Amerika is nog steeds in shock van het geweld in Charlottesville, maar ook de reactie van Trump heeft veel impact gehad op Amerikanen. Wij vroegen drie Amerikanen uit Virginia, waar Trump waanzinnig populair is, wat de impact is van deze gebeurtenissen.
Even kort: wat gebeurde er ook alweer?
Op vrijdagavond 11 augustus marcheren rechtsextremisten met fakkels de campus op van de Universiteit van Virginia. ‘White lives matter!’ en ‘You will not replace us’, roepen ze. Dit uit protest tegen het weghalen van het standbeeld van generaal Robert E. Lee (die symbool staat voor de slaventijd).
De volgende dag protesteren ze opnieuw en dan breken er straatgevechten uit tussen hen en tegen-protestanten. Met als dieptepunt een man van de alt-right-beweging die doelbewust inrijdt op een stoet tegenstanders. Negentien mensen raken gewond, één persoon overlijdt. President Trump legt de schuld niet alleen bij alt-right, maar bij beide partijen.
Mary Grace (61): “Ik aarzelde niet en hielp die nazi”
Mary Grace deed mee aan de tegen-protesten in Charlottesville. En wel op haar manier, zonder geweld. Want wat Amerika volgens haar nodig heeft, is liefde. Ook voor de mensen in de alt-right-beweging.
“Niets doen is net zo slecht”
Mary: “Begrijp me niet verkeerd, ik houd de neonazi's zeer verantwoordelijk voor hun gedrag. Het verkondigen van hun racistische denkbeelden en deze manifesteren in gewelddadige marsen is absoluut verkeerd. Dat is één van de redenen dat ik naar het park ging. Dat miljoenen mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog niet voor de joden zijn opgekomen vind ik net zo slecht als met de nazi’s meedoen."
De nazi’s hadden niets voor hun mensen geregeld
"Daarnaast ben ik opgeleid als ambulancebroeder en verwachtte ik dat ik medische hulp zou kunnen verlenen. Bij confrontaties waarbij mensen bang, boos en teleurgesteld zijn, komt vaak geweld kijken. En dat bleek dit keer ook zo te zijn.”
Geen water, wel vlaggen
"Toen ik in het McGoffery park aankwam, waar we verzamelden, zag ik dat de nazi’s niets voor hun mensen hadden georganiseerd qua ondersteuning. Geen EHBO-tenten, geen kraampjes waar water en eten werd uitgedeeld. Dingen die wel bij de tegen-protestbeweging waren geregeld. De nazi’s hadden alleen hun wapens en symbolen, zoals de ‘confederate flag’ (red: de strijdvlag van het racistische Zuiden tijdens de Amerikaanse burgeroorlog)."
“Ik zat onder het bloed”
“Ik klom in een boom om te zien of iemand gewond was, zodat ik kon helpen. Op een gegeven moment zag ik een nazi in elkaar zakken. Ik twijfelde geen moment, klom naar beneden, en ging naar hem toe. Toen ik bij hem kwam, zag ik dat hij geraakt was door traangas. Ik waste het traangas uit zijn ogen en hield hem vast. Ik zat onder het gas en het bloed van de nazi, maar het was ‘the right thing to do’.”
In een opwelling riep ik: ‘Ik ben één van hen!’
“Toen hij weer was bijgekomen, stond hij op en liep hij richting de gevechten, klaar om opnieuw de strijd aan te gaan. In een opwelling riep ik: ‘Ik ben één van hen!’, in de hoop dat hij zich zou bedenken. Dat hij zou inzien dat hij vriendelijke mensen pijn deed. Maar hij reageerde daar niet op."
“Trump maakt haat mainstream”
“Ik geloof zeker dat Trump dit soort protesten van de alt-right-bewegingen stimuleert. Hij heeft haat mainstream gemaakt. En dat is heel erg. Ze durven nu de straat op te gaan en hun extreme gedachten te verkondigen omdat ze het gevoel hebben dat de president achter hen staat. En ze hebben nog gelijk ook. Donald Trump heeft meerdere keren racisme en geweld tegen minderheden goed gepraat.”
“Trump is daar altijd oprecht in geweest, zo denkt hij gewoon. Maar nu het erop aan komt, wordt het veel van zijn aanhangers toch echt te bont. Ze lijken te zijn wakker geschud en hem ineens te zien voor de persoon die hij altijd al was.”
