Waar komt het leer vandaan?

Sterker nog, ook over de herkomst van het leer kom je als consument maar lastig iets te weten. Waar is die schoen of die jas gemaakt, waar komt het leer wat er voor gebruikt is vandaan? Welke weg heeft het leer afgelegd voor het in een fabriek tot jouw riem, laars, of tas werd omgetoverd? In welk land graasde de koe, waar bevindt zich leerlooierij en waar staat die fabriek? Allemaal vragen waar nauwelijks antwoorden op te vinden zijn.

Een problematische sector

Het is ondertussen algemeen bekend dat de kledingindustrie, zeker in lagelonenlanden, veel problemen met zich meebrengt. Nog los van excessief watergebruik, lozing van chemische stoffen, een groeiende afvalberg vol weggegooide of zelfs nooit gedragen kleding – is het ook met de arbeidsomstandigheden in kledingfabrieken slecht gesteld. En niet alleen in de fabrieken waar eindproducten in elkaar gezet worden, maar ook in andere schakels van de keten – bij de leerlooierijen, de sweatshops en thuiswerkers.

Recent onderzoek in Bangladesh, India en Pakistan laat opnieuw zien hoe beroerd het er nog aan toe gaat. In deze landen staat werk in leerlooierijen en fabrieken waar schoenen en andere lederwaren worden gemaakt niet hoog in aanzien. Leer wordt vaak gezien als een onrein materiaal. Arbeiders in deze sector staan dan ook vaak onderaan de sociale ladder: migranten, jongeren, vrouwen, mensen uit een lage kaste, of met een andere religieuze achtergrond.

Mensen in de sector hebben te maken met discriminatie, en dat vertaalt zich in oneerlijke, onveilige en ongezonde arbeidsomstandigheden: extreem lange werktijden, beschamend schamele lonen, geen adequate bescherming tegen giftige chemicaliën. Ze hebben meestal geen arbeidscontract en kunnen dus van het een op het andere moment hun baan verliezen. In de coronacrisis zijn deze mensen extra hard geraakt.

Ketenverantwoordelijkheid

Merken en retailers die hun spullen in Nederland verkopen dragen verantwoordelijkheid voor de wijze waarop arbeiders, waar ter wereld dan ook, behandeld worden. Daar zijn internationale afspraken over gemaakt, daar gelden duidelijk normen voor. Helaas worden die afspraken en normen onvoldoende gerespecteerd. Om bedrijven verantwoordelijk te kunnen houden voor eventuele misstanden is het noodzakelijk om te weten waar welk bedrijf wat laat maken, ofwel: ketentransparantie.

Dat is geen nieuw concept - arbeidsrechtenorganisaties waaronder SOMO pleiten hier al decennia voor - en een groeiend aantal bedrijven publiceert inmiddels gedetailleerde lijsten van toeleveranciers, maar het overgrote deel van de bedrijven in de leer- en lederwarensector doet het tot de dag van vandaag niet. 

SOMO en Together for Decent Leather maken zich hard voor structurele oplossingen – onder andere in de vorm van stevige wetgeving om internationaal opererende bedrijven tot verantwoord gedrag te dwingen.