Iedereen ziet ze: onleesbare woorden en kleurrijke tekeningen waarmee geluidsschermen zijn volgeklad langs treinbanen. Graffiti wordt van oudsher gezien als vorm van vandalisme. De Rotterdamse street artists, genaamd Lastplak, bevinden zich vaak in een grijs gebied. "Door het volk worden we gezien als vandalen maar door mensen uit de scene worden we weggezet als commerciële hoererij."
Elf Rotterdammers vormen samen een creatief collectief genaamd Lastplak. Ze zijn allemaal individueel al ruim twintig jaar bezig met graffiti, de een iets langer dan de ander. Als groep zijn ze in 2001 begonnen. "We werden niet als boyband samengevoegd", vertelt Ox-Alien. Ze hebben trouwens (bijna) allemaal een artiestennaam. "We zijn gewoon een groepje gelijkgestemden die het leuk vinden om kunst te maken met een spuitbus en alles vol te plakken met stickers. Vandaar die naam Lastplak." Wij spreken met drie van hen: Ox-Alien, Torrie en Chris Versteeg.
We hebben uit enthousiasme wel op gebouwen gespoten wat eigenlijk niet zou mogen
Chris Versteeg (43) doet al sinds 1993 graffiti. Hij heeft in tegenstelling tot de andere geen bijnaam of pseudonieme naam. "Al kan een alias of incognito werken handig zijn omdat je dan vrijer bent. Toch werk ik liever onder mijn eigen naam. Met een artiestennaam kun je jezelf in een hoek duwen en kan je misschien niet los gezien worden daarvan. En daarnaast zette ik sowieso nooit echt mijn eigen naam bij een kunstwerk want we maakten vaak dingen samen, dus stond er dan Lastplak bij."
Het grijze gebied voor Chris is gelijk aan de ethische grenzen van de andere Lastplakkers. "We bekladden geen gebedshuizen en plaatsen geen aanstootgevende dingen die mensen pijn doen. Slooppanden zijn daarom ideaal, niemand heeft het gevoel van: je zit aan mijn spullen. Dat is voor ons een hele belangrijke factor.
Als je in de stad een gemeentepand beklad, ligt daar niemand wakker van, het is geen persoonlijke eigendom van iemand. Daarom spuiten we bijvoorbeeld nooit op iemands tuinhuisje, stel dat diegene daar veel waarde aan hecht, dan kwets je diegene", vertelt Chris. "Maar het is natuurlijk wel eens gebeurd dat we uit enthousiasme, stukken hebben meegenomen in het graffiti spuiten, wat eigenlijk niet de bedoeling was."
Ik krijg een soort van afkickverschijnselen als ik het een dag niet niet doe
Ox-Alien (45) is al ruim 30 jaar bezig met zijn passie: graffiti spuiten. "Ik krijg een soort van afkickverschijnselen als ik het niet doe. Ik heb ook altijd spuitbussen mee als ik de deur uit ga. Dan teken ik bijvoorbeeld een gezicht op een oude koelkast die langs de weg staat. Ik maak elke dag wel iets. Als ik een week geen Oxie (roze alien waar Ox-Alien bekend om is) heb gezet, dan begint het te jeuken", vertelt Ox. Hij kan er zelf ook om lachen. "Het is echt een verslaving, maar ook een soort van pr voor mijn kunst. Mensen die het herkennen willen het kopen. Als ik door de stad fiets zie ik overal Oxies, zo is mijn kunst eigenlijk onderdeel van de stad geworden."
Ox-Alien heeft niet alleen maar brave roze Aliens gespoten op plekken waar het mag. "Voordat ik de 'Oxies' ging maken deed ik wel meer illegale dingen. Dan spoot ik vooral letters en schreef ik mijn naam langs de treinbaan, het idee dat mensen dat zouden zien vond ik toen leuk. Daar ben ik wel eens voor opgepakt. Dan moest ik een boete betalen, het was allemaal gedoe. Ik had al snel door: dit schiet niet op en ik heb hier geen zin in. Dus de dingen die ik nu doen zijn semi-illegaal, het bevindt zich vaak in een grijs gebied."
Boortorrie (46) gebruikt de roepnaam Torrie en is een van de grondleggers van Lastplak. Hij vertelt: "Het begon echt als een hobby. Gelijkgestemden werden een vriendengroep en we hadden al snel een behoorlijke aanhang. In Zuidwijk waren leuke slooppanden. Zo zetten we samen een BBQ op en dronken we bier. Er kwamen allerlei mensen langs, ook mensen die we niet kenden. Die middagen werden ongeorganiseerde bijeenkomst en zo hadden we het altijd gezellig samen."
"Onze opdrachtgevers waren eigenlijk buurtbewoners. Iemand mailt bijvoorbeeld dat hij tegen een lelijk leeg gebouw aankijkt en vraagt of wij daar een likje verf op kunnen doen. Dat soort projecten deden we heel graag."
De Lastplakkers werken semi-illegaal oftewel in een grijs gebied. "Een paar goede teksten op een multinationaal gebouw heeft een bepaalde charme", legt Torrie uit. "Ik vind dat dat kan, het mag bij hen een beetje pijn doen, dan begrijpen ze die boodschap ook. Maar wij doen dat soort dingen eigenlijk niet echt."
De groep gaat anders te werk dan mensen denken. "We vallen vaak buiten de boot", zegt Torrie. "Door het volk worden we gezien als vandalen maar door mensen uit de scene worden we weggezet als commerciële hoererij."
De namen zijn bekend bij de redactie.
