Meer vrouwen in de top is al jaren een discussie, want hoe doe je dat? Een quotum of juist niet? Organisatiepsycholoog Tomas Chamorro-Premuzic vindt al langer dat het probleem niet bij vrouwen ligt, maar juist bij mannen en schreef er een boek over. "De belangrijkste vraag die we ons moeten stellen is niet waarom er niet meer vrouwelijke leiders zijn, maar waarom zoveel incompetente mannen leiders worden?"
Werk je wel eens met mensen die niet zo goed zijn als ze zelf denken? "Deze bevinding zal voor de meesten van ons geen verrassing zijn, maar statistisch gezien zijn deze mensen eerder mannelijk dan vrouwelijk", zegt hoogleraar bedrijfspsychologie aan zowel de universiteit van Londen en Columbia Tomas Chamorro-Premuzic in een TEDtalk. Volgens hem denken meer mannen beter te zijn dan ze daadwerkelijk zijn en hebben ze daardoor meer slagingskans in hun carrière. Hoe komt dat? "De beste manieren om andere mensen voor de gek te houden, …, is door eerst jezelf voor de gek te houden", aldus Chamorro-Premuzic.
Waarom worden zoveel incompetente mannen leiders?
'Incompetente mannen'
In zijn boek concludeert Chamorro-Premuzic dat er drie redenen zijn dat er zoveel incompetente mannen aan de top staan (in de politiek én het bedrijfsleven). Redenen die vooral bij ons allemaal liggen volgens Chamorro-Premuzic. Er is namelijk een groot onvermogen om onderscheid te maken tussen vertrouwen en competentie. "Er is weinig overlap tussen vertrouwen (hoe goed mensen denken dat ze ergens in zijn) en competentie (hoe goed zijn ze eigenlijk ergens mee bezig)", aldus de hoogleraar in zijn TEDtalk.
Bestuurders van dit moment zijn te individueel en charismatisch, vindt hij. "In feite zijn de beste leiders eerder nederig dan charismatisch, tot op het punt dat ze saai zijn." Hoe minder ze in opspraak komen, hoe beter ze zijn. "Stel je bijvoorbeeld een film voor over Angela Merkel - ze wordt wakker, ontbijt met haar man, gaat goed voorbereid naar vergaderingen, laat andere mensen praten zonder hen te onderbreken, neemt rationele beslissingen en er zijn geen schandalen over haar."
Zoek naar de kwaliteiten die mensen daadwerkelijk betere leiders maken
Narcisme
De bewondering van beroemde mensen gebeurt al heel lang en stijgt al tientallen jaren. Dat komt door de grote aantrekkingskracht van narcisme, waar mensen moeilijk weerstand tegen kunnen bieden vindt Chamorro-Premuzic.
Onze hulp om anderen aan de top te helpen vergroot juist de narcistische denkwijze, vindt hij. "Bekende mensen zien leiderschap als een recht en ze missen empathie en zelfbeheersing, waardoor ze niet integer handelen en zich overgeven aan roekeloze risico's", zegt hij. De beste topmensen kunnen hun narcisme onder controle houden en geven veel om anderen, vult hij aan. "Ze besteden veel tijd aan de gevolgen voor hun reputatie, daarom zijn er maar weinig schandalen over hen."
Quotum in de maak
Onlangs stemde in Nederland de Eerste Kamer in met een wettelijk vrouwenquotum. Zo worden beursgenoteerde bedrijven verplicht één derde van de raad van commissarissen uit vrouwen te laten bestaan. Het doel: meer vrouwen in de top. Maar worden de topvrouwen dan wel gekozen op hun kwaliteiten of juist alleen maar om aan het quotum te voldoen? Het instellen hiervan is daarom al jaren een discussie. Met zijn onderzoek kwam Tomas Chamorro-Premuzic tot een paar oplossingen.
"Als de middelmatige man doordringt ten koste van de goede vrouw, dan is dat belachelijk. En dat heb ik wel zien gebeuren." #Nieuwsuur https://t.co/kR0jsraeRW
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) October 17, 2021
De oplossingen van Chamorro-Premuzic
"Zoek naar de kwaliteiten die mensen daadwerkelijk betere leiders maken", zegt Chamorro-Premuzic. Volgens de organisatiepsycholoog is er een verschil tussen de eigenschappen die nodig zijn om je in een leider te interesseren én welke echt nodig zijn als leider. "In plaats van te vallen voor mensen die zelfverzekerd, narcistisch en charismatisch zijn, moeten we mensen promoten vanwege competentie, nederigheid en integriteit." Dit zal volgens hem ook leiden tot meer vrouwelijke leiders, want grootschalige wetenschappelijke studies tonen aan dat vrouwen hoger scoren dan mannen op het gebied van competentie, nederigheid en integriteit.
Dit betekent dat we vrouwen niet moeten vragen om zich meer als incompetente mannen te gedragen
Ten tweede moeten we onze intuïtie wantrouwen vindt de hoogleraar. "De meesten van ons houden van onze intuïtie, maar de meeste mensen zijn gewoon niet zo intuïtief als ze denken", zegt Tomas Chamorro-Premuzic in zijn TEDtalk. Eerste indrukken van mensen zijn namelijk een uitnodiging om onze vooroordelen te kunnen projecteren, lastig te veranderen zijn. "Hoe meer je probeert om bepaalde gedachten uit je geest te onderdrukken, hoe prominenter en hoe meer aanwezig ze zullen worden."
Verander de normen
Om die nieuwe kwaliteiten bij leiders te krijgen en vrouwen aan de top te helpen moeten we onze normen verlagen als we vrouwen kiezen. "Dit betekent dat we vrouwen niet moeten vragen om zich meer als incompetente mannen te gedragen." Maar mannen horen daarbij niet te worden uitgesloten omdat ze typerende mannelijke kenmerken hebben.
Dus als we meer vrouwen aan de top willen, zullen we zelf moeten veranderen, vindt Chamorro-Premuzic. "Als we het competentieniveau van onze leiders willen verbeteren, moeten we eerst onze eigen competentie voor het beoordelen en selecteren van leiders verbeteren."
Bekijk hieronder de hele presentatie van Tomas Chamorro-Premuzic.
