Een jarenlange tocht 

Intense eenzaamheid, kou, angst, mishandelingen, de onverwachte dood van zijn beste en enige vriend. Niets blijft de Afghaanse Sajid Khan Nasiri -of SK, zoals hij zichzelf noemt- bespaard tijdens zijn jarenlange tocht over land naar Europa. Op zijn veertiende moet hij in zijn eentje Afghanistan ontvluchten nadat de Taliban zijn vader hebben vermoord. Pas op zijn zeventiende weet SK België te bereiken.

Doodsangst 

In de tussenliggende periode maakt hij dingen mee die geen enkel kind mee zou mogen maken. Voor de kijker wordt zijn reis goed invoelbaar en op een schrijnende manier bijna spannend, omdat hij veel vastlegt met de camera van zijn telefoon. Onderweg heeft hij regelmatig via apps en telefoontjes contact met de makers van de documentaire, Els van Driel en Eefje Blankevoort. De telefoon wordt een levenslijn. Soms verdwijnt SK opeens dagen van de radar. Els: ‘Dan zaten we in doodsangst.’ 

Dagboek 

SK maakte onderweg honderden filmpjes met zijn telefoon. The Mind Game is daarmee een dagboek geworden; een persoonlijk verslag van zijn intens zware jaren. Waar SK nog over opmerkt: ‘In het echt is het erger dan wat je op video ziet.’ In zijn filmpjes heeft hij het over de 'games', die hij doorstaat tijdens de levensgevaarlijke reis.

Van Driel: ‘Voordat je als vluchteling de veiligheid van het Schengengebied bereikt, ga je door verschillende gevarenzones en steek je illegaal meerdere grenzen over. Je kunt immers niet op een legale manier reizen als je vlucht uit een land als Afghanistan, zonder visum en vaak zonder andere papieren.’

De walking game 

SK 'speelt' de walking game: duizenden kilometers te voet afleggen over bergen, wadend door rivieren. Of de container game, als er vervoer in een container is geregeld. Eenmaal in Europa start de mind game: omgaan met alle traumatische ervaringen, met de nieuwe regels en wetten, en met verontrustende berichten van het thuisfront. Filmmakers Van Driel en Blankevoort zijn diep onder de indruk van SK’s doorzettingsvermogen en veerkracht. ‘We willen met deze film laten zien dat vluchtelingen vaak sterke mensen zijn, met talent, hoop en humor. Het zijn geen probleemgevallen. En ze hebben ons keihard nodig, want ze kunnen niet terug.’ 

Wederzijds proces

Eenmaal aanbeland in België, komt SK in contact met de Belg Alain, die taallessen geeft in het asielzoekerscentrum. Alain wordt zijn buddy, het kompas in zijn nieuwe leven. Inmiddels voelt Uncle Belgium, zoals SK Alain noemt, als familie. Ook Alain voelt dat zo: ‘Dit is verrijkend voor ons allebei.’ Willemijn Voorham, oprichter van stichting Buddy to Buddy, hoort dat vaker. Met haar stichting koppelt ze nieuwkomers in Nederland aan vrijwilligers in diverse steden en dorpen. Dat gebeurt op basis van overeenkomsten of gedeelde interesses.

In een begeleid traject van vier maanden leren mensen elkaar beter kennen. Het is voor nieuwkomers, maar ook voor de Nederlandse buddy’s, waardevol om van en óver elkaar te leren, stelt Voorham. ‘Integratie is een wederzijds proces, waarbij je elkáár leert kennen. Gelukkig is Nederland nog steeds een gastvrij land vol lieve mensen die zich graag bij ons aanmelden.' 

Duwtje in de rug 

Er is soms alleen een duwtje nodig om het contact tot stand te brengen. Wij zijn dat duwtje.’ Ze hoopt dat er op den duur anders over immigranten gedacht gaat worden: ‘Zie de talenten van nieuwkomers, zie hen niet als probleem.’ SK wenst iedere vluchteling, waar dan ook, een buddy toe. ‘Het is belangrijk om de taal te leren. Het helpt je de cultuur te begrijpen, en de samenleving en - álles eigenlijk. En het is fijn om te weten dat er iemand is die om je geeft en voor je zorgt wanneer je geen familie meer hebt.’ 

2Doc: The mind game, 23 november om 22.15 bij KRO-NCRV op NPO2.