Cultuur is net als het niet-zien van je eigen neus. Het is er wel degelijk, maar omdat je er zo gewend aan bent, merk je er meestal niets van. Des te leuk als iemand je dan eens een keer een spiegel voorhoudt. Nou, dat is precies waarom we zo gecharmeerd zijn van dit BBC-artikel getiteld ‘Where Dutch directness comes from’.

Even een voorbeeld

Jawel, Britten zijn dus op onderzoek gegaan naar de Nederlandse directheid. Het blijkt best een dingetje. Zo vertelt Ben Coates, een Brit die acht jaar geleden naar Nederland verhuisde, over een gesprek dat hij met een Nederlandse vriend had. Coates was namelijk net naar de kapper gegaan en liet het resultaat vol trots zien aan zijn Hollandse vriend (laten we hem even Jan noemen om het stereotype lekker voort te zetten). Jan keek naar zijn haar en zei zonder omhaal dat de knipbeurt niet mooi was.

Jans reactie was ty-pi-sch Hollands, althans dat vond Ben Coates. “Ik denk dat Nederland een plek is waar niemand doet alsof. Als je bijvoorbeeld in een vergadering zit en je maakt een opmerking die niet zo slim is, dan wordt dat gewoon tegen je gezegd.”

Vind je het niks? Jammer dan!

Best een vreemde gewaarwording voor de Brit, want in Engeland proberen mensen zich op zo’n manier te gedragen dat zo min mogelijk mensen er last van hebben. Maar niet de Hollanders. Nee, die hebben sterk het idee dat ‘mensen het recht hebben om te zeggen wat ze willen zeggen’. Ben: “En dan mag je zo direct zijn als je maar wil. Als andere mensen dat niet leuk vinden, dan is het hun eigen schuld dat ze snel op hun teentjes zijn getrapt.”

Veel buitenlanders hebben daardoor het gevoel dat Nederlanders ‘lomp’ of ‘arrogant’ zijn. Maar niets is minder waar, legt interculturele consultant Eleonore Breukel uit. “Sommigen denken zelfs dat Nederlanders een gebrek aan empathie hebben. Maar dat is niet zo, wij Nederlanders vinden alleen openheid belangrijker dan aardig zijn.”

Zonder blikken of blozen

Herkenbaar? Maak dan de borst maar nat, want  er staan nog een paar andere leuke observaties in het artikel. Zo viel het de Britten op dat veel Nederlandse huizen grote ramen hebben waardoor je bij iedereen naar binnen kan turen. Vinden wij heel normaal, maar volgens Ben Coates is ook dit écht iets Hollands.

“Nederlanders kijken heel anders tegen privacy aan,” vertelt hij. “Zo schamen ze zich ook totaal niet om intieme gesprekken in het openbaar te voeren. Het kan je zo overkomen dat je in een vol restaurant zit met een vriend en dat hij zonder blikken of blozen begint te vertellen over zijn medische problemen, de scheiding van zijn ouders of zijn liefdesleven. En dan ook flink luid. Nederlanders zien gewoon geen enkele reden om het daar níét over te hebben.”

Is dan niets taboe?

Voor buitenstaanders lijkt het daarom ook alsof er geen taboe-onderwerpen zijn voor ons Hollanders. Prostitutie, wiet, euthanasie, seks: we praten er allemaal over. Maar Breukel haalt ze even uit deze droom. “Er zijn echt wel taboe-onderwerpen. Zo praten we nooit over ons salaris en ons pensioen. Eigenlijk is alles wat met luxe te maken heeft een no go. We praten niet over hoe mooi ons huis is of hoe groot onze auto is.”

Ook zijn wij Hollanders allergisch voor ongelijkheid of duidelijke hiërarchische verschillen. We houden ervan om te laten zien dat we in essentie allemaal hetzelfde zijn. Zo komen we aan uitspraken als ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ of ‘steek je hoofd niet boven het maaiveld uit’.

Heel interessant om iets wat voor ons doodnormaal is eens door de ogen van een ander te zien. En geen zorgen, de auteur van het artikel is inmiddels groot fan van ons nationale trekje. “Hoewel ik het soms heerlijk vind om te klagen over de Nederlandse directheid, ben ik maar wat dankbaar dat ik in een land mag wonen waar dit zo wordt aangemoedigd!”

Lees ook vooral het originele artikel van de BBC via de link hieronder.