Rome, 12 januari 2025 – Zuster Simona Brambilla, de nieuwe prefect van de pauselijke autoriteit voor de religieuzen, heeft twee religieuze gemeenschappen onder langdurig toezicht geplaatst. De maatregel betreft zowel de mannelijke als de vrouwelijke tak van de internationale Familie van het Geïncarneerde Woord. Dat heeft het Dicasterie voor Instituten van Gewijd Leven en Sociëteiten van Apostolisch Leven gisteren bekendgemaakt.
Het clericale Instituut van het Geïncarneerde Woord en de congregatie van de Dienaressen van de Heer en de Maagd van Matará (In Nederland vanwege hun blauwe habijten bekend als de ‘Blauwe Zusters’), bevinden zich in een crisis sinds de stichter van beide gemeenschappen werd beschuldigd van seksueel misbruik.
01.01.2025 – Voor het eerst een vrouw als prefect van dicasterie
De stichter van de Familie van het Geïncarneerde Woord, die ook een lekentak heeft, is de Argentijnse priester Carlos Miguel Buela, die inmiddels als generaal-overste is afgezet. In 1984 stichtte hij in het Argentijnse bisdom San Rafael het Instituut van het Geïncarneerde Woord voor priesters, diakens en seminaristen. In 1988 stichtte hij de zustercongregatie. Deze religieuze instituten hebben dezelfde constituties en beide hebben contemplatieve kloosters.
Na nieuw onderzoek naar beide takken zal de clericale gemeenschap voortaan geleid worden door de Spaanse bisschop José Antonio Satué Huerto als pauselijke gedelegeerde. De ‘Blauwe Zusters’ komen onder toezicht te staan van de Spaanse religieuze Clara Echarte, eveneens als pauselijk gedelegeerde.
“Sinds hun oprichting heeft het Dicasterie de zaken van de twee instituten altijd met bijzondere aandacht en zorg gevolgd”, staat in de mededeling die is ondertekend door prefect Simona Brambilla. De benoemde pauselijk gedelegeerden moeten beide gemeenschappen begeleiden “vooral op het gebied van vorming, religieuze discipline, apostolaat en leiderschap”.
Het Vaticaan greep voor het eerst in 1995 in bij de twee instituten, naar verluidt wegens klachten over machtsmisbruik. In 2001 werd het hoofdkwartier van de Familie van het Geïncarneerde Woord op last van de paus verplaatst van Argentinië naar Italië.
In 2010 werd pater Buela voor het leven ontslagen en een contactverbod opgelegd na een intern onderzoek naar beschuldigingen van psychologisch misbruik, financiële onregelmatigheden en seksueel ongepast gedrag jegens volwassenen. Eind 2016 werd hij schuldig bevonden. Buela stierf op 23 april 2023 in Genua.
Eerste vrouwelijke pauselijke gedelegeerde
Zuster Clara Echarte, lid van de congregatie Dochters van Jezus, is de eerste vrouw die de status van pauselijk gedelegeerde heeft. Eerder begeleidde ze al diverse religieuze instituten. In 2021 vroeg het Vaticaan haar een kerkrechtelijk onderzoek te verrichten naar het instituut van de Dienaressen van de Heer en de Maagd van Matará.
Nu Echarte namens de paus supervisie heeft over de ‘Blauwe Zusters’ zal zij in dialoog met de bisschoppen in de bisdommen waar de zusters werkzaam zijn, kritisch kijken naar de machtsstructuren binnen de congregatie. De Spaanse zuster wordt in het bijzonder belast met de vernieuwing van de vormingsprogramma's, de hervorming van de constituties van het instituut en het transparanter maken van de communicatie. Dat laatste zou bijvoorbeeld nodig zijn omdat het hoofdbestuur van de ‘Blauwe Zusters’ zich nog te weinig heeft gedistantieerd van de stichter. Zo staat er op de website van Noord-Europese provincie van het instituut nog steeds een biografie van Carlos Buela, zonder de vermelding dat hij is afgezet wegens wangedrag.
Gaza
Ondanks de Vaticaanse maatregel genieten beide instituten nog groot vertrouwen van de kerkelijke hiërarchie. Zo is het beheer en de pastorale bediening van het nieuwe katholieke heiligdom in Jordanië toevertrouwd aan het Instituut van het Geïncarneerde Woord. De ‘Blauwe Zusters’ genieten over het algemeen groot respect wegens hun standvastigheid en hun moedige geloofsgetuigenissen in gebieden waar zeer weinig katholieken zijn of waar oorlog heerst, zoals in Libië, Syrië en Gaza. De pastoor van de katholieke parochie in Gaza-Stad, pater Gabriel Romanelli, is een priester van het Instituut van het Geïncarneerde Woord. Paus Franciscus belt bijna dagelijks met hem om op de hoogte blijven van de humanitaire toestand in Gaza.