Zijn essentiële oliën echt essentieel?

Het klinkt misschien als iets wat je absoluut in huis moet hebben: essentiële olie. Maar de naam essentiële olie is eigenlijk foute vertaling vanuit het Engels. 

Het komt van het Engelse woord ‘essence’, wat simpelweg ‘extract’ betekent. Niet ‘essentieel’ zoals in: onmisbaar. Al vinden vele verkopers van essentiële oliën dat natuurlijk wel.

Etherische olie

Een andere naam voor essentiële olie in het Nederlands is etherische olie. Dat komt van het Griekse woord ‘aither’ dat letterlijk ‘lucht van de hemel’ betekent.

Etherische olie is een vluchtige olie. Dit betekent dat deze vervliegt in de lucht, oftewel de olie verdampt snel. Dit maakt de olie erg populair om voor aromatherapie. Je ruikt de olie namelijk erg goed. Maar waar halen ze al die etherische oliën vandaan?

Hoe wordt etherische olie gemaakt?

Etherische olie wordt gemaakt door het extraheren van geurige, vluchtige stoffen uit planten, bloemen, kruiden of vruchten. Er zijn verschillende methoden om dit te doen, afhankelijk van het soort plantmateriaal en de gewenste olie.

De meest gebruikte methode is stoomdestillatie. Hierbij wordt hete stoom door het plantmateriaal geleid, waardoor de geurstoffen verdampen. Deze damp wordt vervolgens afgekoeld, waarna de olie van het water kan worden gescheiden.

Andere veelgebruikte methodes

Voor citrusvruchten zoals sinaasappel en citroen wordt meestal koude persing toegepast. Hierbij worden de oliën uit de schil geperst zonder verhitting, waardoor de frisse geur behouden blijft. 

Bij kwetsbare bloemen zoals jasmijn en roos gebruikt men vaak een oplosmiddelextractie. Hierbij lossen de geurstoffen op in een chemisch oplosmiddel, dat later wordt verwijderd.

Waar wordt etherische olie voor gebruikt?

Etherische oliën worden veel gebruikt als geur- en smaakstof in levensmiddelen. Als smaakstof kan je bijvoorbeeld pepermuntolie vinden in snoep en sinaasappelolie in frisdrank. 

Doordat de geur van etherische oliën indringend kan zijn, wordt het ook gebruikt om luchtjes te verdrijven of om juist een lekkere geur te verspreiden. De olie zit onder andere ook in schoonmaakmiddelen en luchtverfrissers. Sommigen hebben zelfs een conserverende werking en worden in conserveermiddelen gebruikt.

Etherische olie als therapie

Maar daar houdt het niet op. Veel mensen gebruiken etherische oliën ook in de aromatherapie. Dan masseer je ze op je huid, druppel je ze in je bad, of adem je ze in via een aroma diffuser. Sommige mensen nemen het zelfs via de mond in.

Werken etherische oliën echt?

Het gebruik van etherische olies zou een therapeutische en volgens sommigen zelfs een geneeskrachtige werking hebben.

Volgens huisarts Dr. Ter Borg van de Vereniging tegen Kwakzalverij is het ‘absurd om te denken dat extracten van kruiden, bloemen en planten in een behoorlijke concentratie worden opgenomen door de huid, dan worden vervoerd naar het zieke orgaan en daar dan werkzaam zijn.’

Ter Borg vervolgt: ‘Als de etherische oliën verdampt worden in de lucht, of worden toegevoegd aan een bad, dan kan dat natuurlijk wel lekker ruiken, maar meer doet het dan ook niet.’ 

Waarschuwingen

Sterker nog: sommige oliën zijn ronduit gevaarlijk als je ze doorslikt. En ook op de huid kunnen ze problemen geven. Er bestaat zelfs een huidaandoening – phytodermatitis – die ontstaat door een allergische reactie op bepaalde kruiden in etherische olie. Vooral als de olie onverdund aangebracht wordt kan het heftige reacties veroorzaken.

Bij nadere inspectie blijken de flesjes de volgende waarschuwingen te bevatten:

‘Kan dodelijk zijn als de stof bij inslikken in de luchtwegen terechtkomt. Veroorzaakt huidirritatie. Bij contact met de huid: Met veel water en zeep wassen. Bij contact met de huid (of het haar): verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Huid met water afspoelen [of afdouchen].’

Daarnaast zijn ‘de oliën giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen.’

Voordelen van etherische olie

Toch zijn essentiële oliën niet enkel kommer en kwijl. Het verkoelende effect van muntolie op de huid is wel bewezen. Dat komt omdat het een specifieke kou-receptor activeert. Het is volgens fabrikanten echter niet aan te raden etherisch olie direct, onverdund op de huid aan te brengen.

Daarnaast claimt de John Hopkins University dat uit een studie blijkt dat sommige olies werken tegen de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Het zou gaan om olie uit onder andere knoflook en tijm. 

Volgens Harpreet Gujral, program director van integrative medicine bij Sibley Memorial Hospital kunnen etherische oliën ook effectief zijn zonder echte medische werking. 

Zij zegt in een interview met Hopkins Medicine: ’Zelfs als de olie alleen je stemming verbetert kan het een positieve impact hebben op je gezondheid en je welzijn. Zolang je ze op een veilige manier gebruikt kan het geen kwaad.’

Conclusie

Je kunt etherische olie prima verdund gebruiken in massageolie of in zelfgemaakt reinigingsmiddel op basis van bijvoorbeeld water en azijn. 

Gebruik je etherische olie als een vorm van aromatherapie? De geur kan je inderdaad helpen ontspannen, maar ga er niet vanuit dat het kwaaltjes of ziektes verhelpt.