Gerlach van Beinum neemt als tiener de gezinsboerderij noodgedwongen over als zijn vader overlijdt. Zestig jaar later gaat Gerlach de strijd aan met McDonald’s en de gemeente Amstelveen. Als hij niet meewerkt, dreigt hij zijn land kwijt te raken. Hoe is dat voor de laatste akkerbouwer onder de rook van Schiphol?
Van rechtszaak naar rechtszaak
De boerderij van de 75-jarige Gerlach van Beinum stond ooit compleet vrij, maar is nu ingekaderd door een McDonald’s, snelwegen en Schiphol. Samen met zijn broers Wim (advocaat) en Boudewijn – die een transportbedrijf runt – gaat Gerlach in 2Doc: Gerlach van rechtszaak naar rechtszaak.
Samen gaan ze in tegen de fastfoodketen, die tot diep in de nacht open is. Ook proberen ze te voorkomen dat de gemeente Amstelveen hun land onteigent.
Hoi Gerlach! Heb je zelf eigenlijk weleens bij de McDonald’s gegeten?
Gerlach: 'Nee, haha! Ik moet het niet. Haatdragend ben ik niet hoor, maar ik kook liever zelf. Een visje of een pan soep, met een wijntje erbij. Heerlijk.'
Heb je 's nachts last gehad van de fastfoodketen?
'Het werd een hangplek, omdat de zaak tot 2 of 3 uur open was. Toen ben ik beroofd. Op een nacht om half 2 's nachts kwamen ze hier binnen. Toen heeft mijn broer die vergunning nog eens bekeken: ze moesten eigenlijk 's nachts dicht zijn.'
'Ik woon al vanaf mijn zestiende in hetzelfde huis'
Waarom voel je zo sterk dat je niet van deze boerderij weg wil?
‘Ik heb hier toch de ruimte, en ik heb het huis tien jaar terug verbouwd. Ik woon hier vanaf mijn zestiende; dit huis hebben we toen gebouwd met onze moeder. Mijn vader was er toen al niet meer. Ik heb veel emotionele binding hiermee. En als ik nu ergens anders wat koop, moet ik het allemaal weer opknappen. Daar heb ik helemaal geen zin in, joh.’
Een boer met reuma
De nuchtere Gerlach werkt al meer dan 60 jaar. Op zijn 27e krijgt hij de diagnose reuma, die hij pas op zijn 40e kenbaar maakt. Toch blijft hij altijd op de boerderij werken, kromme rug of niet.
Hoe is het om de boerderij te runnen? Voel je je ooit alleen?
‘Nee, want ik heb de hele dag door reuring. En mijn broer Boudewijn woont naast me. Hartstikke gezellig. Dat is het fijne van de boerderij: ik kan mijn eigen tijd indelen. Ik sta op om half 6 om op het land te werken. Overdag heb ik in mijn winkeltje genoeg aanspraak. Ik heb daar echt geluk mee. Ergens anders was ik allang afgekeurd en had ik niet kunnen werken. Misschien was ik dan wel in een flatje op vier hoog beland.’
Heb je veel last van je reuma?
Gerlach: ‘Ik heb altijd pijn, maar het is niet anders. Ik vind mezelf toch wel erg krom geworden. Het is soms best lastig om gehandicapt te zijn.’
Gerlachs broer Boudewijn komt binnengelopen in de keuken en vult zijn grote broer aan.
Boudewijn: ‘Hij wordt soms niet eens binnengelaten in kroegen of restaurants, omdat ze denken dat hij een zwerver is vanwege zijn kromme rug.’
‘Ik heb altijd pijn, maar het is niet anders'
Gerlach: ‘Ik heb me daar één keer echt kwaad om gemaakt. Jaren terug was ik met Koningsdag naar het Leidseplein. Iedereen liep een bar binnen, maar ik werd door de portier geweigerd.
Toen ben ik naar de politie gegaan, zo’n echte Amsterdammer. Die is met me mee teruggegaan en heeft tegen de portier gezegd: ‘Waarom weigert u hem?’ Die portier schrok zich een hoedje en riep: ‘Ik liet hem niet binnen, omdat-ie krom liep.’ Hij sprak zomaar de waarheid, haha. Nou, toen mocht ik wel naar binnen. Ik vind het wel goed om me daarover uit te spreken. Maar ik wil niet mopperen hoor, dat is niet nodig.’
