Wanneer kun je zeggen dat je echt jezelf bent? Voor Sam (21) was dat lang zoeken. Hij werd geboren als meisje, maar voelde zich nooit echt vrouw. Drie jaar geleden ging hij in transitie. ‘Van binnen ben ik altijd mezelf geweest. Het klopte alleen niet met hoe ik eruitzag.’
Sam kreeg op veertienjarige leeftijd, vóór zijn transitie, zijn eerste vriendin: ‘Ik vond het heel spannend om aan mijn ouders te vertellen. Ik denk dat ik het moeilijker vond dan zij, want zij lachten terwijl ik huilde. Maar dat ging alleen nog maar over gay zijn. Dat ik geen vrouw wilde zijn, ontdekte ik pas later.’
'Ik voelde me geen vrouw, maar ook geen man'
Sam heeft altijd Sam geheten. Zijn oudere broer was fan van Brandweer Sam en mocht de naam bedenken. De naam hoefde hij dus niet te veranderen toen hij in transitie ging. Sam: ‘Toen ik uit de kast was gekomen merkte ik dat dat alleen gay zijn ook niet helemaal bij me paste. Er was meer, ik voelde me geen vrouw maar ook geen man. Toen zei iemand tegen me dat je ook non-binair kan zijn en ging er een nieuwe wereld voor me open.’
Verwarrende tijd
‘Het proces naar mijn transitie is gelukkig nooit problematisch geweest, maar het was wel een verwarrende tijd: ‘Ik was constant op zoek naar wat ik nou was. Omdat ik nog geen achttien was, moest ik in therapie. Ik vond dat een beetje onzin, maar het heeft me wel geholpen bij het vormen van mijn gedachten. Door die gesprekken moest ik lang nadenken. En ik snap het ook wel, je wil natuurlijk geen ondoordachte dingen doen die je niet meer kan terugdraaien.’
Borsten verwijderd
Na veel praten begon Sam met hormoontherapie en op zijn negentiende werden zijn borsten verwijderd: ‘Dat was voor mij heel belangrijk. Als ik ernaar keek leek het alsof ik dat niet was, alsof ze nep waren. Ik wilde ook nooit zwemmen of douchen met anderen, had echt een hekel aan mijn borsten. Nu ben ik blij dat ze zijn verwijderd. Voor mij is het goed zo. Ik heb geen geslachtsverandering gehad. Ik wilde een lagere stem en geen borsten. Dat heb ik nu.’
‘Het belangrijkste is dat ik zelf weet wie ik ben’
‘Nu ben ik dus een ‘hij’. Er zijn ook non-binaire mensen die met ‘hun’ willen worden aangesproken, maar dat voelt voor mij niet goed, alsof ik er dan niet bij hoor. Het is trouwens ook voor mij nog zoeken hoor, want als iemand over me zegt: ‘die man’, dan voelt dat ook niet helemaal goed. Maar het belangrijkste is uiteindelijk dat ik zelf weet wie ik ben en me goed voel zoals ik ben.’
Liefste broer op aarde
Als ik nu terugkijk op mijn tienertijd denk ik: ik heb echt hele fijne vrienden gehad die me helemaal accepteerden. Mijn ouders hebben me ook altijd gesteund en mijn broer is de liefste broer op aarde. Hij heeft het nooit moeilijk gehad met mijn transitie. We hebben een goeie band met elkaar en gamen nog steeds veel samen.’
Ik hoor ook wel andere verhalen, van mensen die met hun transitie hebben geworsteld en families of vrienden die het er niet mee eens waren. Maar dat was in mijn omgeving gelukkig niet. Toen ik vertelde dat ik een hij was geworden, kreeg ik zelfs applaus. Het is een van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd: omring jezelf met lieve mensen, zij helpen je erdoorheen.’
Lief voor jezelf zijn
‘Wat ik ook heb geleerd: wees lief voor jezelf. Ik heb mezelf nooit gehaat of geschaamd en mezelf altijd op de eerste plaats gezet. Dat was soms moeilijk, maar ik bleef tegen mezelf zeggen dat ik cool was. Je moet door een fase heen en natuurlijk voel je je dan wel eens kut, maar heel snel wist ik: de mensen die raar reageren vind ik toch stom, dus waarom zou ik me door die mensen slechter gaan voelen?’
‘Soms reageren mensen bot of afwijzend. Dat doet pijn natuurlijk. En soms duurt het dan wat langer om dat gevoel los te laten. Maar dan ga ik naar mijn vriendin Roxy en mijn kat en dan denk ik: ik heb een hartstikke goed leven. Die mensen die mij afkeuren kennen mij niet, ze weten van niks.’
‘Eerst voelde het alsof ik nep was, nu ben ik echt’
Blijven praten
‘De mooiste les die ik heb geleerd is dat je altijd moet blijven praten. Ik ben een gesloten persoon, maar als je met elkaar in gesprek gaat en naar elkaar luistert, dan komt er altijd iets goeds uit voort. Het gekke is: ik heb heel veel gepraat met therapeuten, maar ik heb het pas echt geleerd van mijn vriendin Roxy. Door de liefde dus.’
‘Ik ben nu meer mezelf dan ik ooit ben geweest. Ik heb alles gedaan wat ik kon doen om mezelf te kunnen zijn. Ik denk dat ik altijd al mezelf was, maar dat mijn uiterlijk daar niet bij paste. En ik wilde dat de wereld ook aan mijn uiterlijk zou zien wie ik van binnen ben, zoals ik werkelijk ben. Ik heb echt voor mezelf gevochten. Maar nu ben ik zo blij: eerst voelde het alsof ik nep was, nu ben ik echt.’
Bekijk hier een fragment van Sam en zijn vriendin Roxy uit Zin in morgen:
Kijk de hele aflevering
Sam is te zien in de aflevering van Zin in morgen over Zircus Zorry van kunstenaarsechtpaar Colien en Eduard uit Groningen. Sam: ‘Colien betekent superveel voor mij. Zij heeft me ook geleerd mezelf te zijn. Zij ziet me echt zoals ik ben.’ Bekijk hier de video over Zircus Zorry.
