Vijftig jaar geleden begon de liefdesoorlog tussen de ouders van journalist Frénk van der Linden. "Het ergste is... Ik interviewde Jan en alleman en had al lang in de gaten; waar twee vechten hebben twee schuld. Ik bracht het niet op om onder ogen te zien dat dat bij mijn vader en moeder ook zo moest zijn geweest."

Tien jaar geleden maakte Frénk ook documentaire over het onderwerp; de liefdesoorlog tussen (scheidende) ouders. Voor hem is het inmiddels bijna vijftig jaar geleden dat de breuk tussen hen heeft plaatsgevonden, maar nog altijd houdt het hem bezig. "Het verleden is onvoorspelbaar. Dat is heel erg wonderlijk. Wij blijven ons ontwikkelen en dan kan je op een punt komen dat je plotseling heel anders naar mensen kijkt."
Harde lessen
Dat komt doordat je nieuwe ervaringen opdoet, nieuwe boeken hebt gelezen, nieuwe landen hebt bereisd of nieuwe mensen hebt ontmoet, vervolgt Frénk. "Dan gebeuren er dingen in dat verleden die je nog niet hebt gezien. En ik ben op het punt aangekomen - dat ik tot mijn verdriet onder ogen moet zien - dat ik mijn moeder ernstig onrecht heb gedaan, door haar tien jaar samen met mijn zus Desiree niet te willen zien. En dat het eigenlijk, met terugwerkende kracht, een daad van moed is geweest dat zij ons heeft verlaten. Dat had ik nooit kunnen vermoeden, ook toen ik de film met regisseur Giselle Morland maakte. En dat is een hele dure, pijnlijke les."
Ik kreeg het niet over mijn lippen om het tegen haar te zeggen
Het was acht, negen jaar geleden, voor de dood van zijn moeder dat het Frénk ergens daagde dat hij haar geen recht had gedaan. "Ik kreeg het maar niet over mijn lippen om het tegen haar te zeggen." Zijn moeder heeft op dat moment Alzheimer. "Er was nog wel een krap half jaar van enige helderheid om dat te zeggen."
De mannetjesputter
Zijn vader is dan nog in de bloei van zijn leven, vertelt Frénk. "Een mannetjesputter. De trucker Jan van der Linden, die het grootste gelijk van de wereld had, met hoofdletter G. Ik was bang, denk ik, voor mijn vader in alle eerlijkheid. Ik heb natuurlijk ontzettend grote bek. Maar er is er één geweest en die had een nog grotere bek en dat was hij. Ik hield waanzinnig van hem, maar ik denk ook dat ik het niet opbracht in het licht van zijn aanwezigheid om écht te zeggen; 'Pa, ik had het ook koud bij jou. En dat mama is weggegaan, dat snap ik eigenlijk maar al te goed. Heb je ooit aan mij of Desiree gevraagd; 'Hoe is het met je? Hoe is het met je nieuwe liefde Milou, met wie je gaat trouwen? Heb je ooit aan de buurman gevraagd hoe het met hem was?'"
Een vijfde daarvan raakt in de knel tussen oorlogvoerende ouders
"Mijn vader bracht dat niet op. Ik denk dat het voor mij ingewikkeld is geweest - te ingewikkeld - om op tijd mijn les te leren en mijn moeder voor haar dood te vertellen dat ik haar onrecht had gedaan. En dan moet je dat op een dag doen." In Nederland scheiden jaarlijks zo’n honderdduizend mensen waarbij 86.000 kinderen betrokken zijn. Een vijfde daarvan raakt daarbij in de knel tussen oorlogvoerende ouders, vertelt Frénk. "Ik hoop dat hetgeen dat ik heb geschreven aan mijn vader en moeder, en in feite ook aan mezelf, dat mensen daar wat aan zullen hebben."
‘’Wij hebben allemaal onze eigen lasten torsen’’, zegt Frénk van der Linden. ‘’En de manier waarop we dat vormgeven in ons amoureuze leven dat is aan de een of aan de ander.'' #ditisM pic.twitter.com/KNe2ApdU9C
— Margriet van der Linden (@dit_is_M) January 19, 2021
"We zijn allemaal amateurs in de liefde", zegt Frénk. In zijn nieuwe boek En Altijd Maar Verlangen gaat hij met de billen bloot. Zelf is Van der Linden inmiddels twee keer gescheiden, maar de vraag of dat te relateren is aan de scheiding van zijn ouders, vindt hij moeilijk. "Ik heb geen kinderen, wat ik heel ingewikkeld en pijnlijk vind. Het hoeft natuurlijk niet zo te zijn dat je zo'n bewijs driftig baasje wordt als ik, die maar gezien wil worden in de media."
Verantwoordelijkheid voor alle partijen
"Wij hebben allemaal onze eigen last te torsen en de manier waarop we dat vormgeven in onze amoureuze leven, dat is aan de een of aan de ander.” Wel denkt Frénk dat ieder conflict een ding gemeenschappelijk heeft. "Dat dat een dans is waarin twee partijen een verantwoordelijkheid hebben, voor de vraag; 'Waar beland je samen op de dansvloer van het leven uiteindelijk?'"
Frénk van der Linden gaf zijn moeder rigoureus de schuld van de scheiding. Acht, negen jaar lang heeft hij haar niet gezien. "Het ergste is... Ik interviewde Jan en alleman en had al lang in de gaten; waar twee vechten hebben twee schuld. En nog bracht ik het niet op om onder ogen te zien dat dat ongetwijfeld bij mijn vader en moeder ook zo moest zijn geweest."
Gemis voert de boventoon
De emotie die al die tijd de boventoon voerde is dat Frénk zijn moeder miste. In eerste instantie ontbrak het besef dat dat de overheersende emotie was. "Ik ben gewoon lang te bang geweest. Ik ben blij dat in ieder geval mijn moeder moet hebben gevoeld dat ik stik veel van haar hield. Mijn vader accepteerde uiteindelijk dat we haar opzochten. Desiree en ik hebben haar in de armen gesloten en hebben een uitstekende relatie met haar gekregen, tot de laatste ademtocht en hij accepteerde het, gelukkig."
De vrome voornemens van afstand te houden en elkaar verkennen, die vielen allemaal weg toen ze hun moeder weer zagen, vertelt Frénk. "Zij stond daar bovenaan de trap. We vielen in elkaars armen en als een dier ruik je, er is maar één levend wezen met deze geur en dat is de vrouw aan wie ik mijn leven heb te danken. Dit is de vrouw uit wie ik ben voortgekomen. En eigenlijk is het dan al goed."
Bekijk hier het hele gesprek: