Een luchtblokkade, voedselblokkade, Qatar, Saoedi-Arabië, maar ook Turkije en Trump… Er is van alles aan de hand, maar waar gaat dat conflict met Qatar nou eigenlijk over?
Even een kort gedachte-experiment: als je denkt aan Qatar, wat zijn de eerste drie dingen die je te te binnen schieten? De woorden: moeilijk, complex en ingewikkeld? Precies, dat hadden wij ook. Neem toch een paar minuten de tijd om dit artikel over Qatar te lezen. Want dit minuscule landje is momenteel het speelveld van “de grootste politieke crisis die het Midden-Oosten de afgelopen jaren gekend heeft”, aldus CNN.
Wie doen aan dit conflict mee?
Voor we dieper in het conflict duiken, zoemen we eerst in op de hoofdrolspelers. De eerste speler is natuurlijk Qatar, een mini-staatje met een mega-kapitaal. Dan is er Saoedi-Arabië, het land dat de voortrekker van het conflict met Qatar lijkt te zijn. Saoedi-Arabië heeft alle toegang tot Qatar - lucht, zee en land - afgesloten. Dit is een regelrechte ramp voor Qatar. Het land produceert namelijk zelf geen voedsel, en is daarmee bijna volledig afhankelijk van de import uit Saoedi-Arabië. NOS-correspondent Sander van Doorn legt uit hoe zeldzaam dit is: "Zelfs landen die met elkaar in oorlog zijn, nemen vaak niet zulke verregaande maatregelen."
Photos of long lines, empty shelves at Carrefour grocery stores in #Qatar following crisis. Qatar gets 40% of food supply by road via Saudi pic.twitter.com/rkC6IPydS1
— Joyce Karam (@Joyce_Karam) 5 juni 2017
De Saoedische alliantie
Maar Saoedi-Arabië staat niet alleen. Het wordt gesteund door een groep landen uit de regio, namelijk Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Jemen, Mauritius, Mauritanie, de Malediven en Libië. Deze Saoedische alliantie heeft Qatar ook de toegang tot hun luchtruim ontzegd en de meeste landen van de alliantie hebben Qatarezen in hun land twee weken de tijd gegeven om te vertrekken.
Flinke maatregelen, maar waar komt dit nou precies vandaan? Wij zetten het voor je op een rijtje met drie overzichtelijke (maar bij lange na niet alomvattende) redenen voor het recente conflict in het Midden-Oosten.
Reden 1: Er zouden terroristische banden zijn
De Saoedi’s zeggen niks meer met Qatar te maken te willen hebben vanwege hun banden met terroristische organisaties. Ze doelen hierbij op de Moslimbroederschap, gefinancierd met Qatarees geld. De organisatie is inderdaad actief in landen als Libië, Syrië en Egypte, landen uit de Saoedische Alliantie. Volgens experts ligt het pijnpunt echter eigenlijk ergens anders. Het gaat er volgens hen meer om dat de Moslimbroederschap sterk oprukt in het Midden-Oosten. Saoedi-Arabië ziet hen, in tegenstelling tot Qatar, als een directe bedreiging voor hun eigen monarchie.
Trump mengde zich er ook nog even in door op Twitter steun aan Saoedi-Arabië te geven. Ook claimde hij dat het conflict een direct resultaat is van zijn bezoek aan het Midden-Oosten. Maar hij lijkt even iets te vergeten. Amerika heeft een super belangrijke luchtvaartbasis op het grondgebied van Qatar, waar vanuit ze luchtaanvallen op IS uitvoeren. Qatar is dus een officiële bondgenoot die meedoet in de strijd tegen de terroristische organisatie IS.
So good to see the Saudi Arabia visit with the King and 50 countries already paying off. They said they would take a hard line on funding...
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 6 juni 2017
...extremism, and all reference was pointing to Qatar. Perhaps this will be the beginning of the end to the horror of terrorism!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 6 juni 2017
Reden 2: Al-Jazeera schopt te veel herrie
Een tweede irritatiepunt voor Saoedi-Arabië is de mega-populaire zender Al-Jazeera. Deze liberale zender is gevestigd in Qatar en is vrij kritisch over alle Arabische regimes, maar over Qatar helemaal niet. Deze kritiek wordt Al-Jazeera - en dus Qatar - uiteraard niet in dank afgenomen.
Twee weken voor de relaties klapten, verspreidde de zender een bericht waarin Tanim bin Hamad al-Thani, de hoogste leider van Qatar, een vriendelijke toon aanslaat richting Iran. Dit schiet volledig in het verkeerde keelgat bij Saoedi-Arabië, de aartsvijand van Iran. Achteraf wordt er over dit bericht gezegd, dat het een nepbericht is. De grote leiders zou de uitspraken die in het bericht gedaan worden, nooit hebben gezegd. Al-Jazeera zou door de Russen gehackt zijn.
Reden 3: Een open houding tegenover Iran
Maar de allerbelangrijkste reden voor het conflict tussen Saoedi-Arabië en Qatar gaat over de relatie die die landen met Iran hebben. Er is al tijden een gigantische clash tussen het soenitische Saoedi-Arabië en het sjiitische Iran. De twee grootmachten willen daarbij ook nog eens allebei meer invloed in de regio. De spanning tussen deze landen is ook nog eens extra opgevoerd na de aanslag op de Saoedische ambassade in Teheran, Iran, in 2016.
Qatar heeft een open houding tegenover Iran. Met name omdat de Qatarezen de golf met Iran delen waar ze hun olie uit halen. Maar die open houding wordt door de Saoedi’s niet op prijs gesteld. NOS-correspondent Sander van Doorn vat het hele conflict het beste samen: "Het is vooral de eigenzinnige houding van Qatar die de andere landen in de regio dwarszit."
Hoe nu verder?
Vlak na de clash met haar bondgenoten leek Qatar zich in een precaire situatie te bevinden. Maar inmiddels ontvangt zij steun in de vorm van voedsel en water van zowel Iran als Turkije.
Bij het schrijven van dit stuk werd bekend dat Iran Saoedi-Arabië beschuldigd heeft van banden met terroristische organisaties. Het lijkt er daarmee op dat de clash nog wel even door kan gaan, en waarschijnlijk gaan we er de komende tijd nog veel meer over horen.
We zijn ons bewust dat dit een simpele afspiegeling van een complex conflict is. Als je meer wilt lezen over de situatie in Qatar, lees dan vooral verder in de artikelen hieronder:
