Kerstmis (a)

bisschop J. Hendriks

St. Bavokathedraal - Haarlem

Lezingen:

Jesaja 52, 7-10

Hebreeën 1, 1-6

Johannes 1, 1-18

Kijk in de stal van Bethlehem en je ziet er geluk en vrede. O, zeker, je oog valt natuurlijk ook op de soberheid van die tochtige stal, op die paar armelijke mensen rond die voederbak voor dieren: je ziet een kribbe met een baby erin, dat is eigenlijk alles. Het is niet imponerend, getuigt niet van grootsheid en toch hoeven we geen meelij te hebben.

Want het mooiste van wat we hier zien, is eigenlijk met geen pen te beschrijven om het meer van binnen zit: we zien hier mensen die gelukkig zijn. Ze stralen blijheid uit. En juist doordat dit gebeuren zo eenvoudig is, zie je dat het geen façade is, niet het ophouden van schone schijn. Nee, Jezus, Maria, Jozef, de herders en de engelen: het is een tafereel van vrede en vreugde.

Waarom is daar vrede, terwijl er toch alle reden zou zijn om te klagen over het gebrek aan comfort in die tochtige stal, over de moeite om zo je kind ter wereld te moeten brengen. Waarom heerst daar vrede en hoe komt het dat daar vreugde is? Alles wordt anders in je leven als je uitzicht hebt, een perspectief. Als je helemaal niet ziet hoe het verder moet en kan, verlies je de hoop en juist de hoop doet je leven.

Ons leven - écht leven - en ons geluk zijn niet verbonden met de opstapeling van materiële welvaart, zelfs niet zomaar met succes en een carrière en ook niet met bevrediging van behoeften of dat je je zin hebt gekregen, maar vooral met liefde en uitzicht, met toekomstperspectief en dus met hoop. Dus dat die stal zo armelijk en tochtig is, telt uiteindelijk niet, want daar is vreugde en liefde.

Er is geen liefde zonder verbondenheid. En als je de ware liefde voor je leven wilt vinden dan moet je omhoog kijken én opzij. Als je naar omhoog zult kijken, zul je hopelijk kunnen merken en ervaren dat je in liefde gedragen wordt door een God die van je houdt en die je geeft “genade op genade”, zoals de evangelielezing dat vandaag onder woorden brengt. Je bent gelukkig, je kent vrede als je de cadeautjes kunt zien die op je levensweg zijn gekomen, als je kunt genieten van het kleine geluk, zonder bitterheid om wat je mist. En als je opzij kijkt naar je medemens, zul je ontdekken dat je niet de enige bent met een probleem, met ziekte of lijden en dat je eigen lijden draaglijker wordt als je oog hebt voor het lijden van andere mensen.

De geboorte van het Kind in de stal van Bethlehem wordt in het evangelie van deze ochtend een licht genoemd dat in duisternis straalt. Dat wil zeggen dat het leven van dit Kind in dienst staat van verlichting, van het geluk van andere mensen, alle mensen. Het Kind kwam voor ons, niemand uitgezonderd. Ook dat hoort tot de vreugde en de vrede die ligt op het gelaat van die eenvoudige mensen in de stal. Het draait niet om henzelf, zij willen geven. En als je jezelf kunt geven in dienst van je medemensen, van God, ben je zelf ook als een licht dat in de duisternis schijnt.

Jezus ligt in de kerststal meestal met zijn armpjes uitgespreid alsof Hij iedereen komt omarmen. Jezus, arm geboren, is er voor iedereen. Dat is een dringende uitnodiging aan ons, want zoveel mensen op deze wereldbol zijn arm en uitgesloten, gemarginaliseerd. Zie het als je taak om ook voor hen een licht te zijn. Een klein Kind, geboren in een plaats voor dieren, met arme mensen om Hem heen, dat is alles. De stal staat open, loop maar binnen, je ziet er eenvoud en liefde, verbondenheid.

God in ons midden een hart voor elkaar, dan schijnt er licht in de duisternis. Dus laten we inclusief zijn, zoals Jezus; maar dan zullen we wereldwijd onze armen moeten openen en moeten streven naar een aarde, die er is voor iedereen, waar ook armen erbij mogen horen. Er is zoveel duisternis in onze wereld, zoveel gebrek aan licht. Wees dus licht!

Ja, ik wens ons allen toe dat dit Kerstfeest ons zal inspireren om dragers en brengers van licht te zijn. Zalig Kerstmis!