Een Nederlandse groep van coronasceptische actievoerders heeft sinds februari gecoördineerd onjuiste en misleidende informatie over covid-19 verspreid. Deze groep spoorde via de berichtendienst Telegram medestanders aan om nepaccounts op sociale media aan te maken, en heeft deze trollen dagelijks voorzien van desinformatie over het coronavaccin. GGD’s, politici en prominente artsen worden door de leden van dit trollenleger online, maar ook fysiek lastiggevallen. Dat blijkt uit onderzoek van KRO-NCRV’s Pointer.

Onderzoeksjournalisten van Pointer gingen de afgelopen 3 maanden undercover in deze groep, hebben de nepaccounts opgespoord en achterhaald welke personen achter dit digitale trollenleger schuilgaan. Daarbij werd gebruik gemaakt van de software van Trollrensics en digitaal-forensisch onderzoek.

Het trollenleger is inmiddels offline, omdat er onenigheid ontstond over hoe ze verder moeten gaan met hun campagne. Tijdens de hoogtijdagen bestaat de groep uit bijna 800 leden. Pointer heeft 121 actieve trollen aan de groep kunnen koppelen. Naast de Telegram-groep is er nog een chatgroep van zo’n 150 leden. Daarin nemen 27 personen het voortouw in de discussies over welke berichten zij aan Het Digitale Leger doorgeven. Er worden niet alleen digitale acties voorbereid, maar ook plannen om offline personen te intimideren.

In 3 maanden tijd krijgen de trollen via de Telegram-groep 708 url’s, 1112 afbeeldingen en 528 video’s aangeboden met desinformatie over het coronavaccin. Ze krijgen tips om anonieme accounts aan te maken op social media en verschillende nieuwswebsites. Het doel is om een ‘waarheidsbom’ op Nederland te gooien: door massaal desinformatie te verspreiden via nepaccounts, moet het standpunt van deze corona-sceptische minderheid dominant worden.

Mailadressen GGD-testlocaties en koffie bij Gommers

Begin april worden de mailadressen van GGD-testlocaties in de groep verspreid. Leden worden aangespoord om een vooraf opgestelde e-mail te versturen waarin zij zich onder valse voorwendselen voordoen als journalist. Het doel van deze actie is om de testlocaties te overladen met tijdrovende vragen.

Daarnaast werd het huisadres van Diederik Gommers verspreid met de oproep om bij de IC-arts ‘koffie’ te gaan drinken: een term die demonstranten gebruiken om actie te gaan voeren. Uiteindelijk kwam het niet zover. Pointer ontdekte ook dat enkele leden zich hebben aangesloten bij extreem-rechtse organisaties, zoals Stormfront Nederland.

Hoewel de plannen niet concreet zijn en geen strafbare uitspraken bevatten, maakt desinformatie- en radicalisatie-onderzoeker Bharath Ganesh (Rijksuniversiteit Groningen) zich ernstige zorgen over gecoördineerde trollenlegers. “Zodra je covid-desinformatie verspreidt, en iemand neemt het vaccin niet vanwege deze onjuiste informatie, dan kan dat gewoon leiden tot serieuze klachten of zelfs overlijden.”

De politie houdt deze groepen in de gaten, aldus een woordvoerder. Het is niet strafbaar om desinformatie te verspreiden, maar er wordt wel telkens bekeken of er strafbare en concrete dreigingen zijn in deze groepen.

Over Pointer

Op tv, radio en online agendeert KRO-NCRV's Pointer maatschappelijke onderwerpen, onthult nieuws en misstanden en koppelt de modernste tools aan dossieronderzoek. Pointer is het eerste en grootste crossmediale journalistieke platform met een uitgebreide mix aan journalistieke tools, zoals crowdsourcing, datajournalistiek en open source intelligence. Juist met hulp en inzet van het publiek pakt het de kwesties van nu aan. 

Pointer richt zich op maatschappelijke problematiek waarbij de input van de burger het vertrekpunt is van het onderzoek met als thema’s: Wonen en leefomgeving, Werk en geld, Gezondheid en zorg, Klimaat en duurzaamheid, Recht en onrecht, Onderwijs en jeugd, Misinformatie en privacy. Pointer zorgt ervoor dat je met je neus op de feiten wordt gedrukt.

 Pointer, vanavond om 21.05 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.