Zes succesvolle internationale meesteroplichters worden grondig ontleed in de 6 delige KRO-NCRV serie: In het brein van de bedrieger

Persbericht

22-06-2022

Wat maakt meesteroplichters zo succesvol in wat ze doen? Hoe kan het dat ze de zwaktes van hun slachtoffers zo virtuoos bespelen? Is het een gave? Een extra zintuig? Pure overtuigingskracht? Wat het ook is, we zijn gefascineerd door oplichters. We bewonderen hun brutaliteit, hun geslepen trucjes, de behendigheid waarmee ze hun ontmaskering steeds een stap voor blijven. Totdat we zelf slachtoffer worden. In de 6-delige serie In het Brein van de bedrieger worden zes succesvolle internationale meesteroplichters grondig ontleed door een team van experts. Wat zien we, als we een kijkje nemen in het brein van de bedrieger?

We denken allemaal dat het ons niet zal overkomen, dat wij niet zo dom zijn om erin te trappen. Maar de meesteroplichters uit de serie hebben een neus voor onze zwakke plekken. Ze spelen het spel uiterst geraffineerd. Onze verlangens blijken steeds weer onze valkuil. We willen het zo graag geloven. Onze wens om erbij te horen, een beter leven te leiden, is sterker dan ons gezonde verstand. We wéten dat het aanbod te mooi is om waar te zijn, en toch vallen we ervoor.

We kennen allemaal de meest spraakmakende witteboordencriminelen. Bernie Madoff, Jordan ‘Wolf of Wall Street’ Belfort, Charles Ponzi, de man die zijn naam gaf aan een vorm van zwendel die steeds opnieuw opduikt. Maar zij vormen slechts het topje van de ijsberg. Oplichters laten jaarlijks een spoor van vernieling achter in de financiële sector, ziekenfondsen, pensioenfondsen. Hun slachtoffers zijn niet alleen goedgelovige bejaarden, maar ook banken, experts, toezichthouders. Kunnen we iets leren van deze zaken? Kunnen we nieuwe slachtoffers voorkomen door te begrijpen hoe meester-oplichters te werk gaan?

In het brein van de bedrieger gaat op expeditie in het brein van een aantal van de grootste en meest succesvolle meesteroplichters uit de recente geschiedenis. Met de hulp van forensisch psycholoog Kerry Daynes, neurowetenschapper Moran Cerf en gedragsdeskundige Mark Frank, laat de serie je kennismaken met de persoon achter het masker, de mensen die er hun beroep van hebben gemaakt ons op te lichten. Welke eigenschappen zorgen ervoor dat ze jarenlang wegkomen met hun bedrog en wat voor persoon komt er aan de oppervlakte als we doordringen tot de kern? Wat zien we, als we een kijkje nemen in het brein van de bedrieger?

In het brein van de bedrieger (6 x 52 min) is geregisseerd door Daniël Nogueira, Flynn von Kleist en Robert Oey, geproduceerd door Topkapi Nonfiction in co-productie met KRO-NCRV en Autentic GmbH. Deze serie is tot stand gekomen met een bijdrage van de Netherlands Film Production Incentive.

In het brein van de bedrieger, woensdag 6 juli 23.05 uur bij KRO-NCRV op NPO2.

Afleveringsinformatie

Woensdag 6 juli: MATTHEW COX (1/6)

Matthew Cox is een voormalige hypotheekbemiddelaar uit Florida (VS) die op basis van jarenlange identiteitsfraude miljoenen dollars verwierf en uiteindelijk veroordeeld werd tot 26 jaar gevangenisstraf. Hij arriveert bij Het instituut als de ‘buitengewone’ oplichter: eigenwijs en zeer zelfbewust. ‘Hallo, mijn naam is Matthew Cox en ik ben een oplichter. En als mensen me vragen of ik me daar rot over voel, zeg ik nee, want ik ben een psychopaat.’ Meer dan enige andere oplichter legt Cox tot in de kleinste details uit hoe hij documenten vervalste en mensen en banken zoals de Bank of America oplichtte met enorme bedragen. Maar Cox' schijnbare eerlijkheid heeft een bijbedoeling: Cox verbergt zijn motieven. Pas wanneer forensisch psycholoog Kerry Daynes, gedragsexpert Mark Frank en neurowetenschapper Moran Cerf de gemakkelijke verklaring dat Cox een psychopaat is terzijde schuiven en dieper in Cox’ brein graven, ontdekken ze uiteindelijk de echte motieven achter zijn oplichtersgedrag.

Regie: Robert Oey

Woensdag 13 juli: FREDERIC BOURDIN (2/6)

Frédéric Bourdin werd wereldwijd bekend door de documentaire The Imposter van Bart Layton. Bourdin, die zelf beweert dat hij in de loop der jaren zo’n 500 valse identiteiten heeft aangenomen, overtuigde een wanhopige Amerikaanse familie dat hij hun verloren zoon Nicolas was die in 1994 was verdwenen. Na bijna 5 maanden bij het gezin te hebben gewoond kwam zijn leugen uit en werd Bourdin veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar.

Frédéric Bourdin arriveert bij Het Instituut met open blik. Hij beschouwt zijn verblijf als een vorm van therapie. De experts zijn verrast door zijn kwetsbaarheid en openhartigheid. Tijdens sessies met forensisch psycholoog Kerry Daynes vertelt hij de meest gruwelijke ervaringen uit zijn verleden in kleurrijke details. Maar als hij suggereert dat hij zelfmoord wil plegen slaat de stemming om. Uiteindelijk slagen de wetenschappers erin om in de geest van Bourdin te kijken en de vaardigheden van een meesterlijke oplichter te onthullen.

