Een halve eeuw lang gaan Betty Mock een Rob Moscou hun oorlogsverleden uit de weg. Frénk van der Linden gaat samen met hen op reis door hun verleden. Want waar lieten zij sindsdien hun verdriet? Hoe verschillend reageren zij op wat er destijds is gebeurd? En hoe ervaart hun familie dat?

"Rob Moscou is mijn neef, en ook niet mijn neef", zegt Betty. Beiden zijn ze in 1946 geadopteerd als Joodse wezen door twee zussen uit het Gooi. "Ik heb Rob leren kennen toen hij een jaar of 4 oud was. Toen kwam hij uit de onderduik in Friesland. Prachtig jongetje, een knappe kerel was het al." Hoe Betty al eerder op zoek ging naar haar pleegfamilie van tijdens de oorlog, probeert Rob het verleden te vergeten en kan hij er niet over praten. De zoon van Rob, Renzo, vindt het erg lastig dat zijn vader zo gesloten is in zijn emoties. Betty: "Ik denk dat hij alles verdringt. Ik begrijp dat wel, want je bent zo bezig met het zoeken naar wat er gebeurd is, dat je niet toekomt aan emoties." "Heb je ooit gehuild om het verleden?", vraagt Frénk van der Linden. "Nee", zegt Rob. "Heb je ooit het verdriet doorleeft?" Rob: "Ik denk het niet." Wanneer Frénk vraagt hoe hij de pijn verwerkt heeft antwoord Rob: "Door het leven te leven wat ik nu leef. Kijkend vooruit."

Ontsnapt aan vernietiging
Ontsnapt aan vernietiging

Harry Mock, de man van Betty, heeft nooit echt gepraat met Betty over de oorlog en de jodenvervolging. In de tijd dat ze een relatie kregen was het nooit het onderwerp van gesprek. "Als er al pijn was, dan is dat nooit aan de oppervlakte gekomen", zegt Harry. Ten opzichte van tien jaar geleden ziet Harry nu dat Betty meer haar verdriet toont en haar boosheid over wat allemaal met haar gebeurd is tijdens en na de oorlog. Echter praat ze er volgens Harry meer over met anderen dan met hem. "Ik had alsmaar het idee dat het niet over mij ging", zegt Betty. "Het heeft heel lang geduurd voordat ik besefte dat het over mij ging."

Natuurlijk heb ik wel emoties, maar zover het de Tweede Wereldoorlog betreft niet.

Rob Moscou
Ontsnapt aan vernietiging
Ontsnapt aan vernietiging

"Hij voelt de pijn niet", zegt Renzo Moscou. "Hij wil daar niet in gaan zitten. Hij is geen slachtoffer van de situatie." Betty vertelt: "Ik denk dat Rob het nog dieper heeft weggestopt dan ik. Ik heb het er wel eens met hem over gehad, want we hebben natuurlijk een gezamenlijke herinnering aan die adoptie familie. Maar hij heeft altijd gezegd dat hij niks meer weet. Ik denk dat ik hem daar niet in kan helpen. In die zin is hij wel familie, maar toch ook een beetje een vreemde voor mij." "Mij krijg je niet zo ver", zegt Rob. "Doe het voor Renzo", vraagt Frénk. "Nee, voor Renzo doe ik het ook niet. Ik ben zoals ik ben. Ik kan daar moeilijk iets anders van maken. Dit is wat er is overgebleven van een product uit de oorlog."

Uitzending: Ontsnapt aan vernietiging

Hoe overwin je een grote oorlogswond? Het indringende levensverhaal van twee joodse Nederlanders op leeftijd.

Bekijk hier de hele uitzending