Het is een waarheid als een koe: zonder kalf geen melk. Omdat de melk gewild is door mens en kalf worden de moederkoe en kalf snel na de geboorte gescheiden. Zo wordt de melk niet opgedronken door het kalf en kan de melkveehouder meer verkopen. Maar wie zoekt naar melk in de supermarkt kan iets opvallen. Er is nieuwe melk van koeien die langer bij hun kalf blijven. Maar wat is langer, en is het ook echt beter?
Kalf slurpt de omzet op
In de gangbare melkveehouderij is het gebruikelijk om het kalf kort na de geboorte weg te halen bij de moederkoe. Een stelregel is er niet: de tijd varieert van een paar minuten tot een paar uur. Ook bij biologische melk. Maar waarom wordt het kalf zo snel gescheiden van de moederkoe?
Iedere minuut die een kalf bij zijn moeder staat gaat ten koste van de omzet. Alles wat het kalf opdrinkt, loopt de melkboer mis aan omzet. 'Het zijn net mensen; het is nooit genoeg,' zegt melkboer Jack Rijlaarsdam. Daarnaast heeft de boer beter in de hand wat het kalf drinkt door ze van hun moeders te scheiden.
Biest
Hoe krijgen kalveren dan al hun voedingsstoffen binnen, zo zonder hun moeder? Daarvoor geeft de melkboer de eerste 24 uur biest: de eerste melk die een koe na de bevalling levert. Deze zit boordevol antistoffen. Na deze 24 uur gaat de melkveehouder over op het gebruik van melkpoeder, ook wel startmelk genoemd. Deze startmelk wordt tot 3 maanden gedronken door de kalfjes, en de rest van de moedermelk is voor de consument.
Koe en kalf ietsje langer samen
Maar er doen zich betere tijden voor de kalveren aan. Er is nu melk op de markt waarbij het kalf langere tijd bij moederkoe mag blijven. Om precies te zijn: de mannetjes tenminste 35 dagen en de vrouwtjes maximaal drie maanden, afhankelijk van de ruimte die de melkveehouder heeft.
Op deze manier zou het voor moeder en kalf mogelijk zijn om een band te vormen. Ook zou dit hun ontwikkeling binnen de kudde bevorderen. Er wordt minder omzet gemaakt, maar volgens het kleine groepje melkveehouders dat het kalf bij de moeder laat, hebben deze koeien en kalveren het een stuk beter dan bij gangbare melkveehouders. Moeder en kalf hebben samen een prettige tijd... voordat ze alsnog uit elkaar gehaald worden.
1 op de 339
Nederland telt 15.261 melkboerderijen. Het aantal boerderijen waarop de moeder en het kalfje samen opgroeien is rond de 45. Dat is dus 1 op 339 bedrijven. Verreweg de meeste melkveehouders zien geen voordeel in het samenhouden of hebben daar geen ruimte voor.
Veel melkboerderijen zijn namelijk gebouwd voor melkproductie. Ook loopt de melkboer flink wat omzet mis door zijn koeien niet te scheiden: in de drie maanden dat het kalf bij de moeder loopt, drinkt het ongeveer duizend liter melk op. Toch zegt Janina van der Drift, oprichter Kalverliefde: 'Het moet je liggen. Als je niets hebt met die manier van boeren, dan denk ik niet dat je het moet doen.'
Morele kwestie
Hoewel het langer samen zijn van moederkoe en kalfje fijn klinkt, zijn er ook melkveehouders die het tegenovergestelde beweren. Als het kalf onmiddellijk wordt gescheiden van de moeder, is er geen tijd om een band op te bouwen, waardoor het afscheid minder pijnlijk is. Over dit onderwerp reageren de koeien – net zoals de mensen – verschillend: sommigen loeien en protesteren tegen de afname van hun pasgeboren kalfje; anderen geven helemaal geen kik.
Ook de wetenschap is het er niet over eens. Er is simpelweg geen eenduidig bewijs wat beter is voor koe en kalf. Het scheiden of samenhouden van moederkoe en kalfje: uiteindelijk is het een morele kwestie voor de consument en de melkveehouder, waar de wetenschap en zelfs de koe geen concreet antwoord op kan geven.
Meer weten over eten?
Schrijf je dan in voor de Eerlijker eten nieuwsbrief.