Regie: Flynn von Kleist en Robert Oey

Woensdag 20 juli: HELMUT KIENER (3/6)

Helmut Kiener lichtte met gemanipuleerde fondsen en levensverzekeringen duizenden particuliere investeerders en banken, waaronder Barclays, JP Morgan en BNP Paribas voor ongeveer 300 miljoen euro op. In 2011 werd hij veroordeeld tot ruim tien jaar gevangenisstraf.

Forensisch psycholoog Kerry Daynes ontmoet Kiener binnen de muren van Het Instituut. Als ze stelt dat Kiener is aangeklaagd voor beleggingsfraude, antwoordt de meesteroplichter: ‘Dat is wat ze zeggen’. Het is het begin van een vijfdaagse verkenning van de complexe geest van één van Duitslands grootste oplichters. Kiener doet er alles aan om de experts ervan te overtuigen dat zijn acties allemaal toeval waren. Maar Kerry, Moran en Mark weten dat er veel meer schuilgaat achter het uiterlijk van deze ‘vriendelijke oom’. Door Kieners gedrag, zijn woorden en zijn brein te analyseren, ontstaat een heel ander beeld.

Regie: Flynn von Kleist

Woensdag 27 juli: CHRISTOPHE ROCANCOURT (4/6)

Christophe Rocancourt deed zich in rijke en machtige Franse kringen voor als edelman, de erfgenaam van de familie Rockefeller of als Russische prins. Hij overtuigde investeerders om hem geld te geven, zijn luxe levensstijl te financieren en hem in staat te stellen vriendschap te sluiten met beroemdheden en leden van de high society. Pas toen zijn Amerikaanse vrouw de FBI alarmeerde, werd hij gearresteerd en veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. Na zijn vrijlating werd hij als volksheld binnengehaald in Frankrijk waar hij zijn frauduleuze gedrag onverschrokken voortzette.

Forensisch psycholoog Kerry Daynes ontdekt al snel dat je Christophe Rocancourt niet moet onderschatten. Hij bepaalt zelf waar hij wel of niet over praat. Door de meesteroplichter te observeren en zachtjes op zijn knoppen te drukken, kunnen de drie experts met hun eigen vaardigheden het speelveld van Rocancourt ontdekken. De jeugd van Rocancourt, doorgebracht in Normandië, Frankrijk, was nauwelijks een gelukkige en de littekens van die jeugd achtervolgen hem tot op de dag van vandaag. Rocancourt wordt vooral gemotiveerd door een diepe minachting voor de rijken en machtigen en een verlangen om hen te verslaan in hun eigen spel.

Regie: Daniël Nogueira

Woensdag 3 augustus: SHAUN GREENHALGH (5/6)

Shaun Greenhalgh produceerde tijdens zijn oplichtersjaren een groot aantal kunstvervalsingen in verschillende stijlen, van oude Egyptische kunstvoorwerpen tot 19e-eeuws porselein en olieverfschilderijen. Greenhalgh en zijn ouders, die medeplichtig waren, werden in 2006 gearresteerd. Greenhalgh werd veroordeeld tot bijna vijf jaar gevangenisstraf. Zijn bejaarde ouders hoefden niet de cel in.

Shaun Greenhalgh komt met weinig bravoure en een grote plunjezak naar het instituut. Hij presenteert zichzelf als een sympathieke, goedhartige en extreem verlegen man. Hij vertelt aan forensisch psycholoog Kerry Daynes dat hij altijd moeite heeft gehad met het verkopen van vervalsingen. Hij doet zijn best iedereen ervan te overtuigen dat hij geen echte boef is. Maar als Kerry en haar collega’s verder peilen, komt een complexere persoonlijkheid aan het licht. Achter de volkstaal en het sympathieke arbeidersbeeld schuilt een zeer ambitieuze kunstenaar die, toen hij nog jong en naïef was, zichzelf vergeleek met iconen als Michelangelo en Leonardo da Vinci. Wanneer zijn echte motieven worden blootgelegd, wordt de oplichter Shaun Greenhalgh langzaam onthuld.

Regie: Daniël Nogueira

Woensdag 10 augustus: JAN LEWAN (6/6)

Jan Lewandowski, beter bekend als Jan Lewan, is een Pools-Amerikaanse songwriter en polkabandleider. Hij verscheen vaak op televisie met zijn flamboyante kostuums en bizarre persoonlijkheid. Om een cadeauwinkel te onderhouden verkocht hij aandelen van zijn entertainmentbedrijf. In 2004 werd hij gearresteerd wegens oplichting van ongeveer 400 mensen, veelal gepensioneerden, in 22 staten voor miljoenen dollars. Hij werd veroordeeld tot vijf jaar en elf maanden gevangenisstraf en een gevangenisstraf van zeven jaar in New Jersey. Lewan werd in 2009 vrijgelaten uit de gevangenis.

Jan Lewan is alles wat je mag verwachten van een man die wordt omschreven als flamboyant en gezellig. Forensisch psycholoog Kerry Daynes moet proberen de ware Lewandowski te ontdekken achter het entertainment-masker dat Lewan draagt. Terwijl Lewan zich laat testen en analyseren in Het Instituut, plaatst hij een bericht op Facebook waarin hij zijn bijbedoelingen onthult: ‘Niemand solt met Jan Lewan.’ Door zichzelf uiteindelijk bloot te geven wordt de ware aard van meesteroplichter Jan Lewan onthuld.

Regie: Daniël Nogueira

Bekijk persfoto's

Kijkers/luisteraars kunnen met vragen/opmerkingen terecht bij het Klant Contact Centrum:
E: info@kro-ncrv.nl
T: 035-6726880