De jaarlijkse uitstoot van een koe is evenveel als van vijf auto’s. Dieren hebben een vreselijk leven in de bio-industrie en vlees is zelfs ongezond voor onszelf. Waarom eten we het dan nog steeds? Wij zetten het voor je op een rijtje. Inclusief tips hoe je kunt stoppen, want hoe lekker biefstuk ook is, dit is het niet waard.
Ondanks dat Wouter Kolk, de hoogste baas van Albert Heijn, zegt dat duurzaamheid hoog op zijn agenda staat koop je nog steeds ‘1 kilo vlees voor slechts 5 euro’ bij de Albert Heijn. Want: 'aan het consumentengedrag kunnen we wel iets doen, maar niet zo snel', aldus Kolk. Wij hebben wel een idee wat je als consument zelf zou kunnen doen, maar we beginnen eerst even met waarom vlees eten ook alweer zo slecht is.
''Diersoorten sterven uit, de Amazone wordt gekapt en er is geen leven meer op bepaalde plekken in de oceaan.''
Vlees is niet goed voor onze planeet
De veelbekeken documentaire Cowspiracy laat kraakhelder zien dat vleesproductie de grootste veroorzaker is van klimaatverandering. Koeien produceren meer broeikasgassen dan de totale transportsector. Dat betekent dus meer dan alle auto’s, vrachtwagens, treinen, schepen en vliegtuigen bij elkaar. En niet zomaar een beetje, de koeien zijn goed voor 51 % van alle uitstootgassen, de transport voor 13%.
En dat niet alleen. Diersoorten sterven uit, de Amazone wordt gekapt voor het eten van de beesten, er is geen leven meer op bepaalde plekken in de oceaan, en de gefokte dieren drinken eenderde van al ons drinkwater op.
Het eind van de documentaire windt er geen doekjes om: het heeft geen zin om minder vlees te eten. Als je er iets aan wilt doen, moet je helemaal geen vlees meer eten. Want zelfs een kleine vleeseter houdt de huidige vleesproductie in stand. Maar hoe stop je?
Deze journalist doet zijn uiterste best
Vrij Nederland-journalist Evert Nieuwenhuis schrijft al jaren over dit thema. Hij weet als geen ander hoe slecht vlees eten is en vult het nadelenlijstje aan met gezondheidsrisico’s van het eten van vlees (kans op beroerte, diabetes type 2 en kanker) en het dierenleed dat eraan kleeft (90% van het vlees in Nederland, komt uit de bio-industrie).
Vlees is een verleider
Toch lukt het zelfs hem niet om helemaal te stoppen met vlees eten: “Maar tijdens de lunch op kantoor (‘hé, ze hebben lekkere parmaham gekocht’), in de broodjeszaak (‘niet wéér mozzarella met pesto’) of in het restaurant (‘doodzonde om uitgerekend hier geen biefstuk te bestellen’) gaat het mis. Ik vermaan mezelf nog eventjes, maar al snel wint de vleeslust, geflankeerd door ijzersterke smoezen: ‘ik heb een kutdag’, ‘dan eten we vanavond geen vlees’ of ‘het is toch zonde om dat laatste stukje parmaham te laten liggen’.”
''Vanaf de jaren vijftig werd vlees een statussymbool.''
Lekker vlees eten hoort bij ons
Herkenbaar? Hij is vast en zeker niet de enige. De verleiding zit in ‘onze cultuur’, verduidelijkt Lynn Ferwer, hoogleraar voedsel en consumentengedrag aan de Newcastle University. Ferwer: ‘We leven in een “cultuur van vlees”. Vanaf de jaren vijftig werd vlees een statussymbool en nu is vlees altijd en overal beschikbaar, en het kost bijna niets.’
Vlees fuckt met je brein
Daarbij zijn er ook nog eens veel psychologische mechanismen die voorkomen dat we minderen, mochten we dat ons voornemen. Frewer: “Cognitieve dissonantie – de onaangename spanning tussen opvattingen en gedrag – lossen we vaak op door onze opvattingen aan te passen. Ondanks je voornemens, heb je zin in een vleessnack en je denkt dan: ach, één keer is zo slecht nog niet, terwijl je beter weet.”
Maar hoe stop je dan?
Frewer heeft wel een tip voor ons allemaal: “Stel een paar eenvoudige stelregels op. Beloon jezelf als je een week lang je gedrag succesvol hebt veranderd. Neem de tijd. Leg de lat niet te hoog en wees mild voor jezelf als het even niet lukt.”
En wat eet je dan?
Maar als we echt iets willen veranderen, moet je er dus wel ooit mee stoppen, volgens de documentaire Cowspiracy. En eigenlijk ook met het eten van vis, want met de massale visserij is ook veel mis. Wat is het alternatief? Geen vlees en vis eten, en je vitamines en mineralen uit andere voedingswaren halen. Uit insecten bijvoorbeeld! Zo gek is dat helemaal niet, wordt gesteld in dit artikel van One World-journalist Thomas Durlinger, want: “Insecten zijn een duurzaam alternatief voor vlees: ze hebben minder ruimte, water en voedsel nodig dan koeien, varkens en kippen terwijl de voedingswaarde hetzelfde is.”
''Mensen weten zich nu nog geen raad met een bak meelwormen.''
Maar dan moeten we ze wel eerst niet meer vies vinden en er een lekker recept voor hebben, stelt Marian Peters van Vereniging Nederlandse Insecten Kwekers (VENIK). Want: “Mensen weten zich nu nog geen raad met een bak meelwormen”. Een insectenkookboek kan dat veranderen. De beesten liggen nog niet in de supermarkt, maar zijn wel al te koop bij enkele delicatessezaken.
Meelwormen bij de Albert Heijn
En daar zien we een kans voor Wouter Kolk! Leg insecten in je supermarkten en gooi wat bijpassende recepten in de Allerhande en op het nieuwe Appie Today televisiekanaal. Want als we ze daar tegenkomen, is de stap naar een bordje pasta met meelwormen een stuk makkelijker gezet.
