9 juni 2024
Sint Franciscusbasiliek
Pastoor Arjen Bultsma

Lezingen:
Genesis 3, 9-15
2 Korintiërs 4, 13-5, 1
Marcus 3, 20-35

Het is vandaag Open-kloosterdag. Diverse kloosters openen vandaag hun deuren. Het bijbehorende thema luidt dit jaar: wat is jouw verhaal? Zo staat niet het kloostergebouw centraal, maar gaat de aandacht vooral uit naar de mensen die er wonen én natuurlijk de mensen die op bezoek komen. Wat is jouw verhaal?

Dit thema, deze vraag, past bij het boek Genesis waaruit onze eerste lezing kwam. Dit eerste Bijbelboek peilt met prachtige verhalen de oorsprong, de betekenis en misschien wel het meest de relationele dimensie van ons menselijk bestaan. Het schuwt daarbij niet de afgronden van ons leven en vaak zo moeizame samenleven te verkennen. En hoewel ieder mensenleven een eigen verhaal te vertellen heeft, mogen we toch óók vaststellen dat het boek Genesis ons verhaal is. Van ons samen, maar evengoed van ieder van ons persoonlijk. Niet alleen omdat onze gezamenlijke cultuur er eeuw na eeuw – God zij dank - blijvend door is gevormd. Meer nog omdat de verhalen die we er lezen voor ieder van ons de diepste lagen blootleggen. Iedere mens kan Genesis lezen en tot precies deze conclusie komen: dit is mijn verhaal.

Het gelezen gedeelte is daar een perfect voorbeeld van. Man en vrouw schonden het in hen gestelde vertrouwen en aten een verboden vrucht. Deze twee mensen, genomen uit aarde en levend door de Adem Gods, misbruikten de gegeven vrijheid, met als gevolg dat deze blijvend werd aangetast. De onschuld ging voorgoed verloren.
We hoorden God daarop navraag komen doen. Het gaf misschien de indruk dat God nog van niets weet, evenwel merkt dat er iets mis is en daarom op onderzoek uitgaat. Je zou echter ook kunnen zeggen, dat Zijn vragen duiden op het begin van Gods verlossingswerk. Hij zag dat het misging en wenst nu te herstellen wat mensen zelf niet meer goed kunnen maken. God de Schepper is met niets dan liefde bereid om nu ook God de Bevrijder te zijn. God handelt daarbij niet buiten de mensen om en komt ze daarom tegemoet. Hij geeft ze de gelegenheid om open en eerlijk tot Hem en elkaar te komen. Dat wil echter allerminst lukken.

Om te beginnen omdat de mensen zich verbergen. Ze willen hun naaktheid niet tonen. Eigenlijk een beetje onnozel. God zelf had man en vrouw immers zelf zo gemaakt en gezien dat het heel goed was. Natuurlijk gaat het hier niet alleen om de meestal onprettige ervaring van openlijk ontkleed te staan. Het is vooral een beeld voor een innerlijk gevoel. Een gevoel dat we allemaal kennen wanneer wijzelf, bijvoorbeeld, iets echt heel doms hebben gedaan en je je met goede reden schaamt. Genesis beschrijft ons verhaal!
Het verhaal vertelt niet of de beide eerste mensen nu voor God komen staan of dat ze van achter de bosjes blijven spreken. Ik vermoed het laatste, terwijl het al een enorme stap naar bevrijding zou zijn geweest als ze juist nu ze Zijn vergeving nodig hebben, open en bloot op God waren afgestapt.
God begint daarna te vragen naar de toedracht. En telkens weer wordt de schuld weggeschoven. Zonder te liegen, maar ook zonder de waarheid te vertellen. God, jij bent schuldig. Jij gaf mij deze vrouw. En die vrouw is schuldig, want zij heeft mij verleid. Mij treft eigenlijk geen blaam. Nee, zegt de vrouw, de slang is schuldig. Die misleidde mij.
Genesis vertelt ons een verhaal.
Hoe moeilijk is het om voor jezelf in de spiegel, voor God in gebed en voor de mensen die je liefhebt, recht te staan en eerlijk te zeggen: ik heb gezondigd. Het is ons verhaal.

In het evangeliegedeelte vandaag spreekt Jezus kort, maar indringend over de bevrijding die God zo graag schenkt. Alle zonden kunnen worden vergeven, zelfs godslastering. Het bevestigt wat we al bij Genesis meenden te mogen waarnemen: God de Schepper is echt bereid om ook de Bevrijder te zijn.

Alleen het lasteren van de Heilige Geest blijkt onvergeeflijk. Het heeft vermoedelijk te maken met wat er in de geloofsbelijdenis over de Heilige Geest wordt gezegd, namelijk dat Hij Heer is en het leven geeft. Anders gezegd: precies de Heilige Geest is het medicijn waarmee God ons wil genezen. We zullen het echter wel moeten innemen. Als we deze Adem van het leven niet in onze longen wensen, als we onze eigen adem inhouden, de neus dichtknijpen en de lippen stijf op elkaar, dan is er geen beginnen aan. We raken buiten Adem en zullen bovendien niet in staat zijn om sorry te zeggen. Laat staan dankjewel voor het nieuwe begin.