Eveline is een alleenstaande moeder van vijf kinderen. Met een bovenwoning aan een plantsoen in Utrecht heeft ze het best prima voor elkaar. Toch weet ze als geen ander hoe het is om elke cent te moeten omdraaien. ‘Op een dag kwam ik erachter dat ik geen brood meer kon kopen.’
‘Op deze plek zit ik het liefst.’ Eveline wijst naar de stoel aan de eettafel. ‘Als alle kinderen op de bank zitten, pas ik er niet meer bij. Dus heb ik hier mijn plekje van gemaakt.’ Hondje Karel dartelt zenuwachtig en rillerig door de woonkamer. ‘Het is een mager diertje en al 13 jaar oud. Het zal wel niet heel lang meer duren’, legt Eveline uit.
Net boven bijstandsniveau
Inmiddels zit Eveline net boven bijstandsniveau. ‘Echte luxe kennen we niet, maar we gaan weleens op vakantie in een huisje in Nederland. Ik zou onlangs voor het eerst met mijn jongste dochter een tripje naar Frankrijk maken, maar toen ging mijn autootje kapot. De reparatie was 800 euro. De vakantie kon niet doorgaan, want dat was al mijn spaargeld.’
'Er moet niets onverwachts gebeuren, want ik heb geen financieel vangnet om op terug te vallen'
Ze vervolgt: ‘Er moet niet iets onverwachts gebeuren, want ik heb amper een financieel vangnet om op terug te vallen. Toen alle kinderen nog klein waren, waren er wel eens luizencontroles op school. Het zweet brak me dan uit, want die shampoos zijn heel duur. Mijn dochters en ik hebben lang haar en mijn zoon een enorme bos krullen, dus je kunt je voorstellen dat er dan veel flessen doorheen gaan. Daar kon ik echt van janken.’
Alimentatie van niks
60 euro per maand. Dat is het bedrag dat Eveline tot op de dag van vandaag van haar ex-man aan alimentatie voor de kinderen ontvangt. ‘Hoe dat kan weet ik niet precies. Destijds had ik zoiets van; laat maar zitten zo’n bedrag. Maar na onze scheiding werd mijn financiële situatie natuurlijk heel anders. Ik kan er toch weer iets voor de kinderen van kopen.’
Voordat Eveline van haar ex-man scheidde had ze een ander leven. Samen met hem kocht ze in 2003 een kroeg en kreeg in korte tijd vier kinderen. ‘Dat waren mooie tijden. Achteraf realiseerde ik me dat mijn ex eigenlijk een eigen leven leidde. We gingen uit elkaar toen ik zwanger was van Lily, mijn jongste dochter. Hij ging vreemd en trok in bij zijn nieuwe vriendin, wat ongeveer tegenover onze kroeg was. We verkochten de boel en ik stond er ineens alleen voor.’
Geen brood op de plank
Eveline moest weg uit haar huisje boven de kroeg, omdat het een bedrijfswoning was. ‘Ik kreeg godzijdank een urgentieverklaring, want ook toen al was er woningnood. Ik kreeg mijn huidige huisje in Utrecht en kwam in de bijstand terecht. Opnieuw ging ik in de mallemolen om bij de juiste instanties in aanmerking te komen voor hulp.
Het vinden van een nieuwe baan bleek niet makkelijk voor Eveline. ‘Ik vond maar geen werk en op een gegeven moment kwam ik erachter dat ik geen brood meer kon kopen voor mijn kinderen.’ Ze pauzeert even en is zichtbaar geëmotioneerd. ‘Het is heftig om daaraan terug te denken.’ Uiteindelijk vindt Eveline een baan bij de Gemeente Utrecht, bij het U-pasbureau. ‘Toevalligerwijs is de U-pas voor mensen met een laag inkomen en daar wist ik alles van!’
Armoede kost energie
Ieder dubbeltje dat Eveline heeft draait ze letterlijk tien keer om. ‘Armoede kost heel veel energie. Bij elke aankoop denk ik: heb ik dit echt nodig of kan het ook zonder? Ik kan niet even naar de snackbar als ik geen zin heb om te koken. Dat geld is er gewoon niet. Voor de kinderen is er geen bezoekregeling dus even opladen of tijd voor mezelf is er niet bij.’
Elkaar helpen
Het is volgens Eveline een enorme klus om je weg te vinden in de hulpverlening en te weten waar je recht op hebt als je het financieel zwaar hebt. Bijvoorbeeld bij het aanvragen van energietoeslag en bijzondere bijstand. ‘Met dat laatste ben ik uren zoet geweest en heb ik letterlijk een boekwerk per post ingediend. Ik ben digitaal vaardig, maar om al die formulieren voor deze aanvraag digitaal in te voeren was eigenlijk niet te doen.’
'Er zijn papiercafés waar vrijwilligers je helpen met papierwerk'
Bij haar baan bij de gemeente hielp Eveline ook klanten aan de desk. ‘Ik gaf hun hulp, en zij gaven mij ook weer tips. Zo kwam ik door klantencontact weer bij nieuwe instanties terecht waar ik hulp kon krijgen. Of ik tips heb? In Utrecht heb je papiercafés. Daar zitten vrijwilligers om je te helpen met het invullen van papierwerk.
Ik koop ook wel eens een voucher over die bijna is verlopen. Mensen doen kaarten voor bijvoorbeeld de Efteling weg voor een paar tientjes. Een tijd geleden ontdekte ik Stichting Blijdesteyn, een stichting waar je als alleenstaande vrouw in aanmerking komt voor een vakantie. Ik kwam er net te laat achter, want je moet onder de 40 jaar oud zijn.
Nooit arm gevoeld
Op een paar euro na komt Eveline niet in aanmerking voor de Voedselbank. Ze kan wel terecht bij een voedseluitgifte van een buurtkerk. ‘Ja, ik voel schaamte als ik in de rij sta met mijn lege plastic tas. Daar moet je als mens echt doorheen.’
Met regelmaat gaat Eveline naar een weggeefwinkel. ‘Dit is een supertof initiatief waar ik onlangs een mooie regenjas scoorde. Ook leuk: bij de weggeefwinkel hoef je niet in de rij te staan. Het is gelukkig tegenwoordig wel weer ‘in’ om in tweedehands zaken kleding en meubels te kopen. Wat dat betreft is de drempel iets lager geworden.’
‘Een aantal jaar terug, zei mijn zoon iets tegen mij wat ik zelf ook echt zo ervaren heb. Hij zei: ‘’Ik weet dat we het niet breed hebben, maar ik heb me nooit arm gevoeld.’’ Dat vond ik toch wel een compliment. Want eigenlijk is dat altijd mijn doel geweest, dat mijn kinderen niets tekortkomen.’