Het legendarische schip De Mayflower vertrok ruim 400 jaar geleden naar de Nieuwe Wereld, met aan boord een groep Engelse protestanten die in Leiden woonde. Ze worden gezien als de grondleggers van de Verenigde Staten, de zogeheten Pilgrims, met beroemde nazaten als president Roosevelt, Marilyn Monroe en Barack Obama. In Amerika is het een eer om een afstammeling te zijn en heeft het verhaal rond het schip en de reis mythische vormen aangenomen.
Leo Blokhuis reist in de serie In het kielzog van de Mayflower door 400 jaar geschiedenis om bij de actualiteit van vandaag aan te komen. In een land dat meer dan ooit worstelt met zijn verleden, onderzoekt Leo Blokhuis hoe er vandaag de dag naar de ontstaansgeschiedenis van de VS wordt gekeken en gaat hij na wat de Nederlandse invloeden zijn geweest.
Het oude mythische verhaal
Leo reist naar Amerika waar de Pilgrims 400 jaar geleden in Massachusetts aan land gingen, naar het Verenigd Koninkrijk waar de diepgelovige vluchtelingen oorspronkelijk vandaan komen en hij onderzoekt de Nederlandse sporen van de groep in Leiden. De geschiedenis van de Pilgrims is onlosmakelijk verbonden met Nederland: elf jaar lang woonden de Engelsen in het relatief tolerante Leiden, omdat ze in hun vaderland vanwege hun geloof werden vervolgd. Hoe wordt anno 2022 naar dit oude mythische verhaal gekeken?
Nieuwe wereld?
De Pilgrims vertrokken naar een gebied waarvan ze dachten dat het een “leeg canvas” zou zijn. Een nieuwe wereld die ze naar gelieven konden invullen en waar ze hun gedroomde religieuze gemeenschap konden vormen. Ze kwamen terecht in een wereld die al duizenden jaren bewoond werd door een veelheid aan stammen met een rijke cultuur. Leo spreekt leden van de Wampanoag gemeenschap, de native Americans die al lang voor de aankomst van de Mayflower in dit gebied woonden. Hij bezoekt een powow (traditionele viering) om te zien hoe deze gemeenschap haar cultuur en tradities tracht te behouden.
(Un)thanksgiving
En wat te denken van Thanksgiving? Een belangrijke, oer-Amerikaanse, feestdag die verwijst naar het allereerste oogstfeest van de Pilgrims, waarbij ook tientallen Native Americans aanwezig waren. Het beeld van een land waarin diverse groepen vreedzaam met elkaar leven is drastisch gekanteld. Leo viert samen met leden van de Mayflower Society Thanksgiving. Maar hij is op dezelfde dag in Plymouth ook aanwezig bij de National Day of Mourning (ook bekend als Unthanksgiving), waarbij native Americans stil staan bij het onrecht dat ze afgelopen vierhonderd jaar is aangedaan.
Nu er ruimte is voor het verhaal van de verliezende partij wordt de reis van de Pilgrims niet meer gevierd maar herdacht.
In het kielzog van de Mayflower, vanaf vrijdag 7 januari om 22.05 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
