat volgde, was een storm van media-aandacht. Het verhaal is zo absurd dat heel Amerika (en de rest van de wereld) gefascineerd was door de drie broers die elkaar na zoveel jaren voor het eerst ontmoetten. Ze werden uitgenodigd voor tv-shows en hadden geen probleem om het hele drielingshowtje eens grondig tentoon te stellen. Ze maakten elkaars zinnen af, rookten hetzelfde merk sigaretten en vielen zelfs op dezelfde vrouwen.

Volgens de regisseur van de film Tim Wardle waren dit de wittebroodsweken. “De broertjes wilden maar wat graag geloven dat ze identiek waren”, vertelt hij in een interview met The Guardian. “Ik denk dat je het kan vergelijken met voor de eerste keer verliefd worden. Je wil zo graag op zoek gaan naar alle overeenkomsten die jullie hebben. Maar daardoor negeer je het feit dat er ook verschillen zijn.”

Het experiment waar de boers onderdeel van waren

De nieuw vergaarde faam leverden de drieling veel op. Zo openden ze een steakhouse in New York onder de naam Triplets. Maar na die eerste geweldige maanden, krijgt het verhaal ook een tragische kant. Want hoe kan het eigenlijk dat de drieling op jonge leeftijd van elkaar wordt gescheiden zonder dat deze informatie wordt gedeeld met de betrokken partijen?

De documentaire duikt in dit mysterie en komt erachter dat de broers onderdeel waren van een psychologisch nature vs. nurture-experiment. Psychiaters werkten samen met een adoptiebureau om onderzoek te doen naar tweelingen en het effect van genen ten opzichte van opvoeding. Het idee was simpel: splits eeneiige tweelingen en drielingen op en plaats ze in verschillende omgevingen. Vervolgens kun je bestuderen hoe ze zichzelf ontwikkelen.

Nature vs. nurture

Maar hoewel het idee simpel lijkt, werd de uitwerking vrij gruwelijk. De drieling kwam er op late leeftijd achter dat zij in feite proefpersonen waren en dat om die reden de band met hun broers werd ontnomen. Daarom staat er één vraag centraal in de documentaire: wat is nou eigenlijk belangrijker genen of opvoeding? En die discussie wordt al snel politiek, legt de regisseur uit aan The Guardian.

“Heel veel liberale ideologieën zijn gebaseerd op het idee dat opvoeding heel erg belangrijk is. Dus zodra je aandacht gaat geven aan genen, kom je zowel politiek als wetenschappelijk uit op een behoorlijk beladen plek. Voor je het weet zit je in de hoek van de eugenetica (red: de leer van rassenverbetering, waar de Nazi’s ook inspiratie uit haalden).”

Dat wilde de regisseur uit alle macht voorkomen. Hij wilde beide perspectieven in hun waarde laten, zonder het politiek te maken. Gewoon door te kijken naar het verhaal van de broers. En dat levert een bloedstollende, persoonlijk documentaire op die je aan het denken zet.