Vergeving van de nazi’s

De Joodse Eva Kor overleefde met haar tweelingzus het beruchte vernietigingskamp Auschwitz. De tweelingzussen werden slachtoffer van de gruwelijke medische experimenten van kamparts Josef Mengele. Ze verloor het grootste deel van haar familie en haar zus overleed in 1993. Ze werd wereldberoemd omdat ze tot haar dood pleitte voor het vergeven van de nazi’s.

Grootse daad

In Zin in morgen vertelt theatermaker Tim Schouten hoe hij denkt over vergiffenis aan de hand van het verhaal van Eva Kor. Tim maakte de interactieve voorstelling Zie de mens waarin hij samen met het publiek de vraag verkent of je van iemand kan houden als die persoon jou of de mensen om je heen kwaad heeft aangedaan. Tim: ‘Vergeven uit liefde is een grootse daad. Of ik het ook zou kunnen? Ik hoop het’. Bekijk hier het fragment.

'Vergeving is geen vrijspraak'

Nog even over Eva Kor. In 2015 was ze aanwezig bij het proces tegen de toen 93-jarige Oskar Gröning, de man die ‘de boekhouder van Auschwitz’ werd genoemd. In de rechtszaal maakte ze een gebaar dat wereldnieuws werd. Ze liep op Gröning af, gaf hem een hand en vergaf hem. ‘Vergeving is geen vrijspraak’ zei ze toen. Haar gebaar was een manier om zichzelf emotioneel te bevrijden van wat haar was overkomen.

Vergevingsdeskundige

Iemand die al jaren onderzoek doet naar vergiffenis is Fred Luskin, directeur van het Stanford Forgiveness Project. Luskin begeleidt ook slachtoffers van geweld op hun pad naar vergeving. Daarvoor ontwikkelde hij een aanpak van negen stappen (zie onderaan dit artikel), fases waar je doorheen gaat op je weg naar vergeving.

In de Correspondent zei Luskin: ‘De wereld snakt naar vergiffenis om een einde te maken aan de verbittering, het slachtofferschap en de wrok die het leven van zo veel mensen vergallen. Al die verwoeste levens, al die haat overal… Het zijn vooral wonden die niet geheeld zijn. Mensen hebben grote behoefte aan loslaten.’

Vergeven is jezelf helen

Veel mensen kunnen zich niet vinden in de gedachte te vergeven wat ze is aangedaan. Die vinden dat er gerechtigheid moet komen en dat je die niet kunt bereiken via vergiffenis. Maar Luskin vindt gerechtigheid een ingewikkeld begrip dat vooral draait om wrok. Hij zegt: ‘Gerechtigheid zorgt voor vereffening, vergeven is jezelf helen’. Dat waren precies de woorden die Eva Kor vaak sprak. Zij zei: ‘Vergeving is een manier om jezelf te genezen van pijn, trauma en tragedie. Het is een weg naar zelfbevrijding en zelfbekrachtiging. Vergeven is niet vergeten.’

De negen stappen van Luskin

1. Je verhaal vertellen aan mensen die je vertrouwt.
2. Jezelf beloven dat je vergeeft voor om je zelf beter te voelen, niet voor iemand anders.
3. Inzien dat vergiffenis niet hetzelfde is als verzoening.
4. De ware bron van je leed benoemen. Je kunt gebeurtenissen uit het verleden niet veranderen, wel hoe je er in het heden mee omgaat.
5. Leren omgaan met de stress die voortkomt uit de pijn die je is aangedaan.
6. Geen onredelijke verwachtingen van anderen koesteren. Je kunt hun gedrag niet veranderen, je eigen gedrag wel.
7. Je energie niet langer richten op je gekwetstheid, maar op een positieve toekomst.
8. Beseffen dat vergeven een persoonlijke overwinning is.
9. Trots zijn op het feit dat je een heldendaad hebt verricht door een positieve draai te geven aan het verhaal van je verdriet.