Vla is haast Hollandser dan haring. Vraag een Nederlander naar het meest Hollandse toetje en ze zullen vla zeggen. Vanillevla welteverstaan. Het is een simpel goedje en altijd stralend geel. Maar hoe komt dit oh zo geliefde toetje aan zijn unieke gele kleur?
Vla in alle kleuren
Het is goed te verklaren waarom chocoladevla bruin is en aardbeienvla rood. Maar waarom vanillevla een felgele kleur heeft is een raadsel. Andere producten die vanille bevatten hebben immers niet dezelfde gele gloed. Ligt het antwoord in de toevoeging van vanille, of is er een andere reden?
Tropische boon
De smaak van vanille komt van een plant: de klimorchidee. Deze orchidee komt voornamelijk voor in tropische landen waaronder Madagaskar, India en Papoea-Nieuw-Guinea.
De groene peulen aan de plant veranderen door een fermentatieproces in de aromatische, glimmende stokjes die uiteindelijk in de winkel verkocht worden als vanille. Als je vanillestokjes in de winkel koopt, zul je zien dat de stokjes altijd bruin of zwart van kleur zijn. De kleur van vanillevla is dat absoluut niet.
Geen vanille?
De basis van vanillevla bestaat uit melk, suiker, vanille en maïszetmeel. Je zou denken dat vanille het meest cruciale ingrediënt is dat vanillevla onderscheidt van andere vla-soorten. Toch ontbreekt vanille volkomen in de vanillevla uit de supermarkt.
Dit heeft te maken met de schaarste en de prijs van vanillebonen. Er zijn niet genoeg bonen om elk vanilleproduct daadwerkelijk van vanille te voorzien. Fabrikanten gebruiken daarom een poeder dat qua naamgeving aardig in de buurt komt: vanilline. Als fabrikanten echte vanille zouden gebruiken, zou een pak vanillevla al snel tien tot twintig procent duurder zijn.
Vanilline is een smaakstof die onder andere te vinden is in naaldbomen zoals de spar. Het wordt gewonnen uit het hout van die bomen. Je zou vanillevla eigenlijk beter ‘vanillinevla’ of 'houtvla’ kunnen noemen.
Nostalgie voor gele vla
De smaakstof vanilline is een wit poeder. De gele kleur van onze vla is dus niet te verklaren door de toevoeging van vanille of de smaakstof vanilline. Maar wat dan wel?
Vanillevla is geel omdat er vroeger eierdooiers gebruikt werden om vanillevla te maken, en dat is in het collectieve geheugen blijven hangen. De eierdooiers zorgen ervoor dat de volle melk kan binden met suiker. Hierdoor krijg je een soort custard die wij als vla kennen. Om diezelfde reden krijgt ook banketbakkersroom zijn gele kleur.
Kleurstoffen
Om de gele kleur van ouderwetse vanillevla na te bootsen, gebruiken fabrikanten van supermarktvla kleurstoffen van kurkuma en caroteen. Door die te mengen met melk, krijg je de welbekende gele kleur van vanillevla.
Toch handig, want als vanillevla blank zou zijn, zou blanke vla geen bestaansrecht meer hebben. Of het nu vanillevla of vanillinevla is; het oer-Hollandse dessert behoudt zijn stralend gele kleurtje.
Meer van Keuringsdienst van waarde weten?
Schrijf in je voor de nieuwsbrief Groener eten & leven. Al duizenden mensen gingen je voor!
