Laat het woord klimaat vallen, en de meeste mensen beginnen spontaan te gapen. Het klinkt natuurlijk allemaal saai, onbegrijpelijk en ver-van-je-bed. Politici schuiven het onderwerp dan ook het liefst voor zich uit. Toch is het noodzakelijk om meteen vandaag te beginnen met drastische maatregelen.

Dit wil je niet

De eerste prioriteit is met zijn allen zorgen dat de aarde niet meer dan twee graden opwarmt. Zoals ook in het klimaatakkoord van Parijs staat. Want, verwachten onderzoekers, als de wereld gemiddeld drie of vier graden opwarmt zijn de gevolgen catastrofaal. Diersoorten zullen uitsterven, landen lopen onder water, maar misschien nog wel het meest beangstigend: we weten niet precies wat er nog meer kan gebeuren. Die paar graden lijken misschien niet veel, maar tijdens de laatste ijstijd was de wereld gemiddeld vier tot zeven graden kouder en toen was menselijk leven op aarde niet mogelijk. Just saying.

Zo halen we het wél

Jesse Klaver (en met hem vele anderen) zei het al: we gaan de doelstellingen niet halen als we niks veranderen. Europese wetenschappers zien dat ook en komen daarom nu met een routebeschrijving waarmee we wel onder die twee graden kunnen blijven.

Het grote plaatje

De onderzoekers beginnen met het schetsen van het grote plaatje. Om de klimaatdoelen van Parijs te halen moet de wereld deze drie ambitieuze dingen doen:

#1. Wereldwijde CO2-uitstoot uit de energie- en industriële sector moet in een halve eeuw zijn gedaald van veertig naar vijf gigaton per jaar.

#2. CO2-uitstoot afkomstig van landbouw moet in 2050 een nulpunt bereiken.

#3. In 2050 moeten we zelf vijf gigaton CO2 per jaar uit de lucht kunnen zuigen. Dat is bijna het dubbele van wat alle bomen in de wereld in een jaar doen.

“Het is veel meer dan alleen meer zonne- en windenergie opwekken,” zegt Johan Rockstörm, een van de onderzoekers. “We moeten snel zorgen dat we zonder CO2 kunnen, een revolutie teweegbrengen in de voedselproductie, en onze technologische ontwikkeling enorm opschalen zodat we op tijd weten hoe we genoeg CO2 uit de lucht kunnen zuigen.”

Zo moeten we het de komende 35 jaar aanpakken

2017-2020

Alle landen in de wereld maken nieuw beleid aan de hand van de klimaatdoelstellingen van Parijs. Bijvoorbeeld: ‘We schrappen die 500 miljoen euro die we jaarlijks besteden aan fossiele brandstoffen’. Alle grote landen stellen strategieën op zodat ze in 2050 CO2-neutraal zijn.

2020-2030

Door meer onderzoek naar groene energie komen er ‘schone’ batterijen op de markt, vindt de productie van staal en beton op een ‘koolstofarme manier’ plaats en worden vliegtuigen en steden ‘groener’. Ondertussen weten we inmiddels ook hoe we meer CO2 uit de lucht kunnen halen en hoe we dit kunnen opschroeven.

Wereldsteden, zoals Kopenhagen, draaien na dit decennium volledig op groene stroom. In rijke landen worden in 2030 alleen nog maar elektrische auto’s verkocht en de transportsector gaat in dit decennium ook over op elektriciteit. Korteafstandsvluchten worden vervangen door de trein en er komen meer projecten om efficiënt met energie om te gaan. Kolencentrales verdwijnen in rijke landen en aan het eind van het decennium ook in de rest van de wereld.

2030-2040

Landen die voorop lopen, zoals Denemarken en Zweden, lopen nu volledig op groene stroom; elektriciteitsnet, verwarming, transport, de industrie. Auto’s met verbrandingsmotoren komen wereldwijd nog weinig voor (stel je eens voor!). Ook bijna alle vliegtuigen lopen volledig op CO2-neutrale brandstoffen.

Nieuwe gebouwen worden op een CO2-neutrale manier gebouwd en er komen radicale oplossingen voor nieuwe energiewinning. En ondertussen zuigen we jaarlijks minstens een tot twee gigaton CO2 uit de lucht.

2040-2050

Alle grote Europese landen zijn in het begin van dit decennium bijna helemaal CO2-neutraal. De rest van de wereld bereikt dit niveau tegen 2050. Elektriciteitsnetwerken lopen wereldwijd ook bijna volledig op groene stroom. Gas dient als een back-up energiebron, maar de CO2-voetafdruk van een persoon is beperkt. Sommige lage inkomenslanden gebruiken nog steeds fossiele brandstoffen en de wereld stoot nog steeds een klein beetje CO2 uit (ongeveer een achtste deel van wat we nu uitstoten), maar we blijven doorgaan om dit nog meer te beperken.

Uiteindelijk, in 2050, zullen we op het punt komen dat we vijf gigaton CO2 per jaar uit de atmosfeer moeten zuigen. Het zou kunnen dat dit niet haalbaar is. Als dat het geval is, moeten we de stappen van deze routebeschrijving nog strenger maken, zodat we zonder de uitzuig-techniek toch een CO2-nulpunt bereiken in 2050.

Blijf op het juiste pad

De onderzoekers benadrukken wel dat dit hun voorlopige advies is. Want uiteindelijk weet je nooit hoe de toekomst er uit gaat zien en welke technologische ontwikkelingen allemaal zullen ontstaan. Beleidsmakers moeten daarom regelmatig overleggen om te zorgen dat ze op het juiste pad blijven.

Doe eens een poging

Natuurlijk is dit allemaal niet makkelijk. En misschien is het wel onmogelijk. Maar dit is grofweg wat ‘onder de twee graden blijven’ betekent. In ieder geval zonder geo-engineering (wat heel riskant is). En dit is wat de wereldleiders hebben toegezegd toen ze het Parijs akkoord ondertekenen. Misschien wordt het tijd om die belofte waar te gaan maken, of het in ieder geval te gaan proberen!