Van de Riet doet zijn zegje niet zonder eigenbelang. Hij werkt voor Vlees.nl, een communicatieplatform van stichting Vlees.nl wat weer een initiatief van de Nederlandse vleessector is. De stichting heeft als doel het imago te verbeteren van Nederlands (rood) vlees en de productie daarvan. Even plat gezegd: we hebben te maken met de vleeslobby.

Van de Riet stuurde ons na zijn telefoontje een ingezonden brief. Hij begint zijn brief door te zeggen dat hij zich eraan stoort dat we de CO2-uitstoot door koeien direct zien als een nadeel van de productie van vlees.

Je hebt verschillende koeien

Van de Riet: “Wij wijzen erop, dat in de Europese en met name ook de Nederlandse situatie (voor maar liefst 90%) runderen gehouden worden voor het maken van melk, yoghurt, kaas en andere zuivelproducten.” Pas als de melkkoeien niet meer “voor de zuivel rendabel zijn”, wordt er vlees van gemaakt, stelt hij. We mogen de broeikasgassen van deze koeien dus niet alleen toeschrijven aan vlees, maar ook aan de andere producten.

Kaas en yoghurt zijn ook slecht

Oké, dus we moeten ook boos zijn op de zuivelindustrie. Fair enough. Dus bij deze een belangrijke nuance: yoghurt verpest ook voor een deel de planeet. Maar in ons stuk richten we ons alleen niet alleen op koeien in Europa en Nederland, maar alle veeteelt wereldwijd. De cijfers van de Europese en Nederlandse situatie hadden we daarom niet meegenomen.

Afijn, nu we dat uit de weg hebben kunnen we verder met de brief, waarin Van de Riet met cijfers gaat strooien.

Totale productie van vlees vs. alleen veeteelt

Wij schreven dat koeien goed zijn voor 51% van alle uitstootgassen in de wereld en de transportsector maar voor 13%. Volgens Van de Riet is de vee- en vleessector echter “mondiaal verantwoordelijk voor 18% van de uitstoot van broeikasgassen”. Dus veel minder dan 51%. Als je enkel kijkt naar de veeteelt is de uitstoot inderdaad 18%, maar wij doelden op de veeteelt plus de productie van alle producten die daaruit voortkomen. Kortom: de effecten die het houden van veeteelt voor consumptie hebben op de planeet. Dat hadden we inderdaad wat beter kunnen verwoorden, geven we toe.

Gehannes met cijfers

Ook stelt Van de Riet: “de CO2-uitstoot van rundvlees is wereldwijd 8,5% (melkvee en vleesvee)”. Hij maakt daarbij de onderverdeling: 75% voor zuivel en 25% voor vlees. “Vlees is met dit percentage van 8,5% minder belastend voor het milieu dan het transport.” Hartstikke fijn om te weten, maar nogmaals: ons artikel gaat niet alleen over rundvlees, maar over de totale veeteelt. Relevante cijfers dus, maar ze laten niet het hele plaatje zien.

‘Een koe stoot evenveel uit als vijf auto’s’

Van de Riet zegt daarover: “Uw sommetje over koeien en auto’s klopt evenmin: 51% is immers niet vijf keer zoveel als 13%.” Dat klopt, 5x13=65. In dit geval haalt Van de Riet getallen door elkaar. Hij vergelijkt appels met peren. Die 51% en 13% komen uit een ander onderzoek. De stelling ‘Een koe stoot evenveel uit als vijf auto’s’ komt van onze gewaardeerde collega’s van RTL Nieuws.

Dit is een leuk weetje

Van de Riet: “Van de mondiale rundveestapel wordt (maar) 9% in de Europa gehouden.” Goh, interessant. Wij hebben het in ons stuk alleen niet over Europa, maar over de hele wereld.

Geef toch wat water aan de dieren

Dan gaat hij in op de waterverspilling. Daarover schreven wij: “de gefokte dieren drinken een derde van al ons drinkwater op.” De reactie daarop van Van de Riet: “runderen worden veelal gehouden op gronden die landbouw-technisch nergens anders voor benut kunnen worden. In de Nederlandse situatie worden de dieren juist gehouden in gebieden met een grote overvloed aan water. De suggestie dat er meer water voor andere doelen vrij zou komen als we zouden stoppen met vlees eten, is in beide situaties niet juist.”

