Buisjesdag

De tradities rond Vlaggetjesdag zijn vermoedelijk ontstaan in Vlaardingen in de 18e eeuw onder de naam Buisjesdag. De eerste vermelding daarvan is in een krantenartikel uit 1787. In die tijd viert men niet dat het eerste vaatje haring aan land komt, maar juist dat de schepen vertrekken voor het vissen op haring.

De schepen worden gepavoiseerd (versierd met vlaggetjes) voorafgaand aan het vertrek. De dag van uitvaren is de daadwerkelijke Buisjesdag. Die naam komt van het type boot dat in die tijd voor de haringvisserij wordt gebruikt: De haringbuis.

De viering van Buisjesdag gebeurt in die tijd nog uitsluitend in Vlaardingen. In de Grote Kerk van Vlaardingen is er voorafgaand aan vertrek ook nog een Buizen-Biddag. Op die dag wordt gebeden voor een ‘behouden terugkeer’ en een succesvolle vangst. Pas in de loop van de 19e eeuw wordt de benaming ‘Vlaggetjesdag’ populair. 

Na de Tweede Wereldoorlog

In de loop van de tijd worden de haringbuizen vervangen door modernere schepen: eerst de loggers en later de trawlers. Daardoor verwatert langzaam de betekenis van Vlaggetjesdag. Na de Tweede Wereldoorlog wil men daarom vlaggetjesdag nieuw leven inblazen.

In 1950 wordt in Scheveningen het Comité Vlaggetjesdag opgericht en krijgt Vlaggetjesdag een permanent karakter. De zaterdag voor Pinksteren worden de schepen gepavoiseerd. Op zondag gebeurt er niks. Maar Tweede Pinksterdag bekijkt men de schepen die de volgende dag zullen uitvaren.

Het eerste schip dat na weken op zee terug is om de eerste kantjes nieuwe haring aan wal te brengen, mag zich de winnaar van de Haringrace noemen. Daarnaast worden ook festiviteiten rond Vlaggetjesdag georganiseerd met muziek, een vlootrevue en vuurwerk.

Scheveningen

Nadat de gehele Vlaardingse haringvloot in 1965 wordt opgedoekt, verdwijnt Vlaggetjesdag definitief uit Vlaardingen. De plek waar het ooit begon. Scheveningen neemt dan de plek van Vlaardingen in. Dat doet de stad vooral uit commercieel en toeristisch belang.

Daarom wordt ook de aanleiding van Vlaggetjesdag veranderd. In plaats van het vertrek van de schepen te vieren, besluit de organisatie dat Vlaggetjesdag de dag wordt dat de eerste Hollandse Nieuwe aan land wordt gebracht.

Promotie

Vlaggetjesdag vindt meestal plaats in juni. Het feest is tegenwoordig vooral bedoeld als promotie voor de verkoop van vis. De officiële start van het nieuwe haringseizoen is de veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe, waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat. Een paar dagen daarna is de Hollandse Nieuwe van dat jaar overal te krijgen.