De hoeveelheid ongezond voedsel in het straatbeeld is sinds 2011 met 30 procent toegenomen, dat blijkt uit data-onderzoek van Pointer. Er zijn landelijk duizenden fastfoodlocaties, donutzaken, ijssalons en dönerzaken bijgekomen, terwijl het aantal verswinkels, zoals bakkers en groenteboeren, juist afnam.
Verdwijnen van verswinkels
Pointer analyseerde landelijke horeca- en winkelgegevens van onderzoeksbureau Locatus voor 2011 en 2021. Ze ontdekten dat er in die periode bijna 1200 verswinkels verdwenen en 1000 verkooppunten van fastfood bijkwamen. “Als je breder kijkt naar ongezond voedsel en ook bijvoorbeeld de ijssalons en grillrooms meerekent, groeide het aantal zelfs met 3000 verkooppunten”, zegt datajournalist Thomas de Beus van Pointer.
‘Aanbod van eten in een buurt stuurt de vraag’
Artsen en wetenschappers maken zich ernstig zorgen over de ongezonde voedselomgeving, omdat deze bijdraagt aan het oplopende overgewicht en de ziektes die daaruit voortvloeien zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker. Voedingswetenschapper Jaap Seidell van de Vrije Universiteit heeft onderzoek gedaan naar het voedselaanbod in wijken in Amsterdam: “Wij zien dat het aanbod de vraag stuurt. Dat wil zeggen dat als er veel ongezond eten is, dat er veel ongezond wordt gegeten.”
Scherpere afspraken over junkfood
Liesbeth van Rossum, hoogleraar obesitas in het Erasmus MC en voorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON), vindt dat de omgeving juist moet stimuleren om gezonder te eten en wil daarvoor aanscherping van het Nationaal Preventie-akkoord (NPA) waarin afspraken zijn gemaakt om het overgewicht bij volwassenen en kinderen flink terug te dringen. Van Rossum: “Zolang de voedselomgeving ons verleidt om juist ongezond te leven, is het dweilen met de kraan open. Het is duidelijk dat er meer moet gebeuren om het aanbod gezonder te maken.” Het RIVM kwam eerder al tot de conclusie dat de afspraken binnen het NPA niet toereikend zijn om de beoogde gezondheidsdoelen te verwezenlijken.
Demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid onderschrijft de oproep van deskundigen om de voedselomgeving gezonder te maken. Een nieuw kabinet moet volgens hem een concreet voorstel doen.
Wil je weten hoe (on)gezond jouw omgeving is? Kijk hier voor de kaart van het eetaanbod in jouw buurt.
Pointer, maandag 6 en 13 december, om 22.15 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
