De met Gouden Kalf bekroonde documentaire Shadow Game vertelt het verhaal van negen minderjarige jongeren die naar Europa vluchten voor een beter bestaan. De route is levensgevaarlijk, ze noemen het ook wel: 'the game', maar dat is het niet. "Ze doen het als een soort overlevingsmechanisme zodat je grip houdt op de situatie, want het is zo onzeker en ongewis waarin de vluchtelingen verkeren", vertelt documentairemaakster Els van Driel.
Zwaarbewaakte grenzen, politiegeweld en 'pushbacks', waarbij vluchtelingen illegaal worden teruggestuurd zodat ze geen asiel kunnen aanvragen. Het is de realiteit van elke vluchteling die de route naar Europa aflegt. "Iedereen heeft recht om asiel aan te vragen, maar om dat recht uit te oefenen moet je een soort Hunger Games doen", aldus mede-documentairemaakster Eefje Blankevoort
The game
Ieder onderdeel om zich te verplaatsen wordt gezien als een soort game. "Onder een trein hangen, in een container zitten of heel veel lopen door mijnenvelden waar beren lopen of andere gevaarlijke dieren. Maar vooral ook gewelddadige pushbacks", aldus Els van Driel. Samen met Eefje Blankevoort maakte ze Shadow Game en vertrokken naar plekken waar ze vluchtelingen tegen konden komen. "We zijn gegaan naar de plek waarvan we wisten dat ze zouden stranden, aan de grenzen van Europa", zegt Van Driel. Daar kwamen ze de Syrische Mohammed tegen.
Op 14-jarige leeftijd vluchtte Mohammed samen met zijn broer naar Nederland. "Ik was elk moment bang", vertelt hij. Mohammed vluchtte vanwege de oorlog in zijn land. "Toen ik twaalf was, werd er een raket op mijn school afgevuurd. (...) Er is geen onderwijs, er is geen toekomst." Binnen het gezin werd er besloten dat Mohammed samen met zijn broer moest vluchten. "Het was te gevaarlijk om daar te blijven."
Hij geeft mij de energie en de kracht
De reis van Mohammed
Mohammed reisde via Kroatië naar Nederland. "Het was een hele zware tijd." Om buurland Slovenië te bereiken moest hij een rivier oversteken, daar ging het bijna mis. "Ik verdronk bijna." Maar gelukkig wist hij zichzelf te redden. Ook raakte hij onderweg zijn broer kwijt. "Dat was heel moeilijk. Ik was er helemaal klaar mee. Want zonder mijn broer had ik het nooit gekund, ik had het alleen niet volgehouden. Hij geeft mij de energie en de kracht."
Kinderen zoals Mohammed worden heel hard weggeduwd uit Europa
'Het zijn kinderen'
Het zijn levensgevaarlijke situaties waarin de jongeren zich bevinden. "Door onherbergzame gebieden, bossen, langs snelstromende rivieren", aldus Blankevoort. Maar ook de vele hekken waar ze overheen moeten en de gewelddadige grenswachten zijn ontzettend gevaarlijk. "Dat hebben we wel gezien de afgelopen jaren, dat het geweld met de dag toeneemt. Het zijn kinderen, ze zijn minderjarig."
Vaak al op jonge leeftijd maken vluchtelingen dit mee. "Er werd gezegd aan de grens: 'Jij bent 20.' Maar ik was 14", vertelt Mohammed. Blankevoort: "Kinderen zoals Mohammed worden heel hard weggeduwd uit Europa." Er wordt vaak niet eens een asielprocedure opgestart. "Kom je aan de grens, dan zeggen ze gewoon: nee." Maar veel andere opties tijdens de reis zijn er niet. "Ze moeten het halen want er is geen weg terug", aldus Van Driel.
