Over het naderende jubileum en de dreiging van het afbrokkelen van de stad

In 2025 bestaat Amsterdam 750 jaar. Een verjaardag die groots gevierd zal worden en internationaal aandacht zal krijgen. Onze hoofdstad, Amsterdam, is één van de mooiste steden ter wereld. Maar de stad wordt bedreigd, de kades en bruggen staan op instorten. Het is alsof de Eiffeltoren verroest, het Colosseum afbrokkelt of de Tower Bridge wankelt. Is het tij nog te keren of gaat de binnenstad eraan? In de KRO-NCRV documentaire ‘Amsterdam is nog niet jarig’ gaan we op zoek naar de impact van deze ontwikkeling. Wat moet er gebeuren om Amsterdam van de ondergang te redden? Amsterdam is nog niet jarig wordt uitgezonden op 28 oktober om 22.35 uur op NPO 2.

Op dinsdag 1 september 2020 stortte rond het middaguur in het centrum van Amsterdam de kademuur van de Grimburgwal in. Een verzakking over een lengte van bijna 30 meter. Wonder boven wonder zijn er geen slachtoffers, maar ooggetuigen en bewakingscamera’s hebben het instorten van de kade wel vastgelegd. Ooggetuige Matt zag het: “Het water ging borrelen, je dacht: hier gaat iets heftigs gebeuren”. De vraag blijft: waarom stortte de kade plots in?

De Grimburgwal is geen uitzondering, sinds kort erkent Gemeente Amsterdam dat het probleem een veel grotere omvang heeft. Al decennia wordt de slechte staat van kades en bruggen genegeerd. Op sommige plekken dreigt instorting, ontstaan sinkholes en scheuren. Kades en bruggen worden direct afgesloten voor verkeer, vaarroutes moeten worden omgelegd en delen van de stad zijn onbereikbaar. Miljarden zijn nodig volgens AT5 voor herstel van zo’n 200 kilometer aan kademuren en 800 bruggen. Alleen rigoureuze ingrepen kunnen de stad redden.

 Sinds 2018 werkt Projectteam Kades en Bruggen aan het herstel. Ingenieurs en technici zijn aangetrokken om de eeuwenoude bruggen te stutten en te herstellen. Ze staan voor een grote uitdaging: zijn bruggen die ooit berekend waren op paard en wagen, te redden van de constante druk die zware vrachtauto’s en mensenmassa’s uitoefenen? Amsterdam is gebouwd op palen, maar hoe lang houden die het nog?

In Amsterdam is nog niet jarig spreken we mensen die zoeken naar oorzaken en oplossingen, maar ook bewoners die zo hun bedenkingen hebben bij de methodes van de gemeente. Gaat veiligheid voor alles? Zijn de lelijke, stalen damwanden de enige oplossing? Moeten de bomen, die soms honderd jaar oud zijn, sneuvelen voor de werkzaamheden? En wat denkt de stad er zelf van? Heeft ze vertrouwen in de toekomst? Hoe kijkt zij naar het ‘leger’ dat is opgetrommeld om haar van de ondergang te redden? In deze documentaire krijgt Amsterdam een stem. “Wordt er wel goed op mij gepast?”, vraagt ze zich af, “ga ik in een rafelige feestjurk mijn jubileum tegemoet?”

Amsterdam is nog niet jarig is een documentaire van Simone de Vries en Dieuwke Wynia en geproduceerd door De Haaien in opdracht van KRO-NCRV.

Amsterdam is nog niet jarig, donderdag 28 oktober om 22.35 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.