Hoe maak je leer? 

Voor koeienleer wordt er koeienhuid gebruikt. Tegenwoordig is de vraag naar leer zo groot dat de huiden niet alleen nog maar een bijproduct van de vleesindustrie zijn. Deze huiden worden daarna verhandeld op de huidenmarkt. Hier wordt er door een leerlooier een prijs geboden voor de huiden, afhankelijk van de kwaliteit.

Nadat de huiden zijn verkocht begint het looiproces. Tijdens dit proces wordt de huid door chemische middelen gereinigd tot de haren allemaal loslaten en de vetresten en spierweefsels loskomen. Na het reinigen wordt het leer in drie delen gesplitst om tot een juiste dikte van het materiaal te komen.

Voor het maken van leer is veel water nodig. Veel leerlooierijen zijn hierdoor vaak naast een rivier gevestigd. Het afvalwater van het leerlooien wordt vaak in de rivieren gedumpt. Dit kan ernstige water- en bodemvervuiling tot gevolg hebben.

Het productieproces van leer staat doorgaans bekend om zijn grote positieve milieu-impact. Het is van belang om bij deze analyse ook het fokken van de dieren voor leer mee te nemen. De leerindustrie heeft namelijk ook een grote impact op de vee-industrie: de dieren dienen gevoed te worden, produceren methaan (een broeikasgas) en worden vaak slecht behandeld en beschouwd als producten.

Chemisch koeienleer

Voor chemisch koeienleer wordt er chroomlooiing gebruikt. Zo’n 80-90% van al het koeienleer is chroomgelooid. Bij chroomlooiing worden de huiden met gebruik van synthetische conserveringsmiddelen als chroomsulfaat, aluminium en natronloog houdbaar gehouden. Al deze stoffen zijn giftig en kankerverwekkend. Het gebruik van deze stoffen maakt dat het leer niet langer biologisch afbreekbaar is, en dus eigenlijk dood.

Aan het eind van het proces wordt het leer geverfd. Dit gebeurt voornamelijk met gebruik van synthetische kleurstoffen. Na het verven worden de huiden gedroogd en machinaal gekneed. Door het kneden wordt het materiaal weer soepel. Na het verven en kneden komt er een lak over het leer heen, deze beschermt tegen vocht, vet en transparantie. Zo wordt het leer bruikbaar voor het dagelijks leven.

Biologisch (of plantaardig) leer 

Plantaardig looien is nog steeds de meest traditionele en herkenbare methode om leer te produceren. Het geeft leer unieke eigenschappen, zoals comfort, uiterlijk, mode en traditie, en combineert uniciteit en veelzijdigheid van het product. Het looiproces is gebaseerd op het gebruik van tannine, een natuurlijke stof die te vinden is in veel verschillende bomen en groenten en verantwoordelijk is voor de transformatie van de dierenhuid tot een compact en resistent materiaal. Hierdoor wordt het leer duurzaam en gaat het jarenlang mee.

Plantaardig gelooid leer is gemakkelijk te herkennen aan zijn unieke eigenschappen. Piñatex is een goed voorbeeld van plantaardige leersoort. Het is een innovatief materiaal dat is gemaakt van cellulosevezels uit de bladeren van de ananasplant, petroleumhars en polymelkzuur (PLA). Door gebruik te maken van een afvalproduct van de ananasindustrie is de milieu-impact van Piñatex erg laag. Bovendien worden er geen giftige chemicaliën of zware metalen gebruikt in de bewerking, waarbij de vezels samen worden gevilt tot een substraat.

Jaarlijks wordt er ongeveer 40.000 ton bladafval geproduceerd in de ananasindustrie, dat anders zou verrotten of worden verbrand. Door Piñatex krijgt dit afval weer waarde. Hoewel Piñatex momenteel niet biologisch afbreekbaar is vanwege de toevoeging van PLA (bioplastic) en aardoliereshars, wordt het gezien als een alternatief voor leer vanwege zijn ademende en flexibele eigenschappen. Puma experimenteert momenteel met prototypes van schoenen van Piñatex en op Project Cece is er één product van Piñatex te vinden. Naast ananasleer wordt er ook geëxperimenteerd met appel- en paddestoelenleer met dezelfde processen op kleine schaal.

Varkensleer

Varkensleer wordt meestal gebruikt voor de voering van producten en wordt vaak geïmporteerd uit Azië, met name Japan. Het is moeilijk te traceren waar het varken heeft gestaan, maar men weet wel waar het is geslacht. China, India en Italië zijn de grootste leer producerende landen ter wereld. De huiden van varkensleer worden vaak geïmporteerd uit landen zoals China, Brazilië en Rusland, en andere landen in Zuid-Amerika.

De verantwoordelijkheid van het gebruik van varkensleer hangt af van verschillende factoren, zoals de productiemethode, de herkomst van de huiden en de milieu-impact van het productieproces. Over het algemeen wordt varkensleer beschouwd als een duurzame optie omdat het een bijproduct is van de voedselindustrie en anders zou worden weggegooid als afval. Bovendien is varkensleer van nature sterk , waardoor het lang meegaat.

De herkomst van de huiden is soms onduidelijk en kan afkomstig zijn uit landen waar de wet- en regelgeving rondom dierenwelzijn minder strikt is. Ook kan het productieproces van varkensleer, net als bij andere soorten leer, milieuvervuilend zijn door het gebruik van chemische stoffen zoals chroom.

Kunstleer

Vaak wordt er bij de productie van leerproducten gekozen voor een alternatief van polyester. Dit materiaal wordt de laatste jaren steeds vaker gepresenteerd als vegan leer. Hoewel dit in definitie klopt, omdat er geen dierenhuiden worden gebruikt, is het productieproces van kunstleer vaak niet veel beter voor mens en milieu dan het looiproces van chemisch koeienleer. Het materiaal wordt namelijk vaak gemaakt van kunststof, dat gewonnen wordt uit olie. Dit is een zeer vervuilende grondstof die bijdraagt aan de vervuiling van ecosystemen en oceanen.

Het is belangrijk om op te letten of het kunstleer de afkortingen PVC, PET of ‘O’ (other) bevat. Als dit het geval is, bevat het namelijk giftige weekmakers, waarvan BPA een bekend voorbeeld is. Dit is een stof die gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. De kunststof wordt vaak chemisch afgewerkt met een speciale coating. Hierdoor krijgt het de ‘look en feel’ van echt leer. Jammer genoeg is kunstleer minder ademend en gaat het materiaal minder lang mee dan koeienleer.

De beste keus 

Het is lastig om één leersoort aan te wijzen als de meest duurzame, omdat dit afhangt van verschillende factoren, zoals het looiproces, het gebruik van chemicaliën, de afvalverwerking en het fokken van de dieren. Over het algemeen wordt plantaardig gelooid leer beschouwd als de meest milieuvriendelijke en duurzame optie, omdat het gebruikmaakt van natuurlijke stoffen in plaats van synthetische chemicaliën en het afval kan worden gerecycled. Ook wordt er bij plantaardig looien geen gebruik gemaakt van chroom, wat een giftig en kankerverwekkend metaal is.

Het looiproces bij plantaardig looien duurt langer en is daardoor vaak duurder dan bij chemisch looien. Het is daarom belangrijk om de verschillende opties af te wegen en te kijken naar de specifieke omstandigheden en eigenschappen van de leersoorten. Besteed daarom aandacht aan je keuze en ga na wat het verhaal is achter het product dat je graag wil kopen. Op deze manier wordt het product specialer, zal je er beter voor zorgen en kun je er lang van genieten.