Mislukte oogst
Ondertussen heeft Gerlach te maken met klimaatverandering, waardoor een goede oogst steeds minder vanzelfsprekend is. De boer heeft last van aanhoudende regen en naaktslakken. Wat doet dat met zijn gewassen?
Hoe is de aanhoudende regen voor je gewassen?
‘Met al die regen gaat de oogst niet goed. Als het eerst heel hard regent en dan droog wordt, is je grond beton. Terwijl het juist soepel moet zijn.
De aardappels, maïs, suikerbieten en tarwe zijn daardoor niet goed aan het groeien. Bedenk maar zo: als mens drie maanden lang in een laagje water staan is ook niet goed voor je. Haha!
De slakken vreten bovendien de bieten helemaal kaal. We moeten maar zien of daar nog wat uitkomt. Je kunt wel zeggen dat je niet in klimaatverandering gelooft, maar als boer krijgen we er toch mee te maken. Het wordt steeds lastiger.’
'Als mens drie maanden lang in een laagje water staan is ook niet goed voor je'
Je ziet hier de vliegtuigen continu overvliegen. Merk je daar iets van voor je gewassen?
'Ik moet de schuren vaak wassen; die zitten dan onder het zwarte roet. Het is echt rotzooi, maar we willen allemaal vliegen, hè. Dus dan moet je hier ook mee omgaan.'
Ga je zelf weleens op vakantie?
‘Een vakantie zit er niet in, daarvoor is er teveel werk hier. Vliegen doe ik ook nooit, behalve vroeger naar een concert van Kate Bush in Londen.
Dagjes weg doe ik wel nog steeds. Vroeger ging ik al vaak naar concerten en het theater. Met mijn broers met de bus naar Amsterdam, en dan naar Paradiso of de Ziggo Dome. Van Pink Floyd tot de Matthäus Passion, ik vind het allebei even mooi.'
In de zaal der groten
In oktober 2023 gaat 2Doc: Gerlach in première in Tuschinski. Daarna draait de film in verschillende bioscopen. In Amstelveen is de film zelfs populairder dan de nieuwste James Bond.
Hoe was het om jouw eigen verhaal in première te zien gaan?
‘Ik zag mezelf pas voor het eerst op het doek tijdens de première. Ik wilde de film niet van tevoren zien. Aliona en Luuk (De filmmakers Aliona van der Horst en Luuk Bouwman, red.) hadden zo'n 180 uur aan film, dus ik wist niet wat er uiteindelijk getoond zou worden. Ik vond het prachtig.
Het was wel gek om naar mijn uitvergrote gezicht te kijken. Ik ben toch oud geworden, weet je. Maar alle dronebeelden zijn fantastisch. Ik had mijn boerderij nog nooit van boven gezien. En ze hadden video's van mijn moeder gevonden, die ik helemaal niet kende. Zij was zo'n leuk mens, joh.
Toen ik op het grote podium stond van Tuschinski en Carré, was dat fantastisch. Je merkt toch dat de groten der aarde daar hebben gestaan. Dat voel je.’
'Ik voelde dat de groten der aarde op het podium van Tuschinski en Carré hebben gestaan'
Ze filmen heel intieme momenten met je. Bijvoorbeeld dat je 's ochtends opstaat. Vond je dat niet eng?
'Nee, helemaal niet. Iedereen in de wereld staat toch op en gaat naar bed? Dus dat mochten ze gerust van me filmen. Ik vind dat juist hartstikke gezellig.'
Bekijk 2Doc: Gerlach
Op donderdag 13 juni 2024 wordt de documentaire 2Doc: Gerlach op NPO 2 uitgezonden om 22.18 uur. De documentaire is ook te zien op NPO Start.
Altijd op de hoogte blijven van de nieuwtjes rondom eten verbouwen?
Schrijf in je voor de nieuwsbrief Groener eten & leven. Al duizenden mensen gingen je voor!
