We spreken Fides Lapidaire, de kracht achter Broodje Poep. Rotsvast vertrouwen, betekent haar naam. "No pressure, moeten mijn ouders gedacht hebben", lacht de 26-jarige. Ze is opgeleid tot social designer en expert in 'anders kijken'. "Ik pak maatschappelijke, sociale en complexe vraagstukken aan en geef daar vanuit de kunsthoek een alternatief perspectief op."

Poep van stad naar land

"Broodje Poep is een project van mij dat inmiddels een stuk groter is geworden dan ikzelf." Als socialdesigner werkte Fides aan verschillende projecten, waaronder één met boeren. Hoe lossen we het landbouwprobleem op? Klonk de vraag "Een boer zei: 'Fides, ik wil dat mensen uit de stad met een emmertje poep en plas naar het land komen'."

"De bodem wordt steeds schaarser", legt Fides uit. "Door de hoge mate van kunstmestgebruik worden planten gevoed, maar de bodem raakt uitgeput. Kunstmestproductie vraagt om grote hoeveelheden fossiele brandstof, maar de fosfaatvoorraad raakt op. Dat is een van de grootste gevaren van de toekomst. Je eigen poep en plas is het antwoord op dat grote landbouwvraagstuk."

Hoe dan? 

"Wanneer je eet neemt je lichaam nutriënten op, maar die poep en plas je uiteindelijk weer uit. Met die nutriënten kun je de bodem weer voeden en daarop kan weer voedsel worden verbouwd. De mens heeft alleen een knip gezet in dat systeem. We spoelen de uitwerpselen weg met drinkwater - de grootste verspiller in ons huishouden - en uiteindelijk verbranden we de nutriënten. Dat probleem is dus makkelijk op te lossen, door onze eigen poep en plas te gebruiken. Dat is wat mij bezighoudt. Wáárom gebeurt dat niet?!"

Deels is de pest daar de oorzaak van, begint Fides. "Wij hebben in Europa collectief een trauma aan poep en plas." Eenderde van de mensen overleed toen. "Slechte hygiëne is de grootste boosdoener in dat verhaal. Daarna is het rioleringssysteem opgezet, waardoor poep en plas een eigen route kregen. Dat was de klokslag van het moderne leven. Maar het is nu tijd om ons af te vragen of dat nog wel werkt. We weten inmiddels ontzettend veel op het gebied van duurzaamheid, maar onderzoek naar poep en plas wordt overgeslagen."

Broodje Poep… Klinkt aantrekkelijk, toch?

Broodje Poep heeft een foodtruck gemaakt waar aan de ene kant van de wagen een droogtoilet zit. Daar wordt de bezoeker opgeroepen poep te doneren. Aan de andere kant krijg je dan korting op je broodje. De broodjes die worden verkocht zijn (grotendeels) gemaakt van ingrediënten die gegroeid zijn op compost van menselijke poep en plas.

"Op het moment dat mensen Broodje Poep zien, moeten ze grinniken. Wanneer ze dichterbij komen denken ze; dit meen je niet. En wanneer mensen dat broodje in hun handen hebben, of hun poep doneren, beseffen ze dat hun lichaam iets bijdraagt. Die belevenis doet meer dan een gesprek."

Vanaf dit moment dacht ik: verdomd, er moet iets veranderen…

Nadat Fides de wens van deze boer hoort, leest ze het boek Vierduizend jaar Kringlooplandbouw. "Sindsdien denk ik: WAAROM DOEN WIJ DIT NIET?" Nu laat het onderwerp haar niet meer los. "Er is nog enorm veel onwetendheid, zelfs bij experts, terwijl iedereen poept en eet. We moeten ons realiseren dat je niets anders hoeft te doen, dan kakken. Alleen dan kun je al bijdragen aan een duurzamere wereld. De schoonheid van poep en de waarde die dat heeft, daar word ik elke dag weer enthousiaster van."

Hierom ben ik de aangewezen persoon om de wereld mooier te maken...

"Ik hanteer de ‘ik snap het niet-methode'. Dat gaat over de kunst van het niet-snappen. 'Waarom waarderen wij onze poep niet?' Dat is de beginvraag. We zijn ook bezig met het maken van de documentaire, 'Let’s talk about shit'. Dat is eigenlijk één groot open onderzoek naar die vraag. Zolang ik die vraag blijf stellen, ben ik de juiste persoon om dit te doen."

Wat is de grootste hobbel op de weg? 

"Wet- en regelgeving", reageert Fides stellig. "Regels rondom poep zijn ontzettend onduidelijk. Het wordt gezien als afval", legt Fides uit. "Menselijke poep valt niet onder de mestwet. Momenteel mag je poep niet verkopen en mag je er eigenlijk niets mee doen, omdat het niet gedefinieerd is. Maar mensen die de regelgeving maken, wíllen het ook niet definiëren, omdat volgens hen niet duidelijk is wat menselijke poep met de bodem doet. Medicijnresten zijn het grootste punt van kritiek. Resten daarvan blijven achter in onze poep. We weten niet wat dat met de grond doet, maar tegelijkertijd wordt daar ook geen onderzoek naar gedaan." Het urgentiegevoel ontbreekt, zegt Fides. 

Je bent jong en je wilt wat: over tien jaar zou ik willen dat…

"Over tien jaar wordt de nood hoog. Mensen moeten dan wel inzien dat fosfaatmijnen opraken. De productie van voedsel wordt dan veel duurder, omdat je steeds minder kan produceren op hetzelfde stukje land. We moeten dan alternatieven zoeken om fosfaat te vervangen. Eerst zal er worden gekeken naar mest van dieren - dat wordt meer geaccepteerd. Maar door de verkleining van de veestapel wordt ook dat schaarser. Uiteindelijk zullen we dan naar menselijke poep en plas móéten? kijken. Dan wordt ineens iedere drol goud waard. Invest in shit, dat moeten we doen."

Morgen heb jij het voor het kiezen in Nederland, dit zou ik doen...

"In één vingerknip zou ik willen dat iedereen de waarde van hun poep inziet. Ik wil dat mensen naar hun poep kijken en beseffen wat dat waard is. Als mensen dat inzien, denk ik dat mensen niet alleen bewuster zullen gaan eten, leven en poepen, maar daar ook bewuster mee om zullen gaan."