Schrijver en dichter Mieke van Zonneveld schreef een essay over haar ervaring met acute leukemie. Tijdens haar ziekte viel de dagelijkse versluiering weg en voelde ze zich soms zelfs wonderlijk gelukkig. Maar daarna kwam de psychische klap, als het herstel langer duurt dan verwacht. ‘Ik schreef zelfs een soort dreigbrief aan God: als het niet beter gaat, zal ik nooit meer naar de kerk gaan!’ Tien jaar lang zette ze geen voet in de kerk, maar de Bijbelse taal uit haar jeugd bleef herkenbaar. ‘Ik geloof meer in genade dan voor mijn ziekte. Er is iets warmers in mijn geloof gekomen.’

Als klein meisje las schrijver en dichter Mieke van Zonneveld de Bijbel van begin tot eind. En als ze de ene vertaling uit had, begon ze aan de andere. ‘Woorden als genade of vergeving waren mij eerder bekend dan aap, noot, Mies.’  Het gezin waarin ze opgroeide was verbonden aan de Vergadering van Gelovigen, een christelijke gemeenschap waarbij gelijkheid hoog in het vaandel stond: er was geen voorganger of dominee. Ze was gefascineerd door wat er gebeurde in de kerk, maar ze ervaarde ook spanning tussen deel uitmaken van een groep en het behouden van haar autonomie. Die spanning werd groter toen ze onverwachts ziek werd.

Op haar 21ste werd Mieke getroffen door acute leukemie. Na een wandeling kwam ze doodmoe thuis en ontdekte ze blauwe plekken op haar benen. Al snel zagen de artsen dat het mis was. Haar ouders schrokken zich wezenloos, maar Mieke zelf bleef verbazingwekkend nuchter. ‘Bij mij kwam de schok pas later toen ik in het UMC lag. Toen heb ik ontzettend gehuild en kwam alles eruit.’ Over haar ervaringen, balancerend op het randje van de dood, schreef ze later gedichten en een bijzonder essay, waaruit ze een stuk deelt met Annemiek.

Door de ziekte vielen de dagelijkse beslommeringen weg en kon ze niets anders doen dan zich overgeven. Het deed haar reflecteren op de vraag: wanneer ervaar je het leven zoals het écht is? ‘Je laat je voortdurend in het leven in beslag nemen door de dagelijkse versluiering. Als je ziek bent word je geconfronteerd met jezelf.’ Ze ervaarde zelfs euforische vreugde in het ziekenhuisbed. ‘Van tevoren verwacht je dat je je al die tijd verschrikkelijk gaat voelen, maar dat was niet zo.’ De verpleging zei dat ze lag te stralen terwijl ze een beenmergpunctie kreeg. ‘Ik voelde me op dat moment gelukkig en geborgen.’

De psychische klap kwam pas na de ziekte. Ze had last van restverschijnselen en kon niet meedraaien in de wereld zoals ze had gehoopt. Toen ze voor het kerkblad een tekst schreef over haar ziekte, vond iemand uit de gemeente het ‘te heftig’ om te publiceren. ‘Ik had genoeg van al dat vrome gedoe.’ Tien jaar lang ging ze niet naar de kerk, maar de Bijbel bleef troost bieden. Vooral het Bijbelboek Job, waarin God er flink van langs krijgt.

Door haar ziekte is haar geloof veranderd. Waar ze als kind al smulde van woorden als ‘barmhartigheid’ en ‘genade’, heeft ze de taal nu anders leren begrijpen. ‘Genade heeft iets te maken met dat het veel minder met jou te maken heeft dan je dacht.’

De verwondering met Mieke van Zonneveld, zondag 17 november om 08.25 uur bij KRO-NCRV op NPO2