Opnieuw: hartstikke leuk om te weten, maar een non-argument als je wilt bewijzen dat er minder water omgaat in de vleesindustrie dan dat wij stellen. Want we hebben het niet alléén over Nederland en niet alléén over koeien. Daarnaast suggereren we ook niet dat “er water voor andere doelen vrij zou komen als we zouden stoppen met vlees eten,” we vertellen enkel wat de productie nu aan schoon drinkwater kost.

Het gaat fout in het regenwoud

Vervolgens duikt Van de Riet in de houtkap in de Amazone: “U refereert waarschijnlijk aan sojateelt op illegale landbouwgronden.” Nee, eigenlijk niet. We schrijven: “de Amazone wordt gekapt voor het eten van de beesten”. En dat is zo, je kunt het hier rustig nalezen. 

Mensen eten soja, maar dieren eten er meer van

Daarbij stelt Van de Riet dat de teelt van sojabonen vooral bedoeld is voor sojaproducten en dat de schoot - het restproduct dat dieren eten - een bijproduct is. In werkelijkheid is dat andersom. De houtkap in de Amazone wordt gestimuleerd door de grote vraag van vleesproducenten naar deze schoot, want: zeer eiwitrijk en goedkoop.

Er kleeft dierenleed aan vlees

Ook heeft de vleeslobbyist iets te zeggen over het dierenleed dat aan de vleesproductie kleeft en over de gezondheidsrisico’s die vlees eten voor onszelf kan hebben. Van de Riet: “Dat dieren in de bio-industrie een vreselijk leven hebben is een perceptie die direct uit de koker lijkt te komen van dierenrechtenorganisaties, die vaak tegen elke vorm van dierhouderij zijn behalve die van huisdieren.”

Naast de ironie dat een woordvoerder van de vleeslobby ons wijst op de belangen van de dierenrechtenlobby, is dit niet alleen hun perceptie. Lees maar eens het artikel van Evert Nieuwenhuis (waar ons stuk op gebaseerd is). Nieuwenhuis schrijft onder andere: “Met eigen ogen zag ik (…) hoe varkens in de bio-industrie een leven leiden waarvoor we onze buren bij de politie zouden aangeven als ze hun hond of kat dat zouden laten ondergaan.”

Maar het gaat wel minder slecht

Van de Riet geeft echter niet zomaar op: “Inmiddels is het merendeel van het vlees in de schappen van de supermarkt geproduceerd volgens de eisen van welzijnsprogramma’s. Zo voldoet al het varkensvlees en het kalfsvlees aan het ‘Beter Leven Keurmerk’ van de Dierenbescherming.” Hoewel wij dolblij zijn dat het de goede kant op gaat in Nederland, en we dit een waardevolle nuance vinden, bewijst dit nog niet dat er geen dierenleed meer kleeft aan de productie van vlees.

Op je gezondheid

Over gezondheidsrisico’s heeft Van de Riet ook een opmerking: “U stelt dat vlees niet gezond is door zonder onderbouwing te wijzen op ‘beroertes’, diabetes en kanker. De genoemde ‘welvaartsziekten’ zijn echter niet één op één te koppelen aan de consumptie van vlees, maar houden veelal veel meer verband met zaken als het eet- en leefpatroon, de leefomgeving, voldoende beweging en genetische aanleg.”

We doen een suggestie

Geloven we meteen, die nuance maakt Ewart Nieuwenhuis ook in zijn stuk (en daar verwijzen we naar). We hebben ook nooit gezegd dat vlees ongezond is. We doen op het eind van het artikel zelfs een suggestie om de voedingswaarden te kunnen vervangen als je ervoor kiest om geen vlees (of vis) meer te eten. Bijvoorbeeld door insecten te eten.

Conclusie

Ben je er nog bij? Want ja, dit was een flink verhaal. Daarom nog even een conclusie voor de volhoudende lezer: Wij hadden duidelijker kunnen melden dat het probleem niet alleen zit in de veeteelt, maar in de volledige industrie van vleesproductie. Van de Riet draagt cijfers aan die laten zien dat in losse gevallen -rundveeteelt in Nederland bijvoorbeeld- de cijfers veel lager zijn. Maar de effecten op het klimaat van veeteelt houden niet op in Nederland. Uitstootgassen laten zich niet tegenhouden door landsgrenzen. De vervuiling van de aarde door de vleesindustrie is een mondiaal probleem en het feit dat wij vlees eten maakt ons daar allemaal medeverantwoordelijk voor.

Van de Riet sluit zijn brief af met de mededeling dat hij graag de dialoog aangaat, maar dan wel op basis van gedegen informatie of goede indrukken. Nou, volgens ons hebben we dat bij dezen gedaan.