Toezichthoudende instanties twijfelen al jaren aan de juistheid van energielabels bij honderden appartementen in Groningen. Toch zijn deze labels nooit ingetrokken. Omdat de labels medebepalend zijn voor de huurprijs van de appartementen, innen verhuurders al jaren miljoenen te veel aan huur. Dat blijkt uit onderzoek van journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV).

Van zeker 507 appartementen in Groningen is nu duidelijk dat het energielabel en dus de huurprijs niet klopt. Dat constateert de Huurcommissie, een organisatie die bemiddelt in geschillen tussen huurders en verhuurders. Bij 505 van deze appartementen is het energielabel afgegeven door één en dezelfde gediplomeerde inspecteur. Deze inspecteur was jaren geleden al in het vizier bij toezichthoudende instanties, maar toch werden de door hem afgegeven labels nooit uit het systeem gehaald. Ook kon hij, nadat verschillende partijen de samenwerking met hem opzegden, steeds weer ergens anders aan de slag. 

Het ministerie van Binnenlandse Zaken, verantwoordelijk voor de controle op energielabels, deed eigen onderzoek naar de kwaliteit van energielabels en erkent dat er nog te veel fouten worden gemaakt. Het ministerie onderzoekt het controlesysteem en wil het mogelijk maken om frauderende inspecteurs individueel aan te pakken.

Twijfels aan inspecteur

Tussen 2016 en 2020 twijfelden zeker twee koepelorganisaties waarbij deze inspecteur was aangesloten aan de juistheid van de door hem afgegeven labels. Ook certificerende instelling SKW (nu SKG-IKOB), die koepelorganisaties controleert, twijfelde aan de inspecteur. De twijfel ging onder andere over appartementencomplexen in Groningen, waarvoor de inspecteur A-labels had afgegeven die niet leken te kloppen.

In 2019 trok SKW 1500 tot 2000 labels in die de inspecteur in dat jaar had afgegeven. In hetzelfde jaar werden Kamervragen gesteld over mogelijke fraude met energielabels in Groningen en stelde SKW in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken een onderzoek in naar de kwestie. Eind 2020 werd de inspecteur zelfs geschorst door SKW, omdat hij de twijfels over door hem afgegeven energielabels niet had kunnen wegnemen.

Toch leidden deze maatregelen er niet toe dat de verdachte energielabels op de Groningse appartementen verdwenen uit ‘EP-online’, de officiële landelijke database voor energielabels. Tot nu toe hebben de toezichthoudende instanties ook geen onderzoek gedaan naar de overige labels van de inspecteur, terwijl er wel nog meer zaken bij de Huurcommissie lopen. Volgens de Raad voor Accreditatie, die toezicht houdt op de certificerende instellingen, is het in het huidige controlesysteem alleen mogelijk om labels uit één bepaald jaar terug te trekken als uit een jaarlijkse steekproefcontrole blijkt dat in dat jaar fouten zitten. Er is er geen mogelijkheid om verder terug te kijken. 

Miljoenenschade

De schade van de energielabelkwestie loopt inmiddels in de miljoenen. De 505 appartementen waarover de Huurcommissie uitspraak hadden jarenlang een label A, A+ of zelfs A++ (heel energiezuinig), terwijl dat eigenlijk een label D, E ,F of in sommige gevallen zelfs G (veel minder energiezuinig) zou moeten zijn. Op sommige woningen zat tot wel 8 of 9 jaar een fout label, waardoor huurders al die jaren 50 tot 200 euro per maand te veel huur betaalden.

In 2021, ruim een jaar nadat betrokken instanties al twijfelden aan de juistheid van de labels, zijn drie grote appartementencomplexen met verdachte A-labels bovendien verkocht aan andere vastgoedpartijen. Zo kocht investeringsmaatschappij Anders Invest een pand van Pronkjewail. Anders Invest kwam er na de koop achter dat het pand door de labelkwestie 7 tot 8 miljoen euro minder waard is dan voor de koop gedacht. De partij overweegt juridische stappen tegen Pronkjewail.

Onderzoek naar controlesysteem

Het ministerie van Binnenlandse Zaken de reageert op vragen van KRO-NCRV's Pointerdat in 2021 nog 15,7% van de energielabels op woningen van ondermaatse kwaliteit was. Dat leidde het ministerie af uit een monitoringsrapportage. Zoals minister Hugo de Jonge eind 2022 al aankondigde in een Kamerbrief, is het ministerie daarop onafhankelijk onderzoek gestart naar het controlesysteem rondom energielabels. Ook wil het ministerie het mogelijk maken om bij frauderende inspecteurs de bevoegdheid om labels af te geven in te trekken. 

De inspecteur die de foute labels in Groningen afgaf, kon zich in 2022 nog opnieuw registreren via instelling KIWA. Die instelling regelt net als SKW certificatie voor energielabelinspecteurs. Voorlopig kan deze inspecteur dus weer nieuwe labels afgeven.

Pointer, zondag 19 maart om 22:10 uur bij KRO-NCRV op NPO2