‘Het leven kan alleen achterwaarts begrepen worden, maar het moet voorwaarts worden geleefd’, zo luidt de beroemde uitspraak van de Deense denker Søren Kierkegaard. Als zeventienjarige vond schrijver Geert Jan Blanken een boekje van de filosoof in de boekhandel. Kierkegaard gaat sindsdien mee op zijn levenspad.
Hij was er helemaal niet naar op zoek, maar toch gebeurde het. Geert Jan Blanken stapte nietsvermoedend een boekhandel binnen, waar hij een klein, sjiek uitgegeven boekje opensloeg. Het bleken dagboeknotities te zijn van de Deense filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855). Geert Jan werd gegrepen door de wijsheid die uit het boekje sprak.
Angst is geen afwijking
Kierkegaard hielp hem om zich een weg te banen uit het evangelische milieu waar hij in opgroeide. 'Hij toonde me dat angst niet een rare afwijking is maar iets dat hoort bij het menszijn', vertelt hij Annemiek Schrijver. In dezelfde boekhandel ontmoette Geert Jan rond die tijd ook zijn vrouw, met wie hij nog altijd samen is.
Kierkgegaard is sindsdien onafgebroken meegegaan op het levenspad van Geert Jan. Hij schreef – naast zijn werk in het onderwijs, het jeugdwerk en bij de televisie – talloze boeken over de filosoof, zoals Het valt te doen (2023) en Kierkegaard in gewone taal (2020).
'Waar het in het leven op aankomt, is om vrij te worden van de angst'
Durf te dansen
Geert Jan is zelf wat schuchter aangelegd, maar Kierkegaard moedigde hem aan om uit zijn schulp te kruipen en het leven aan te gaan. Een metafoor die Kierkegaard gebruikt – en die Geert Jan bijzonder aanspreekt – is die van de dansvloer.
'Je hebt twee groepen mensen: allereerst de muurbloempjes, die blijven aan de kant staan, uit angst om af te gaan. En je hebt mensen die de dansvloer opstormen, andere mensen aan de kant duwen en de muziek niet eens goed horen.'
Beide groepen hebben het niet helemaal begrepen, zegt Geert Jan. Pas wanneer we ons ego durven af te leggen, kan er in die ruimte iets moois ontstaan. Maar ons geluk is ook gebaat bij een vorm van beperking, ongebreidelde vrijheid werkt ook weer averechts.
'Waar het in het leven op aankomt, is om vrij te worden van de angst en te durven dansen, terwijl je de muziek en de regels niet aan je laars lapt. Vind je vrijheid en eigenheid in de dans.'
De inspiratietekst van Geert Jan Blanken
Belemmer de opvlucht van je ziel niet, bedroef niet het betere in jezelf, mat je geest niet af met halve wensen en halve gedachten. Vraag jezelf en blijf jezelf vragen, tot je het antwoord vindt; want men kan een ding vele malen hebben herkend en hebben erkend, men kan een ding vele malen hebben gewild en hebben beproefd, en toch, pas de diepe innerlijke bewogenheid, pas de onbeschrijflijke ontroering van het hart, pas die overtuigt je ervan dat de kennis die je deelachtig bent geworden je ook toebehoort, dat geen macht je die kan afnemen; want alleen die waarheid die opbouwt is waarheid voor jou.
-Søren Kierkegaard