Mikey Rodgers (26): “Dit is het keerpunt voor Trump”
Ook volgens Mikey Rodgers, politicologie student aan de Universiteit van Virginia in Wise, is dit een keerpunt. “Hier in het zuiden van Amerika zijn veel aanhangers van Trump en tot nu toe zijn ze hem altijd trouw gebleven. Mijn broertje is bijvoorbeeld altijd de eerste om hem te verdedigen nadat hij weer een opmerkelijke uitspraak heeft gedaan, maar deze keer was hij sprakeloos.”
“We schamen ons”
“Ik heb een hol, leeg gevoel. Het is misselijkmakend, eerlijk gezegd. Dat wij als Amerika een president hebben die het gedrag en de denkbeelden van neonazi’s niet afkeurt. Dat er hier in het zuiden van Amerika leden van alt-right-bewegingen zitten - zoals de Klu Klux Klan - is niet nieuw. We worden er letterlijk door omgeven. Maar het feit dat een Amerikaanse president hun gedrag niet veroordeelt, is dat wel. En mensen van hier, waarvan velen op hem hebben gestemd, schamen zich daarvoor.”
“Wij Amerikanen zijn trots op onze geschiedenis. Trots ook op onze rol in de Tweede Wereldoorlog. En dan met name dat wij de nazi’s hebben gestopt. De reactie van Trump op deze gebeurtenis gaat tegen alles in dat we van jongs af aan op school leren. Dit gaat heel slecht uitpakken voor Trump. Veel mensen in mijn buurt hebben de hoop in hem opgegeven.”
Iemand nodig die het juiste zegt
“Het trieste is dat we niet vaak een speech van de president nodig hebben, maar op zo’n moment als dit wel. We hebben iemand nodig die op zo’n moment het juiste zegt. Ons moreel inspireert hoe we hiermee om moeten gaan. En dat heeft Trump niet gedaan.”
Charles Lewis (36): “Zij zijn geen meerderheid”
Hoe ze hiermee om moeten gaan, vraagt Charles Lewis zich ook af. Hij is ingenieur bij het Universiteitscentrum voor Tele-gezondheid aan de Universiteit van Virginia. En op het moment van de protesten op zaterdag modereert Charles een dialoog op de universiteit over de verdeeldheid in Amerika.
Lewis: “De aanleiding daarvoor was de fakkeloptocht van alt-right de avond ervoor. Het protest laat zien hoe verdeeld Amerika is, en wel op onze eigen universiteit. Veel studenten, zeker meer dan honderd, deden de zaterdag erna mee aan de dialoog. We hadden allemaal de behoefte om na te denken over hoe we als samenleving weer tot elkaar te kunnen komen.”
“We moesten het pand verlaten”
“We waren nog niet eens op de helft toen werd omgeroepen dat we het pand moesten verlaten. De tegendemonstratie in het McGuffey park, een paar minuten verderop, was geëscaleerd en het bestuur van de universiteit was bang dat de protestanten naar het gebouw zouden komen.”
Het protest laat zien hoe verdeeld Amerika is
“Niets is veranderd”
“Thuis volgde ik de gebeurtenissen via mijn smartphone. Ik was niet bang. Dit was niet de eerste keer dat ik zoiets meemaak als zwarte man. Maar ik voelde me wel teleurgesteld. Sinds de oprichting van Amerika is ras iets wat ons verdeelt. Je zou toch denken dat we na al die jaren verder zouden zijn dan dit. Maar er lijkt niets veranderd.”
De gemeenschap ging de straat op, ook voor mij
“In de loop van de dag zag ik meer video’s en foto’s en toen viel me iets op. De mensen die tegen alt-right protesteerden waren voor het grootste deel witte Amerikanen. En dat veranderde alles voor mij. Dit gaf me zo’n gevoel van saamhorigheid. Ik besefte dat de neonazi’s in de minderheid zijn. De meerderheid bestaat uit mensen - zwarte én witte mensen - die hun racistische denkbeelden niet delen.”
“Precies wat Amerika nodig heeft”
“Dit was de eerste keer dat ik zag dat de lokale gemeenschap waar ik bij hoor de straat op ging voor ons allemaal. Ook voor mij. Dit was zo’n empowering gevoel. Het gaf me hoop. Het zorgt namelijk voor datgene wat Amerika nodig heeft: verbinding.”
