Hoe zie je het als het minder goed gaat met een student?

Docent Lieke: ‘Dat kun je zien aan mimiek of houding, in de meeste gevallen voel ik dat aan. Dat aanvoelen kan natuurlijk alleen als je de studenten ook écht kent. Daarom pleit ik ervoor om als docent aandachtig te zijn: kijk wie je voor je hebt zitten. Alleen het delen van lesstof is niet genoeg. Een persoonlijke benadering is cruciaal. Dat is de basis. Als die goed zit, gaat het leren ook beter.’ 

Oud-student Merel: ‘Ja, jij start je lessen altijd met de vraag hoe het met iedereen gaat. Of wat we in het weekend hebben gedaan. Dat helpt.’
 

Waarom helpt dat, Merel?

Merel: ‘Het voelt fijn als er naar mij geluisterd wordt, zeker als ik een probleem deel met een docent. Er hoeft niet gelijk een oplossing te komen. Vragen stellen, uit laten praten en oprechte interesse is eigenlijk het belangrijkste. Juist als ik dat voel, durf ik sneller iets te delen met een docent. Zonder die oprechte aandacht heb ik minder zin en motivatie om naar de les te gaan.’

Lieke: ‘Het werkt om iets feitelijks te benoemen en daar een vraag over te stellen. Ik zal een voorbeeld geven: 'Hé, ik zag dat je niet meeschreef in de les. Ben je oké?’ Dat is effectiever dan de aanname doen dat een student niet geïnteresseerd is. Iemand voelt zich niet gezien als je dingen invult of gelijk een oordeel geeft... Eerst checken wat er aan de hand is dus.’

Hebben docenten te weinig tools om die gesprekken op deze manier aan te pakken?

Lieke: ‘Dat verschilt natuurlijk per docent, maar ik snap het ook wel. Docenten staan onder hoge druk, er wordt steeds meer van ze verwacht. Daarom denk ik dat docenten oplossingsgericht te werk gaan als een student een persoonlijk probleem deelt. Met al die taken is een lesuur vaak te kort. Maar wat Merel zegt: rustig luisteren kan soms al genoeg zijn. 

Het is erg belangrijk om de docent te ondersteunen in de rol als supporter van de studenten, dat wordt nog weleens vergeten. Studenten kunnen namelijk heftige, persoonlijke zaken met je delen. Waar leg je zelf de grens en wat doe je als je een probleem niet op kan lossen?’ 
 

En, wat doe je dan?

‘Ik denk dat het belangrijk is om daar met veel met collega’s over te praten. De online tool De Checkers geeft al goede adviezen en inzichten over hoe je op een gezonde manier de ander kan helpen. Ik zou alle docenten willen oproepen om de tool te gebruiken!’

Zelf ben je mbo-docent. Zie je verschillen in het mentale welzijn van de studenten als je spreekt met collega’s van het hbo of de universiteit?

Lieke: ‘Bij elk opleidingsniveau kan er sprake zijn van stress, al kan de oorzaak verschillen. Hbo- en wo-studenten zijn vaak wat ouder en gaan voor het eerst op kamers wonen. Dat kan intens zijn. Mbo-studenten zijn bovengemiddeld vaak mantelzorger. Deze verantwoordelijkheid levert extra mentale druk op. 

Ook vechten mbo-studenten nog steeds tegen de vooroordelen over het beroepsonderwijs. Dat beïnvloedt de zelfverzekerdheid van de studenten en creëert prestatiedruk.’ 
 

Herken je dat Merel, die vooroordelen over het mbo? 

Merel: ‘Ik heb het idee dat het imago van het mbo is verbeterd, maar ik merk het zeker. Heel veel mensen vragen mij wat ik na het mbo ga studeren. Alsof het mbo geen volwaardige opleiding is. 

Terwijl wij natuurlijk onmisbaar zijn in de maatschappij. We zijn nodig voor het bouwen van huizen, het installeren van zonnepanelen en het knippen van haren. Als dat niet op waarde wordt geschat, snap ik dat je daar stress van krijgt.’ 

‘Studenten moeten zich niet zo aanstellen’, zeggen oudere generaties weleens.

 Lieke: ‘Ja, dat kan je zeggen, maar het heeft niet zo veel zin.’

Merel: 'Zoals wij niet weten hoe het studeren vroeger was, weten zij niet hoe het studeren nu is. We hoeven dus niet over elkaar te oordelen. Iedereen ervaart het anders, maar door onze problemen te downgraden, blokkeer je een goed gesprek. Toch weer dat luisteren, hè.’ 

Lieke: ‘Gedurende drie jaar heb ik veel geluisterd naar studenten, maar toen ik tijdens een diploma-uitreiking een kaartje kreeg van een student, raakte dat me. ‘Bedankt dat ik je altijd kon bellen, ook als het niet over school ging’, stond er. Dat onderstreept maar weer hoe belangrijk de rol van docent kan zijn.’